Katalog

MAFTANIN KO N U6U Türkiy&nin en yaşlı cazcısı Hrant Lusikyan ile bir huzurevinin 44 numaralı odasında 'Müzik aleti çalmayan ayıplamrdı' "Düşünün, o zamanlar Istanbul'un her lokalinde üçlorkestra vardı; yemek, dans ve caz müziği için..." diyerek hayıflanan 70 yaşındaki Hrant Lusikyan, 35 yıl boyunca klarinet, saksofon ve kontrbasıyla Istanbul'da caz müziğinin en ışıltılı gecelerini yaşamış, yaşatmış. CBzml Enöz azheeşme, Sırp Pırgiç Errneni Hastanesi; Boston, Providans, Lorens, San Fransisko Yardım Kolları Pavyonu'nda, "44 numara"da bir cazcı yaşıyor: "Muzik hayatı, aşk hayatı demektir, şimdiyge dünya benim için bitmiş demektir..." Hrant LusU^an, 70 yaşında; güzel ülkemizin belki de en yaşlı cazcısı, kimsesi yok, tek varlığı, "Artık kurudu, kurudu" dediği "Lobc" tnarka emektar klarineti... Kendisi gibi tek başına kalmış, yoksul, kimsesiz, tutunamayan insanların ki hepsinin yüzü acıdan, balmumundan yapılmış gibi donuk ve ölesiye solgun mecburi ikâmetgâhı huzurevinde "emprovize desenler" çıziyor, mavi kırmızı, yeşil tükenmez kalemleriyle... Gözlerindeki zeki kıvılcımlar, yorgun yüzüne melankolik bir ifade veriyor. Zayıf, futbolcu yürüyüşlü, yüzü incecik ve soylu, dalgın; kendisini tanıtmasa bile, siz onu bulup seçersiniz: Hayatını müzik aşkıyla yaşamış bir sanatçı o. Unutulmuş, huzursuz ve arkadaşsız. K tedir. 19 yaşında, müzik dersleri veren ağabeyinin saksofonunu alıp, evin tavanarasında gizlice çalmaya başlar, ağabeyi durumu fark eder, "Sen ders alacaksın, çaresi yok" der. Askerlik yaşına gelir Lusikyan; ama müzik tutkusu her şeyin üzerindedir, bedelli yapacaktır akserliğini, askerlik şubesine gidcrler babasıyla, babası bedel karşıuğı 350 lirayı çıkarıp masanın Uzerine koyar, yetkili memur: "Geç kaldınız, 510 daklka önce gelseydiniz olurdu; oglunuz askerlik yapacak, paranızı geri alın" der. Pek üzülmez bu işe Lusikyan, aklına parlak bir fikir gelmiştir: "Baba der, madem bu para bize kaldı, gel bana şu Papa Jorci'den bir klarinet alalım." Ec, tabıi, babası da muzisyen, bilir, bu şifa bulmaz hastalı^ın şiddetini ve oğluna 225 lira verip bir kiannet aür. Lusikyan, askere gitmeden önce kısa bir süre, rahmetli Cemil Bey'den ders görür; sonra da kendini yetiştirir ve Lusikyan'ın önünde coşku, sevinç, eylem dolu caz günleri başlar. Once küçük bir amatör caz orkestrası kurar arkadaşlanyla. Klarinet, saksafon ve kontrbasta Hrant Lusikyan, davulda Paul Lee, kemanda Nubar Seynur, piyanoda Orhan Avşar ve Avusturyalı I^derer. 194345 yıllarıdır, "Dünya oldukça karanlık, Istanbul ise caz muzigi iv'in ışık doludur ve Hrant'ın soyadı Lusikyan Ermenice'de 'Işıkçı* anlamına" gelir. 1945'ten sonra işi büyütürler ve caz tutkunları 17 kişilik bir orkestrada birleşirler. Orkestranın adı Swing Amatör'dür.. Cazın Swing dönemi tstanbul'da altın günlerini yaşamaktadır ve bu orkestrada Lusikyan'ın çoğunun soyadını veya ismini unuttuğu dönemin hızlı cazcıları vardır: Arto vc Dikran Haçaturyan; tsmet Sıral, Dido Konfit, Salih, Roberl, Berç, Kaya ve diğerleri.. Ve 35 yıl boyunca Istanbul'un çeşitli gazino ve otellerinde çalar Lusikyan; Park Otel'de, Hilton'da, Tokatlıyan'da, Yeşilköy Çınar'da, Kervansaray'da, Akdeniz Gemisı'nde, Bodrum Caz Kulüp'te ve daha birçok yerde: '1950li yıllar müthisü, caz tutkunları vardı o zaman, ecnebi orkestralar gelip giderdi, işimiz biter bitmez cazcı arkadaşlarla As Sineması'nın terasında buluşur, sabahlara kadar calardık; o zaman Hilton'da tspanyol cazcılar vardı, onlaria calardık, blzi dinlemeye birbirinden gttzel kadınlar «elirdi, düşünün o zaman her lokalde 3 orkestra vardı; yemek, dans ve caz miizigJ için.." Bir düş denizi gibi gizemli açılıyor önümüzde Lusikyan'ın anlattıkarı ve bu büyülü denizde yıldızlar yanıp yanıp sönüyor: "Django Reinhartt, VVoody Helmann, Dizzy Glasspie, Herhangi bir müzik aleti çalmayanın ayıplandığı Istanbul'da, (düş tstanbul'da). Tarlabaşı'nda otururlarmış . 7 yaşındayken keman çalmaya heves eder, daha sonra, deli bir kan damarlarında akmaya başlayınca keman hafif gelir ona, çünkü aklı fıkri trompet