Katalog

'H ED İ Y E L İ K E Ş Y A ' D A TALEP NASIL Yarım elma, gönül alma Nllay Karman ir demet kır çiçeği, elde örulmüş bir atkı, bir şiir kitabı, renkli bir mum, küçük bir anahtarlık ve sevgilinin aldığı ilk parfüm... Yeni yılı kutlamaya hazırlandığımız şu güıüerde, Istanbul'da küçük bir grup arasında yaptığımız bir ankette, "hediye" sözcüğünün değişik yaşlardaki birçok kişi için, "sevgi ve hatırlanma"yı ifade ettiği ortaya çıktı. Ne var ki, hediyenin günümüzde, artık ticari yaşamın da parçası haline geldiği, yadsınamayacak bir olgu. Son yıllarda, hediyelik eşya satan dikkânların hızla artması ve hediyelik eşya sektörünün gelişmesi, ülkemiz açısından, yeni bir olay olarak değcrlendirilebilir. PATLADI?. Belli bir süredir "hediyelik eşya"da yaşanan 'talep patlaması', küçük dükkânlardan büyük mağazalara ve fuarlara sıçrayan yeni bir "eşya" türü yarattı. Şahin, hediyede sunuşun önemine değinirken, "1200 liralık bir mendili de 70.000 liralık bir ipek gömlegi de aynı özen ve şıklıkta paket yapıyoruz" diyor. vakko'da yılbaşı hediyesi olarait, siparişc göre hazırlanan hediye sepetlerinin fiyatları ise, 100 bin liradan başlıyor ve siparişi veren kişinin isteğine bağlı olarak 400 bin liraya kadar çıkabiliyor. Vakko'nun Halkla tlişkiler Müdiresi Deniz Adanalı, hediyenin "halkla ilişkiler"de çok önemli olduğunu vurguluyor. Adanalı, bu görüşünü şöyle açıklıyor: "Birisi sizi ufacık bir şeyle bUe hatıriasa, onu hiç unutmazsınız. Bu özd hayatınızda da, iş hayatınızda da geçerlidir. Dolayısıyla hediye vermek, halkla ilişkilerin can damandır." Nitekim son yıllarda, Türkiye'de irili ufakh hemen hemen tüm şirketler, iş yaptıkları kişi ve kuruluşlara takvimden, ajandaya, bir şişe viskiden bir kutu çikolataya, deri cüzdandan ipek kıravata ve birçok hediyeyi birden içeren "hediye sepeti"ne kadar değişen çeşitlilikte hediye göndermeyi yaygınlaştırdılar. Bu da yılbaşı sezonunun "eşantiyon sezonu" ile eş anlamlı olmaya başlamasıyla sonuçlandı. Hediyelik eşya alanında doruk noktasına çıkan talebin karşılanması amacıyla, piyasaya yeni birçok firma çıktı. Ayrıca, son yıllarda reklamcıhğın büyük bir hızla gelişmesi, firmaların reklamı tanımaları, reklamın büyük bir güç olarak kavranmasına paralel olarak hediyelik eşyanın da önemini arttırdı. Dolayısıyla, artık günümüzde hediye alışverişini yalnızca, sevgi ve hatırlanma sözcükleriyle açıklamak yetersiz olabilir. Hediye sözcüğü, ansiklopedilere bakarsanız, "Hosa gitmek için birine verilen nesne" şeklinde tanımlanıyor. Bu tanım, özel dostluklar kadar, iş hayatındaki ilişkilere de uygulanmakta. Hediye alışverişinin kişisel bütçelerden şirket ve firma bütçelerine doğru yaygınlaşması, tüketim ekonomilerinin de bir gereği. özellikle ABD'de, "Anneler Günü", "Babalar Günü", "Sevgililer Günü" ve Noel'de hediye almak, sistemin gereği adeta zorunlu hale geliyor. Hiç kuşkusuz, hediye alışverişinin teşvik edilmesinin ardında, ekonomiyi hareketlendirme amacı yatıyor. lşte bu nedenle Türkiye'de, hükümetin izlediği tUketime dönük ekonomik politika, hediye alışverişini "ticari" olmaya dönüştürdü. 31 aralık tarihine kadar açık olan TÜYAP'ın "hediye fuan" da, birçok hediyelik eşya dukkânı sahibi tarafından, fazlasıyla ticari olarak niteleniyor. 4 yıldır hediyelik eşya fuarına katılan Betul Kreasyon firmasından Betül İzberk, hemen yanı başındaki standta, kırmızı renkli teflontavaları gösterirken, "Bu da, hediyelik eşya fuannın ticari olduğunu iyice kanıthyor" diyor. Hediyelik eşya toptancısı Neşe Altıner de, "çok fazla ticari" olduğu gerekçesiyle bu tür fuarlara 3 yıldır katılmadıklarını belirtirken, "Hediyelik eşya, estetik gerektiren bir alan, isin içine teflon tava girince, bir anlamı kalmadı" diyor. U B "Hediyellk"te patlama, 12 Eylül sonrasında Cağaloğlu'nda 'Hediyelik Eşya' imalatı yapan Beceri El Sanatları firmasının sorumlusu Neşe Altıner, hediyelik eşyada talep patlamasının, 12 Eylül sonrasında, genellikle herkesin karamsar olduğu dönemde gerçekleştiğini söylüyor. Altıner'e göre, bireylerin hediyelik eşyaya yönelmesinde, TV'de izlenen yabancı kaynaklı diziler ile video filmler de büyük rol oynuyor. "Aynca güçleşen ekonomik koşullar da hediyelik eşyaya olan talebi arttırdı" diyen Neşe Altıner, şu örneği veriyor bize: "Bir buket çiçek, 5 ile 8 bin lira arasında degişiyor. Dolayısıyla, hasta ziyaretüıe giderken bile, artık çiçek yerine, çiçegin dörtte bir fiyatına 'nazar boncuğu' alınıyor." Tepebaşı'ndaki lstanbul Sergi Sarayı'nda yer alan, adının açıklanmasını istemeyen Adapazarlı bir esnaf, hediyelik eşyaya yönelmesinin nedenini şöyle açıklıyor: "Baklavanın kilosu 3 bin TL. oldu. Yemege davet edildigi eve baklava götürenlerin sayısı giderek azaldı. Hediyelik ejya dukkânı açmak, şimdi daha karlı!" El becerilerinden toptan üretime Hediyelik eşya toptancılığı yapan Beceri El Sanatları sorumlusu ve tiyatro oyuncusu Neşe Altıner, bu sektöre geçişini şöyle anlatıyor: "1979 yılında ilk kez Kenter Tiyatrosu'nun fauyesinde el becerilerimizi bir ekip olarak satmaya başladık. Çok ilgi gördiik. Bir süre sonra, tiyatro bileti almadan, içeriye girip alışveriş etmek isteyenler arttı. Talep iizerine, Cağaloğlu'nda diikkân açbk ve çok kısa bir süre sonra; toptan imalata geçtik." Hediyelik eşyaya talebin artmasındaki en önemli nedenlerden biri, bu tür dükkânlarda, herkesin bütçesine göre ilginç, şık ve anlamlı şeylerin bulunabilmesi. Bu tür eşyaya olan talebin artmasına bir diğer neden olarak, özel ve şık hediye paketleri gösteriliyor. Bu tür dükkânlardan ahşveriş edince 500 lira değerindeki bir hediye için bile, şık hediye paketleri yapılıyor. Bazı büyük mağazalar ise, son yıllarda açtıkları "hediye reyonları" ile geniş ilgi topluyorlar. Bu reyonlarda, sonuca ve şıklığa yer veriliyor. Vakko firmasının Beyoğlu mağazasın' daki şeniş hediye reyonu sorumlusu Şirin \ eşya" ptyasastnın son yıllardakl yenlllklerindM blrl de hediye sepetlerl. 13