Katalog

EV E K O N O M İ S İ Meral Tamer R A S G E L E Raif Ertem Dayanıklı tüketim malı satın alırken 'İthal'de gözünüzü dört açın! Yabancı malların daha kalıteli olduğu fikri doğru mu?. Yerli mallar, kimı yabancılara oranla, neden daha pahalı?.. Gümrüksuz satış mağazalarında bulunan dayanıklı tüketim mallarınm özelliklerı neler?. cşılkriy'de Alatıırk Havalimanı'ndakı gumiuk.su/ satış mağa/aldrınddıi bula şık ınakıncsı satın alan bır okııruınuz, gt\cn gun olke ve uzüntuyle bıze bdşvurdu Satın dldığı bulaşık makınesı cve getırılıp de fışe takıldığında, çdlışmamıştı Daha yepye nı bır malı çalışmaz durumda teslım almayı kendınc ycdıremeyen okıırumuz, gıımruksüz satıs mağazalarından dlışvetış yaptığına bın pısman olarak haklaıının nc olduğunu, ne reye başvuıabıleceğını soruyordu ükurumu/ bıı arada kendısı gıbı bıı ma ğa/alard ılgı duvabılecek, oraddiı satın alınan malldiın daha ucıız olduğuna kanarak yakın laııııın pasaportlarıyla bu ma£azalardan alış verıs ydpmaya heveslı dığer tuketıcılerı dc uyarmak ıstıyordu Okıııunuız, Yeşılköy'dekı gumrüksüz satış nıağazalaunı şöylc anlatıyordu "Oralara herkes> giremiyor ya, hcn de onları ciddı muesseseler /anncdiyordııın. Oysa ne talııra kesilivor, nc fış venlıyur. KDV falan zulen yok. Bır de pa/arlık yapılabiliyor. Mescla ben, hulaşık makinesıni 100 ııııırk daha ucuza aldım. Yerli mallara oranla epe> kâr eltigimi sanıyordıım. Aınu şımdi clımdeki bıı hatalı malı yenisıylc di'giştireme/sem çok /ararlı çıkacağım. Bu malların doğru dıırııst strvis leşkılâlları da yok galiba..." Gunıruksuz satış mdğdzalarında satılan mallarda standartlara u>gıınkık aranmama sı, kuşkusıi7 tuketıcı açısından önemlı bır de7avantaj Ayrıca bu malldrın satış sonrası servıs olanakları dd kuşkusuz yerli mallara oıanla vok sınırlı Bclkı Bosch, Siemens gıbı Avrupa pıyasalarında kendıleıını kanıtldmış markalar ıçın sorun dalıa dz, dma buraldrda sadece Bosch vc Sıemens sdtılmıyor kı 1 Uzakdoğu'dan, Hong Kong'dan ya da Doğu Avrupa ulkelerınden gelen mallar da var ve tuketıcılerın özellıkle bu malları satın dlırken dıkkat etmelerı gerek Yıne gumrüksüz satış mağazalarından otomatık çamaşır makınesı satın alan bır dtğcr tuketıcı, makınesının kısa sure sonra bozulduğundan yakınıyor Servıs olmadığı ıçın tamır olanağı bulamayan tuketıcı, kuçük bır parçanın hem de aynısını dcgıl de bcnzerını taktırabılınek ıçın 200 bın lıraya yakın masraf yapıyor ve ustelık de ahım şahım bır ona rım olmuyor Bu arada tuketıcılerın yerli malların pahaIılıgına karşı duydukları bır tepkı var "Yabancı malların daha kalıteli oldugu" fıkrının toplumun buyük çoğunluğundayanlış bır gö rüş dc olsa kabul gorduğu ulkemızde, tuketıcı, "llem daha ucuz, heın de daha kaliıcli" «Av '88" Fuarı'nın ardından... v 88' Ikıncı avcılık, balıkçılık, dağcılık araç ve gereclen fuarını ızledık Uluslararasıydı Yabancı Ulkeler de katılmıştı Çok ılgı gördü Sevındırıcıydı hğer "Kltap Fuarı" gıbı gırış Ucretı bı7 raz uygun düşseydı Katılım 10 katına çıkardı Yandan çok fazlası kapıdan gerı döndü Üzücüydü' Bır ızleyıcı eşıyle gelmıştı 8 bın lıra ıs tendı Ceplerını karıştırıyor, bozuk para ları eklıyor, denklcştıremıyordu Eşı dönmeyı önerıyor, ddam kabullenemıyordu Yalni7 olsa belkı dönecektı! Sonunda " O l ı ' " dedı Gırdıler Insan görüncc daha ıyı anlıyor Doğa sporlarını besleyen sanayi cok gelıştı Karada, denızde ulaşım araçları1 Avlanma aracları1 Oıyım, kuşam1 Bır başka dün y<> Şaşırtıcı değıl Sanayının kökenınde av cılık yatmıyor mu 7 Yatıyor' Insanoğlu aracı ılk, avlanrtnık ıçın kullandı Ağaçları sıvrılttı Taşları yonttu Demırı dövdü Tunç yaptı Ulaşım sorunu, tekcrleğe bındı Nc zaman doğadan koptu, süslU eşyaların arasına hapsoldu, ışte o zaman ca nım okudu Doğanın1 Fuar canlıydı Bazı bölumlerde satış da vardı Bazıları gösterıyor, satmıyordu El açıp gerı dönenlerı bır görscydınız Bazı araçların fıyatını sormaya cesaret edemı yordu ınsan' Bölümler arasında bır yarışma olsaydı, bırıncılığı Sumerbank alırdı Bcn o kanıdayım Satış da vardı Fıyatlar elverışlı' Mal temız, güzel Kapış kapış gıttı Sa bah aldığımızı öğleden sonra bulamadık Ne de olsa Sümerlerın uygarlığı1 Kokusu gelıyordu Fuar bır umut ışığı doğurdu bende tnsanoğlu yenıdcn doğaya dönüyor gıbı geldı Ne güze! olur1 Doğal yaşamın, süsltı yaşamdaıı daha güzel olduğu bır anlaşılsa Bırçok eskı dostla karşılaştık Sankı av sahasında gıbıydık Hemen söyleşı başladı Eskı avcılar en çok tüfeklerden yakındılar " A h ! " dedıler, "Bizim ava başladığımız zamanlarda bu tufekler olacaktı. Canına yandıgımın dolma tufekleri! Barul ıslanır, kapsul ıslanır, patlamaz. Ava trenlc giderdik. Kilometrelerce uzakta inerdık. Yarım gun yol yururduk. Av yerine gelırdık. Kar fırtına! Bir İH saat avlanırdık. üönuş başlardı. Yol uzak... Bazan donemezdik. Barınacak koy arardık. Ya da kulube. Hey gidf gunler. Yine de dunyanın avım vururduk." Tüfeklere, sevgılısıne bakar gıbı bakıyorlardı Av fuaını düşünen, ıkıncısını gerçekleştırcn AFEKS'ı kutlarız Yenı yıllarda daha da etken olacaktır Değerı anlaşıldı Seneye buluşmak üzere Rasgele'. D A Y dtışıincesıyle yabancı mala talıp oluyor ve /a rıan zaman dd pışmanlık duyuyor Yeılı mallar, yabanuldra oranla neden da ha pahalı 9 Beyaz eşya üreten yerli fırmalann yetkılılerı, buzdolabında ıthal parçaların a/ olduğunu ve bu nedenle buzdoldbında fıyat açısmdan yabancı mallarla rekabet edebıldık lerını, ıthal parcaların daha fazla olduğu ça maşır makınesı ve bulaşık nıakınesınde ıse bunıın mumkun olaınadığını, çuııku devlctın ıthal ettıklerı malldrdan buyuk çaptd vergı dl dığıııı belırterek şu açıklamayı yapıyorlaı "Bugun hir çamaşır mııkinesı urefmek için illıııl rllıgimu parcalardan devlel, gumruk, vergı, resım ve harç olmak ıı/ere toplam 300 bin llra vergi alıyor. Bulaşık makinesınde ıthal parça oranı daha yuksek oldugıı ıçin her bulaşık makinesınde ıthal parcalar nedeniylc devlele tam 500 bın lira vergi oduyoru/. Işle her (urlu vergi ve gumrukten ınuaf yabancı mallarla yerli mallar arasındaki fark, devlete odenen bu vergidcn kaynaklanıyor." Bu arada gümrüksuz satış mağazaldiında sdtılaıı ydbancı malların en yenı nıodeller olmadığı ve doldyısıyla son model yerli mallarla daha eskı model yabancı nidllar arasında fı vat açısından bır kıyaslama yapmanın yanlış olacağı dd hatırlatıhyor Turk tuketıcısı, la nınınıs bır yabancı maıkayı satın alırken, genellıklc yenı model ını ^oksa yurtdışında bıraz da demodc olmuş bır model mı dıye bakmı yor ve "!yu ınarkayı saJın aldım" dıyerek bel kı de bıraz gozu kapalı davranıyor Nıtekım gumruksıi7 satış mağdzdlarında satılan dayanıklı tuketım mallarının lıyat açısından ca /ıbesını arttırmak ıçın daha duşuk fiyatlı eskı modcllerın ıthal edılerek pazarlandığı da öne sürılldyor fl Sorumsuz firmalar, iyiniyetli kişiler... M kâyetı bırkaç ay önce bu koşede yayımlar\[mştı Doğal mermere oranla daha kullanışlı olur duşuncesıyle Merban Mermer Sanayi fırmasının urettığı yapay mermerlerı mutfağına döseten Ayşe Evcımen, yapay mermerlerın daha da kısa surede bozulduğunu ve yer yer oyuklar açıldığını görunce satın aldığı fırmaya başvurmuş, ancak fırma kendısıne yardımcı olmamıştı Satış bayı aracılığıyla yapıldığı halde ne bayı, ne de uretıcı fırma Ayşe Evcımen'ın zararını telafı yoluna gıtmışler, buna karşılık "yapay mermerin uzerine surülen koruyucu Ithal maddesi kallteslz olduğu Içln bu tür hataların meydana geldığlnl" belırtmışler, yanı hatanın kendılerınden kaynaklandığını kabul etmelerıne rağmen telafı yoluna gıtmemışlerdı Hazıran ayı başında yayımladığımız bu mektubun ardından 5 ay geçmlştı kı Ayşe Evcımen'den yenı bır mektup aldık insanın ınsana zorluk çıkartmakta ne denlı "usta" olduğunu bu mektup bır kez daha gösterıyor Zıra Ayşe Evcımen, sorununu çözmek ıçın defalarca Merban flrmasına ve bayıye başvurduğu halde sonuç alamıyor, bu yazının sutunlarımızda yayımlanması da fayda etmıyor Ama tesadufen karşılaştığı bır ustanın lyı nıyetı sayesinde sorunu bırkaç gun ıçınde çözuverıyor Ayşe Evcımen'ın ıkıncl mekiubu şöyle "Bundan bırkaç ay önce yapay mermer konusundakl şikâyetımin Cumhurıyet Dergı'de yayımlanmasıyla pazarlamacı Ertuğrul Bey'ın benım sorunumla ılgıleneceğı umudu belırmıştı Oysa ılglnç bır rastlantıyla, bır arkadaşımın evınde montaj ışıyle uğraşan Merban Merpa şlrketınden Şükrü Koca adlı bır ustanın şahsı gayretiyle sorunlarım çözuldu Arkadaşımın evınde rastlayıp da derdımı anlattığım Şukru Koca, evıma kadar geldı Şıkâyet konusu olan tezganı ve evıye bozulmalarını tespıt ettı ve bunları fabrıkaya duyurdu Bu gırışım sonucu hatalı mermerler kısmen de olsa onarıldı Oldukça değışık bır toplumuz Bır fırma, bır mutfak mermer ışını ustlenlyor ama ılışkı, para ödendığı anda bıtıyor Öte yandan bır montaj ustası, yanı fabrıka ışçısı onu hıç ılgılendırmeyen bır kusuru gıdermek ıçın çalışıp çabalıyor ve başarıyo' da " I " 20