Katalog

Sigaracılar yemekten anlar mı? Tütün piyasasının geleceği karanlık. Sigara üreticisi dev şirketler de kendilerini "yemeğe ve içmeye vurdular..." kuruluşu Nabisco'yu aldı. Amerikan Brands, Brown and VVilliamson, IİKgett and Meyers ise hazır kahvaltı, dondurmalar, golf sopaları, ofis eşyaları, çikletler, yaşam sigortası gibi çeşitli seîctörlere el attılar. Astronomik kârlardan sonra sigara üreticileri, iç piyasaduki durgunluğu diğer dallara sıçrayarak dengelemeye karar verdiler. Amerikan toplumunda sigara içenlerin sayısının yuzde 25'lere kadar düşmesine karşın üretici şirketlerin kârlarını 36 milyar dolara çıkartmaları dikkat çektı. Reagan yönetinıi bir yandan nikotine karşı yürütülen kampanyalan desteklerken, diğer yandan iç tüketimin düşmesiyle güçlerini yitirmeye başlayan devlere, dış pazarlarda yardım etmeye başladı. Amerikan tütün şirketleri, ilk olarak Latin Amerika'ya girdiler. Dünya Sağlık Te>kılatıl nın araştırmasına göre, Latin Anıerika ülkelerinde sigara luketiminde yuzde 24 artış gözlemleniyor. Amerikan sigarası ıçerek, "toplıımdaki mevkilerinin yukseldigine" ınanan güneyin fakir insanları, "pahalı tütün"ü pek sevdiler. Guney amerika'yı ele geçiren devler daha sonra Asya'ya. özellikle Japonya, Tayvan ve Güney Kore'ye sıçradılar. Japonlar, ekonomik çıkarlannı tehdit eden "Marlboru'nun Kovboyu"na hemen karşı çıktılar. Ancak kovboyun kemendi onları sıkı sıkı bağlamıştı. Washington tütün lobisinin etkisinde kalan Reagan, Japonya, Tayvan ve Güney Kore'ye karşı ekonomik ambargo tehdidinde bulundu. Başkanın eski yardımcısı Michael Deaver, Philip Morris adına Seul'e gidip ABD'den sigara ithali yasaklandığında, olası teksstil ambargosundan söz cttı. ABD'de bol tütün uretilen eyaletlerden North Carolina senatöru Jesse Helms, Kongre'nin ve Reagan'ın ürkütücü mesajlanyla Tokyo'ya uçtu... Amerikan tütününün Asya'daki özgürlüğü sağlandıktan sonra lobiciler bu kez, Asya hükümetlerinden, sigara paketleri üzerine, "Sigara sağlığa zararlıdır" gibi tumceleri yazmamalarını istediler. ABD'de satılan sigara paketlerinde, nikotinin sağlığa zararlı olduğu yazılı Turkiye"de de bılindiğı gibi iki yıla yakın bir suredir, benzer bir ibare, sigara paketlerinde yer alıyor. Amerikan kamuoyu, tütüncülerin ABD dışındakı bu tür faalıyetlerine epey tepki gosterdi: Tutunün zararlan konusunda uluslararası biı konlerans düzenlemek isteyen, ancak Reagan taraf'ından engellenen ABD lıp cevrelerinın önemli ismi Everell Koop, bir açıklanıa yaparak, "Sigaranın kanser vc diğer hastalıklara neden olduğu belirlvndi" dcdi. Tütün devleri ise istiflerini bozmayarak Amerikan hııkumetinin yardımıyla, "Asya'ya kanser ihraç etmeyi" surdürdü. Son verilere göre, Asya'da sigara lüketimi 34 milyar paketten 66 milyar pakete yükseldi. Ülkelerinde kuçulen devler, dış pazarlarda büyümeyi sürdurüyor... D Tokyo'da bir otomatık sıgara makinesr Amerikan tütüncülerini Asyalı tıryakıler kurtarabilır! Bu sıgaraları, mutlaka bırılerının ıçmesı gerelc Amerıkalılar olmazsa, Asyalılar Kârlı iş: Sigara karşıtı olmak aman, Amerikan tütün şirketlerinln iç piyasadaki kârlarını tersyüz eden, sigaraya karşı savaşa gıren ajanslar, şirketler ve kamu kuruluşları lehine işliyor Endüstrileşmiş ülkelerdekı zararlarını kapatmak amacıyla Güney Amerika ve Asya pazarlarına giren, ylyecek sektöründe şanslarını deneyen tutün üreticileri, nikotine hayır diyen bu şırketlerle başa çıkamıyorlar Sıgarayı bırakmak kolay değil. Uç büyük Amerikan fırması Smoke Stopp«rs, Smoke Enders ve Smokeless bu alışkanlığı alt etmek amacıyla çeşıtlı program ve metotlar üretiyorlar. Bu ulkede sigara ıçmeyenlerin sayısı her yıl yüzde 23 azalıyor Zencı ve Kızılderilı nüfus bu oranın daha da düşmesınt engelliyor. Gıderek sıkılaşan kanunlar, belediye kuralları, sağlık kuruluşlarının baskıları, sıgorta taksitlerinde teşvikler sonucu birçok kuruluş, ışyerlerınde sigara ıçılmesıni yasaklıyor ve çalışanları sigarantn pençesınden kurtaracak çareler arıyor. örneğln PrudentlalBache, Shell, Genvral Elactrlc gibi birçok dev şırket tanesıne 150 dolar ödeyerek içinde plastık sıgaralar, rozetler, çıkartmalar, 126 sayfalık sigaraya karşı karikatürlerden oluşan kıtap, çikletler bulunan binlerce "The Laat Pack" (Son Paket) alıyorlar. Bu kez sıgarayı bırakmaya yardım eden kuruluşlar "tatlı kârlara" hazırlanıyorlar. ü/ elli yıldan bu yana uluslararası tütun piyasasını ellerinde tutan dev şirketlerden Philip Morris'in Başkanı Hamish Maxwell'in açıklamalanndan, sigara üreticılerinin değişik pa7arlara kaymayı planladıklan anlaşılmıştı. Maxwell önce yaklaşık 6 milyar dolara, büyuk Amerikan gıda kuruluşu (rfneral Food'ıı satın aldı. General Food, Philip Morris'in geniş finans gücunü kullanıp piyasaya yeni ürunler sundu: Mikrofınnlarda birkaç saniyede ısınan etler, öğle yemeği için paketlenmiş sandvicler, hazır yemekler, hindi salamları, balık ezmelerı... Ancak "balayı" çabuk bitti. Toplantılar zamanında yapılamadı, General Food'un Mudürü Philip Snıith'in projelcri, pahalı ve guvensiz buluııdu. Arka arkaya gelen başarısızlıklar sonucu, becerıksizlikle suçlanan Stnith, temnıuz ayında istıfa ctti. Maxwell'in farklı ürunler sunma planı tııtmadı. Meşrubat sektöründe de işler iyi gitmedi. 520 milyon dolara satın ahnan "Seveıı Up" zararına satıldı. Yeni cola "Like'"ın kutulanması icin CocaCola ve Pepsi'nin engellemeleri kırılamadı. Sigara endüstrisinin pazarlama metotları, yiyecek sektöründe yaraılı oimadı. Ancak tütün piyasasında geleceğin yok karanlık olması, di ğer devleri de Hamish Maxwell'in yolunda ilerlenıeye zorladı. Camel, NVinston ve Salem sigaralarını üreten Reynolds, bir başka gıda Y Reynolds fırmasımn başkanı VVılsonOnlar da tıpkı Philip Morrıs gıbı, "yıyecek işı"ne el attılar Z Phılıp Morris'in başkanı Hamish Maxwell'ın ıstıfasına, yıyecek ışını becerememesı yol açtı. 1