Katalog

5 A Ğ L I K Erdal Atabek Neden yorgunuz? Uygarlaştıkça doğadan uzaklaşan insan, kendini betonlar içine hapsettiğinden bu yana, dinlenmenin doğal koşullarını da unuttu. yorgunluk nedenı olarak öneın taşır Bunların başında "alkolızm" gelmektedır Sürek lı ve aşın alkol alanların yorgunluğu bu ba kımdan dıkkatı çekmelı, yorgunluğun alınan alkole bağlı olabıleceğı düşünülmelıdır Aşırı alınan barbıtüratlar, tarmakolojık özellıklerıyle yorgunluk nedenı olabılır Bromızm de yorgunluk nedenı olabılır Kronık kurşun zehırlenmeleıınde "yorgunluk" dıkkat çeken bır belırtı olabılır Akümülatör fabrıkalarında çalışanlar, kurşunla çalışan kışıler bu belınıye dıkkat etmelıdırler Aslında kımyasal ürünlerın zehırlenmelerınde "yorgunluk" bır belırtı olarak önem taşır Endüstrı alanına yenı gıren ürünlerın yapımında çahşanların bu bakımdan araştınlması önem taşımaktadır "Yorgunluk" olgusunun önemlı bır neden grubu da metabolıkendokrın hastalıklar olabılır Gızlı kalmış şeker hastalığı, tıroıd bezının az ya da çok çalışmasıyla kendını gösteren hastalıklar, hıpofız ve sürrenal bezlerı gıbı organların hastalıkları süreklı bır yorgunluğun nedenlerı olabılır Bazı kalp hastalıkları, örneğın bır kalp kdpak hastalığı olan mıtral stenozu yorgunluk nedenı olabılır Deri döküntüleri B Ç evremıze bakalım, herkes yorgunluktan yakınıyor "Yorgunluk", neredeyse neredeyse yaygın durumda Neden yoruluyoruz, neden yorgunuz? Gıderek büyüyen kentlerın yorgunluğu mu? Hıçbır değışıklık göstermeden sürüp gıden hayatın tekdüzelığı mı 9 Çalışma ortamının sıkıntıları mı? Dınlenmesını bılmemek mı'' Gıtgıde kırlenen çevrede yaşamak zorunluluğu m u 7 Belkı de hepsının payı var Uygarlaştıkça doğadan uzaklaşan ınsan, kendını betonlar ıçıne hapsettığınıden bu yana dinlenmenin doğal koşullarını da unuttu Bılımsel araştırmalar, "yorgunluk" duygusunıın en sık nedenlerının "ruhsal" olduğunu gösterıyor Psıkonevrozların ve depresyonların belırtısı olan "yorgunluk", belkı de pek çok ın sanımızın farkında olmadıkları durumlarının sonucu tstemedıklerı ışlerı yapmak zorunda kalan, ıstemedıklen da 1 ranışları yapmak zorunda bırakılan ınsanların gı/lı protestoları "Yorgunluk", burada bır alıkonuş, msanın ıstemcdığı davranışı yapmasını engelleyen bır koruyucu oluyor "Yorgunum. Şimdj canım istemiyor." Böyle bır mazeretm arkasındakı bırıkımı çoğu kez bılmeyız. Kuşkusuz, süreklı bır yorgunluk, kışıyı verımlı çalışmadan alıkoyacak duruma gelmış bır yorgunluk, zamanında önlem ahnmasuu gerektırır Böyle bır yorgunluğun ruhsal nedenlerı zamanında araştırılmalı, gereken önlemler, gerekıyorsa tıpsal yardım sağlanmalıdır Yorgunluğun bedensel nedenlerı de çok ıncelenmıştır Bu nedenler arasında, yurdumuzun koşul ları da dıkkate dlınarak "kansızlık" ılk başlarda akla gelmelıdır Gerek doğru beslenme koşullarının olmayışı, gerekse bağırsak parazıtlennın sıklığı düşünülecek olursa, her "yorgunluk" durumunda kandakı erıtrosıtlerın (alyuvjarlar) ve kan demırının ıncelenmesı zorunludur Ayrıca doku demırının eksıklığının de unutulrnamas.1 gerekır Uîkemızde cıddı bır halk sağlığı sorunu olan "anemı"nın, değışık toplum kesımlerın de sıstemlı ve sürekh araştınlması, gereklı ön lemler alınarak gıderılmesı gerektığı kanı"sındayım "Yorgunluk" olayına yol açan önemlı bır neden grubu da sınsı enfeksıyonlardır Sınsı enfeksıyonlar, açık behrtılerı olmadığı ıçın kolayca ortaya çıkarılamayan, dıkkat çekmeyen, zaman zaman düzelıp alevlenen enfeksıyonlardır Bu arada, bedenın çeşıtlı yerlerınde yuvalanan mıkropların gızlı bır enfeksıyon odağı olarak yaşayıp nedenı bellı olmayan yorgunluk olaylarına yol açtığı da bılınmektedır özellıkle, dışler, baderncıkler, sınüzıtler, apandısıtler, safrakesesı yangıları gıbı odak lar dıkkate alınmalıdır Parazıtler de, özellıkle bağırsak parazıtlerı de sureklı yorgunluk nedenı olabılır Parazıtlerın gerek kendı salgıları, gerekse yol açtıklan kansızlık o yorgunluğun nedenlerıdır Entoksıkasyonlar, yanı zehırlenmeler de Yorgunsak ne olabillr? Yorgunsak, bütün bunlar neden olabılır Gene de en sık nedenın "psıkolojık" olduğunu düşünmenız doğrudur Ancak, "psıkolojık" sözcüğünü rastgele kullanmak, yorgunluk olayının altındakı gızlı, sınsı bır hastalığın atlanmasına yol açabılır Kansızlığı ve sınsı enfeksıyonları dıkkatle araştırmak doğrudur Her gün bır vıtamın hapı almadan önce bunları düşünürsek ıyı olur. D ır okurumuz, "Yaz aylarında d*rtslnde döküntüler çıktığını, sonra azalarak geçtlğlnl" yazıyor, bunların ne olduğunu ne yapması gerektığını soruyor "Derı dokuntulen", daha önce de yazdığımız gıbı pek çok nedene bağlı belırtıler Hepsının kesın nedenı de her zaman bulunamaz Derımızı bir organ gıbı kabul etmekte guçluk çekerız Oysa, derı, önemlı bır organımızdır Bu aşın duyarlı, gerek kendımızden gerekse çevremızden gelen çok çeşıtlı etkılere tepkı gösteren organımız, aslında bıze bırçok değışmeden haber verır Yaz aylarında derımızı etkıleyen fızık etkenlerın başında "guneş" ve "havadakı değışmeler" gelır Aşın ısı, aşın nem, ruzgârlaı oncelıkle derımızı etkıler Aldığımız ılaçlar, değışık yerlerde, değışık koşuilarda yedığımız yıyecekler, ıçtıklerımız derımızı etkıleyen etkenler arasında Hormonal değışmelerımız, ruhsal tepkılerımız de kendılerını derımız uzerındekı etkılerıyle gosterır Yıkanırken kullandığımız sabunlar, çamaşır ve bulaşık yıkarken kullandığımız temızleme malzemesı, kadınların makyaj malzemesı hep değışık kımsayal urunlerdır, bunlar da oncelıkle derımız uzerınde etkılıdır "Alerjık etkı" dedığımız etkıtepkı mekanızması da en çok derımız uzerınde etkilı "Kolesterolsüz've "hafif" yağlar Bir okurumuz, televızyon reklamlarında gösterılen ' kolesterolsuz" ve 'hafıf" yağlar konusunun ne denlı doğru olduğunu soruyor Aslında çok önemlı bir konu Televızyondakı yağ roklamlan bu ulkede sağlık sorunlarının başıboşluk derecesinın de bır göstergesı Dıkkat edersek, yağ reklamlarında, özellıkle bltkisel yağ reklamlarında şu sloganlar kullanılmaktadır ' Kolesterolsuz", ' hafıf" sağlıklı" Bunların hepsı de toplumsal saf lıkla ılgılı kaygı motlflni kullanmaktadır Bu motıflerin en önemlılerınden bırısı de 'kolesterol korkusu"dur Bunu yakalayan reklam şırketlerı, TRT'nın kayıtsızlığını rahathkla kullanmakta, yağ reklamlarını halkın sağltk kaygıları uzerine kurmaktadır Oysa gerçekler şunlardır Reklamı yapılan bütun bltkisel sıvı yağlar "kolesterolsuz"dur Burada hiçblr markanın dlğerıne ustunluğu yoktur Bltkisel besınlerde kolesterol yoktur Bltkisel btr yağın "hafif" oluşu sadece bır reklam sloganıdır Bır yemeğın "hafif" oluşunun aslı, kızarmış olmamasına, haşlama ya da fırın olarak pışırılmesıne, yağ miktannın azlığına bağlıdır Kullanılan yağın "hafıf" dıye nıtelenmesıyle yapılacak kızartmaların hiç de "hafıf" olmadığı bilinmelidır Reklamı yapılan yağın "sağlıklı" dıye nıtelenmesı de kullanılacak markayla ılgılı değıldir Bıtkısel butün sıvı yağlar, sadece hayvansal yağlara göre daha sağlıklıdır Onemli olan, yağın "sağlıklı" oluşundan çok kullanılışının sağlıklı olması"dır Yağ reklamlarında "sağlık öğesı' nın böylesıne kullanılmasının engellenmesı gereklidir insanlann sağlıkla ılgilı kaygılarının tıcari malların satışında kullanılmamasının yasaklanması gereklidir Bu önemli konuda Sağlık Bakanlığı'nın da (farkındalar mı acaba?) meslek kuruluşlarının da tıp fakultelerının de gırişımde bulunmaları gerekiyor Yoksa Mısır Çarşısı'nda 'romatızmaya 1yi gelen kökler' satanlara neden kızmalı? D • Şımdı, butun bu etkılerın bırlıkte yaptıkları da ayrıca onem taşıdığı ıçın her zaman derıdekı dokuntulerımızın asıl nedenını ya da nedenlerını bulmamız kolay değıldir Okuruma, butun bu etkenlerı duşunmesını önereceğım Derı dökuntulerının bu etkenler bakımından dıkkat çekıcı özellıklerı var mı? Dökuntulerın yerı, bıçımı, belırıp kaybolmaları nasıl özellıkler gösterıyor"? Bunlara dıkkat ederek bır "derı hastalıkları uzmanı"nın yardımını ısteyın 15