Katalog

B f t İ C SiarYalçın 536 El Okumak Sanatı • 92 10643 V82 S A T R A N C Kahraman Olgaç Kuzey I Kör 4 lrefl «iiınev 1 Pik Dünya Satranç Birinciliğl: 24. Oyun KasparovKarpov (Sevilla 1987} I.c4 e6 2.Af3 Af6 3.g3 d5 4.b3 Fe7 5.Fg2 00 6.00 b6 7.Fb2 KarPov (hamlede) Fb7 8*3 Abd7 9.Ac3 Ae4 10.Ae2 [10.Axe4 dxe4 ll.Ad4 Ac5 siyahın işine yarar. Çiinkii d3 karesi zayıf] 10..a5 [Niçin 10..c5 değil? Karpov, a4 sürdükten sonra a hattında bir kesişme düşunuyor herhalde.] Il.d3 Ff6 12.Vc2 F\b2 13.Vxb2 Ad6 jl.V.Aefö daha normal görünüyor.] 14*xd5 Fxd5 [Kasparov'un sonucu olmayan ataklara karnı tok! 15.Af4 fb7 16.Ah5 16 ya da 15.e4 Fb7 16.Afd4 c5 beyaz, ancak havanda su do\er.] 15.d4 [Bu normal hamleyi yapmadan önce Kasparov tam 34 dakika düşundu.] 15.x5 16.Kfdı Kc8 [10. hamlenin fikrine uymak için ancak Vezirini e7'ye oynaması gerekirdi. Şu anda d6'daki at havada duruyor!] İ7.Af4 [Burada hemen 17.dxc5 Axcî 18.Af4 Fxf3 yapılabilirdi. 18.. Fc6? 19.Ve5 var.] 17..Fxf3 [Zorunhı bir kesişme. Büyük çaprazı terk ediyor. Aksi halde en az bir piyade kaybederdi. 17..Fa8 18.dxc5 Axc5 19.Ve5 Ace4? 20.Aeı! ya da 19.. Acb7 2O.Ah5] 18.Fxf3 Ve7 19.Kacı Kfd8 2O.dxc5 Axc5 21.b4! axb4 22. Vxb4 Va7 [Oyun yavaş yavaş kızışıyor. Kasparov, b6'daki zayıflığın uzerine gideceğe benziyor.] 23.a3 Af5 [23..Va4? 24.Kxc5 Vxb4 25.Kxc8 kazanır.] 24.Kbı Kxdı 25.Kxdı Vc7 [Vezirleri kesmek iyi değil. 25..Va4? 26.Vxb6 ve d8'den şah! tehdidi ile.] 26.Ad3 h6 [26..Axd3 27. Kxd3 Kd8 28.Kb3 Kd6 dengeyi korur.] 27.Kcı Ae7 28.Vb5 Af5 [Karpov, zaman sıkışması yuzunden zayıf hamleler yapmaya başladı.] 29.a4 Ad6 3O.Vbı Va7 31.Ae5 [31..Vxa4 32.Vxb6 Va3 32.Kdı Ade4 33,Fxe4 Axe4 34.Axf7! ve Vxb7 fikri ile. En iyi savunma 31.. Af5 idi Kasparov'a gore.] 31.. Axa4? 32.Kxc8 Axc8 33.Vdı? [Burada 33.Vb5! iyiydi. Karpov, zamanı kalmadığından 33..Ac5 savunmasını göremedi. 34.Vd8 Şh7 35.Vxc8 Vaı 36.Şg2 Vxe5 siyahın bir piyadesi fazla. Eğer Kasparov bunu görür ve 35.Fdı Vaı? 36.Axf7 tuzağını kurarsa ona da 35!.Vb7 36.Ff3 Va7 37.Fdı Vb7 savunması vardı.] 33..Ae7? 34.Vd8 Şh7 35.Axf7? [Oyundan sonra Kasparov, hemen kazanabileceği bir varyantı basın mensuplarına gösterdi. 35.Fh5ü g6 36.Ve8 anı kazarfv 36..Af5 37.Fxg6 Şg7 38. Fxf7 ya da 37..fxg6 38.VXg6 Şh8 39.AH] 35..Ag6 36.Ve8 Ve7 [36.. Ac5'e karşı hemen h4h5 piyade hücumu var.] 37.Vxa4 Vxf7 38.Fe4 [h piyadesi tehdidi ile.] 38..Şg8 39.Vb5 Af8 [39..Ae7 4O.Vxb6 Ad5 41.Vd8 Vf8 daha iyi değil.] 4O.Vxb6 Vf6 41.Vb5 Ve7 [Oyun burada ertelendi. Genel kanı, Kasparov'un zor da olsa bu oyun sonunu kazanacağı merkezinde idi. Bu arada biz de uykusuz geceler geçirdik.] 42.Şg2 g6 43.Va5 Vg7 44.Vc5 Vf7 45.H4 h5 [Otomatik bir yanıt ama gS karesi boş kalıyor. Kasparov da bu hamleyi beğenmediğini oyundan sonra açıkladı.] 46.Vc6Ve7 47.FİJ3 Vf7 [Vezir e7'de kalırsa Kasparov, e4e5 oynar ve arkasından Vd6 ile kesişmeye giderdi. FilAt oyun sonunda rahat kazanırdı. Fb5 ile d6 tehdidi ve arkasından Şahını e5 ya da g5'e giderdi.] 48.Vd6 Şg7 49*4 Şg8 5O.Fc4 Şg7 51.Ve5 Şg8 52.Vd6 Şg7 53.Fb5 Şg8 54.Fc6 [e5, Vd8 ve Fe8 tehdidi ile.] 54..Va7 [Sivah, ilk kez bir tehdit savuruyor. 55..Vb6 ile Fili açmaza almak.] 55.Vb4 Vc7 56.Vb7 Vd8 57*5 [Zugzvvang! Yani siyah ne oynarsa kaybediyor. 57..Şh8 58.Vf7 ve Fe8 ya da 57..Ah7 58.Fd7 Af8 59.Fc8 Şh8 60.Vc6 Ve7 61.Vd6 ve Fb7c6 veya 59..Ve8 60.Vc7 ve yine Fb7c6 Büyükusta Dorfman'a gore. Başka bir varyant 57..g5 58.hxg5 Vxg5 59.Fe8! Vf5 6O.Vf3 eğer 59..V*e5? yaparsa 60.Vf7 at kazanır.] 57..Va5 58.Fe8 Vc5 59.VÎ7 Şh8 6O.Fa4 Vd5 61.ŞH2 Vc5 62.Fb3 Vc8 63.Fdı Vc5 64.Şg2 siyah terk eder. İkinci bir zugzwang durumu. Beyaz Fe4 ve arkasından Fxg6 oynamak istiyor. A 64.Vc8 65.Ff3 Vc5 66.Fe4 ve arkasından Fxg6 B64.. Va3 65Ff3 Vb4 66.Fc6 Va3 67.Fe4 Vc5 68.Fxg6 Axg6 69Vxg6 Vxe5 7O.Vh6 Şg8 71.Vg5 Vezir kesişir se kazanılmış bir piyade oyun sonuna girer. Bu oyundan sonra maç 1212 beraberlikle bitmis oldu. Kurallara göre Dünya Şampiyonluğu ununu koruyan Kasparov, 1990 yılına kadar sampiyonluğunun keyfini sürecek. 4 Pik • ADV3 • * • • DIO863 V7 A94 R76 K B G • D• • • RV54 8 R76 109852 • A7 ARD952 DIO53 • 4 GUnev 1 Kör 5 Kör Batı 1 Pik Pas Kuzey 2 Kör Pas Doju 4 Pik Pas Kuzey, ortağının 1 pik ccvabı üzerıne 19 onör ve 21 J puanıyla (Jais ve Lebel'in "îjlem" adlı kitabıııııı birinci cildini okuduğunuza göre, herhalde J puanlarını artık öğrenmışsinizdır!) 4 Trefl destekkonlrol konusmasıyla hemen bir şlem denemesi yapar. Fakat sadece beş puanla cevap vermiş olan Güneyin gösterecek başka bir değeri olmadığından 4 Pike oyunu bağlaması üzerine, bütün gucilne rağmen disiplinli bir oyuncu olarak pas geçer. Batı pik asını çıkar ve karo sckizlisiyle devam eder. Nasıl oynamanı/ gerekir? CEVAP: Karo damına empas yapmak için aceleniz yoktur. Eğcr oyunun çıkarı bu empasa bağlı ise oııu ilerde deneyebilirsiniz. Şimdi asla alıp son kozu düşürdükten sonra KÖR VALESlNl OYNAYIN! Dogu küçük verirse, ruayı koyun ve iki sansınızdan birini deneyin: Kör ruasını "kaçırmak" veya karo empasını başarmak. Ama Doğu kör damını olurursa, ELDEN KÜÇÜK OYNAY1N! Böylece, karo empasına başvurmadan önce körlerin dağılımını sınayabilir ve bunlar 33 ve hatta 42 bile dağılmış ise yerde bir kör sağlayabilırsiniz. Bunun için yeterli antreleriniz vardır ve el Doğuda kalmış olduğundan karo dönerek opsiyonunuzu yıkamaz! Körler 51 veya 60 dagılmıssa (altı kör Doğuda), çarcsiz karo damı empasına başvurursunuz. Dört elin dağılımı şöyleydi: • V • • A A87 • 874 • V97653 B G • V • • 987654 R2 653 D4 RDV10 V6543 ARV A K • 32 0 ¥D109 • D1092 • R1O82 Batı pik altılısını çıkar ve Doğu ruayı oynar. Sıra sizde. CEVAP: Nezaketsiz rakipleriniz oyurtbozanlık yaparak sizi 5 Köre oynatmışlardır. llk eli asla aldınız. Kozların 21 dağılmış olduğunu ve valenin Batıda çıktığını gördünüz. Şimdi sorununuz şudur: Acaba trefl ruası kimde? Batıda ise empas yapmanı/., Doğuda ise ası çekip ruaya ekspas yapmanız gerekir (iki karo kaybınız olduğuna göre, kayıp pikinizi ancak trefle kaeabilirsiniz). Bu sorunu nasıl çözeceksiniz? Ve daha önemlisi, kararınızın gerekçcsi ne olacaktır? Batının ve Doğunun ellerı hakkında neler biliyorsunuz? Düşünmeniz gereken hususlar şunlardır: (1) Baü pik altılısını çıktığına göre, DV elinde olamaz. Olsaydı, herhaldc bitısjk onörlerin büyüğünü açıhrdı. öyleyse, pik ruasının yanı sıra pik valesi de Doğuda olmahdır (pik damı Doguda olsavdı, ilk elde ruayı değil, damı koyardı). (2) Batı bir karo onörü çıkmamıştır. O halde karonun hem ası hem ruası Batıda olamaz (olsaydı, büyük bir olasılıkla, küçük bir pik yerine karo onörlerinden birini cıkardı). Batının bir tek pik damı ve karo ası veya ruası olduğuna göre, 1 Pikle araya gırmek için mutlaka bir de trefl ruası olmalıdır! (En azsndan dokuz onör puanı olmadıkça, Batının sadece damdan altılı bir pikle bile araya girmiş olması düşünülemez; dağılım puanı olarak singlton körün Ooğuda çıkmış olduğunu da unutmayın.) Sonuç: Doğru oyun trefl ruasını Batıya vererek onpas yapmaktır. Bunda hâlâ bir tereddütünüz varsa, kendi kendinize su soruları sorun: (1) Ben olsam şu elden hangi kâğıdı çıkardım: • DI0863 V V7 • AR9 • 762 Cevabınız herhalde "karo asını (veya ruasını) çıkardım" olacaktır. (2) Şöyle bir elle 1 Kör açısı Uzerine 1 Pikle araya girer miydim: • U1O863 (hatta altılı bile olsa) » V7 • A94 • 762 Çılgın bir oyuncu değılseniz cevabınız mutlaka "hayır" olacaktır! Yazarların önerdiği gibi oynamanın avantajı şudur: » AD Batıda ise hiçbir şekilde kazanamazsınız, V AD Doğuda ise iki türlü de oynayarak kazanırsınız, V A Doğuda ise sadece ruayı kaçırarak kazanırsınız ama Doftudan dam gelmedlkçe yazarların önerisi de zaten odur; ama ruayı kaçırmaya giderseniz ve as Batıda çıkarsa, artık kazanamazsınız çunku Batı hemen karo dönecektir; oysa, da ma ruayı oturmazsanız, asın Batıcla olması halinde de kazanırsınız! Bir tek diyagramdaki pozisyonda, Dogunun valeye damı olıır mama.ii halinde, yazarların önerdiği gibi değil de, yıne eldcn küçük oynayarak kazanırsınız? Bunun sebebi nedir? Yazarlar niçin Doğu küçük oynarsa normal olarak ruayı kaçırmaya gitmenizi tavsiye etmektcdirler? Çok basit. Yerden valeyi oynadığınızda Doğu, elinde ise damı normal olarak oturur da ondan (Kendi elindeki veya orıağının elinde olabilecek onluyu sağlamak için). Doğunun valeye küçük vermesi genelde damın elinde olmadığına işarettir. SpeelmanSeiravvan Kanada 1988 l.Af3 Af6 2.c4 e6 3.Ac3 Fb4 4.Vc2 00 5.a3 Fxc3 6.Vxc3 b6 7.g3 Fb7 8.Fg2 d5 9.cxd5 exd5 10.00 Ke8 ll.Keı c5 12.d4 Ae4 13.Vc2 Ac6 14.dxc5 bxc5 15.b3 Vb6 16. e3 Kab8 17,Kabı Fa8 18 Fd2 a5 Kedı d4 20.Keı Axd2 21.Vxd2 a4 22.exd4 Kxeı 23.Vxeı axb3 24.d5 Ad4 25Axd4 c\d4 26.Ve7 h6 27.d6 h\g2 28.Şxg2 Vc6 29.Şh3 Kb7 30.Kcı Vf3 31.Kc7 Kb8 32.d7 Şh7 33.Kcı b2 34.Keı Vd5 35.Ve8 Vd6 36.Kbı Vb6 37.Vxf7 Vd8 38.Vf5 Şh8 39.Ve6 d3 4O.K\b2 siyah terk eder. ' Tarkan TektenTufan Can Uzuner 1988 Ankara Satranç Birinciliği I.c4 c6 2 d4 d5 3.Ac3 d\e4 4.Axe4 Abd7 5.Agf3 Agf6 6.Ag3 e6 7.Fd3 c5 8.c3 cxd4 9.c\d4 Fb4 10.Fd2 Ve7 11.00 00 12Fg5 b6 13.Ae5 Fb7 14.Axd7 Vxd7 15.Fxf6 gxf6 16.Vh5 Kfc8 !7.Vh6 sivah terk eder. Z Komblnezon: 46 Rust LuxKorte Bremen 1987 Problem: 46 Cezmi Karabel Ankara 1988 ilk baskı Etüd:46 Karl P. Elksnis Riga 1980 538 Doğu geçit vermez! • V • • 52 A ARD6 AD93 AD84 K B G • V • • • V9876 D »987 • 1042 • 109 537 "Test Your Play as Declarer" A^ağıdaki el Rubens ve Lukacs'ın "Test Your Play as Declarer" (Deklaran olarak oyununuzu sınayın) adlı kıtabının ikinci cildinden alınmıştır (Bu kitabı yer oyunlarını ilerletmek isteyen bütün okuyucularımıza hararetle lavsıyc ederiz): • RDVIO V V6543 • ARV • R765 • R7652 vıo Beyaz kazanır. Üç hamk'<le ın.ıl • A • V • • RDI043 5432 V8 V3 Beyaz kazarur 0I 9.1$ '8 A'P İ8M§ *§"S 3P bJ§> £P 1BU1 987634 R2 653 D4 E 9P§ 6 Batı kör çıkar ve Güney her savunmaya karsı 6 SA yapar. •