Katalog

I I asıl başladı, ne vakıt başladı, bılemıyorıım Amü ılk belırtıler, dokuz yaşım da ıken patlak verdı Mısafirlerle bahçedc oturuyorduk Yaşlı bır zat saati sordu Aksi glbi, kımsede saat yoktu bnıştem ıçcrı, saate bakmaya koştu Ben o aralık "Üçü yırmı üç geçıyor" dıyıvermışım Bu uyarlığa, önce kımsc şaşmadı Boğazda, ge (,cn vapurlara bakıp zamanı bazan dakıkası da kıkasına kestırmek mümkündür Görünürdc va pur fılan olmadığı anlaşılıma gözler faltaşı gıbı avıldı "Pekı ama nasıl bıldın9" "Bılmem" dedım "Dılımın ucuna gelıverdı ış te" Rahmetlı halam "Tesadüf a canım" dedı "Atlı tuttu ışte Ol maz mı böyle şeyler" öbürküler de "Evet" dedıler "Tes ıdüf Ama bu kadar olur yanı" tnsanlar, mamıklarınm normal akışına uyma yarı ol.iyl.in bu üç k Jıme ıle nc güzcl ortadan kal dırıverırler Kahınlığımııı sırf bır tesadüfe dayan dığı oybırlığı ıle kabul edıldı llatta ben bıle bu na ınandım tnaıidcaktım Aradan ıkı hafta gcçmış gcçmcmıştı kı, bır geıe, ter ıçınde y. tağımda uyandını "Bırc beş var Bıre beş var" dıye sayıklıyordum N On Ikiye Bir Var Kalklım laınbayı yaklım Dededen kalnıa ıh tıyar duvar saaıı bıre tam beş kalayı gösterıyor du Nıye uyanmıştım Bu sayıklama nedcn* ba atın bıre beş kalayı gösterdığını rüyada mı göı müştüm Yoksa, uyku ıle uyamklık arasında mı ıçıme doğdu Bıraz sonra saal "dan" dıye bırı vu runıa kafama tokmak yemış gıbı ayıldım Ha yır Bu defakı tesadüf olamaz Basjm dönOyor, kulaklanm uğulduyordu lçimı, tarifsız bır korku kapladı O güne kadar beııden gızlı ıçımde ışle mı; durmuş bır s uitın tık laklarıııı, ılk defa o an da duyar gıbı oluyordum Bu (ık tak, kalbımın atışı temposunda olsa şaşmayacağım Ama de ğıl Acele ışleyen bır cep saatınınkıne de benze mıyor Çok daha ağır, daha tok Tlpkı, ağırbaşlı bır pandül gıbı önce, bır kâbus geçırıyorum sandım Kalkıp elımı, yüzümü yıkadım O tem po, halâ kulaklarımda zonklayıp duruyor Yalı nın boş odalarından bırıne kapandım Boşuna Geıelıkle bahçeye çıktım Rıhtıma vuran dalga ların lemposu da şaşılacak derecede ıçımdekı öl çüye uyuyor "Lamı cımı yok tozuluyorum" de dım Ter ıçınde oraya yığılmışım Gelıp benı ayılt mışlar, yatağıma yatırmışlar Boş odalarda ne ara dığımı, bahçeye neden çıktığımı sordular Söylemedım Hastalıktan, doktordan oldum bıttım korkarım Bunu, bır delılık başlangıcı sanmıştım Söylenıezsem, sankı kendı kendıne düzelecektı Sırrımı, evdekılere açmamakla lyı etmemışım Belkı o zaman bır çaresme bakar, önüne geçer lerdı Ilk korkularım yatışınca, bu keşfimden övünç bıle duymaya başladım Saate bakmadan saatı bılışım, mektep arkadaşlanm arasında duyulu verdı Saalı olanlur saatlerını berumle düzeltıyor, olmayanlar dersın bıtmesıne kaçdakıka kaldığı nı benden soruyorlardı Benım bu marıfetımı bıl meyenlerle bahse gırıp sırtımdan para kazanan açıkgözler bıle oldu Ünıversıteye geçınce, bu melekem daha da ke sınleştı Şımdı artık yalnız akrcple yelkovanın de ğıl, sanıye ıbrcsının bıle kaçta bulunduğunu bıldığım oluyordu Bır keresınde bır atletızm ma çında sekız yüz metre derecesını daha kronomel rörler ılan elmcden bılışım, o zamankı gazetele re bıle geçtı Hatta bunun Uzerıne, zamanın en tanınmış ruh doktorlarından bırı, benı arayıp bul du Bırtakım suallcr sordu Saat tahmınlerı yaplırdı Sonra doktorlar cemıyetı, hakkımda bır leb lığ yayımladı Hıv unutmam, rapor "Süjede, aşın derecede gelışmış bır samıa hassası ve altıncı hıs derece sınde bır zaman hafızası müşahede edıldı" dıye başlıyordu Bana kalırsa, ben bunu soya çekme ıle ızah ta raflısıyım Şeceremı araştırdım, bulamadım Ama soyumda muhakkak zamanla, saalle fazlaca uğ raşmış bır ınsan, ne bıleyım ben, bır saatçı, bır muvakkıt bulunmalı Yoksa doktorun dedığı gı bı, btltün suçu odamdakı duvar saatınc yükle mek, bana bıra/ tek taraflı bır ızah gıbı gelıyor Odamdakı saat, atalarımdan kalnıa bır duvar saatıdır Tam karşımda, dedemın bır hattı ıle bü yük babamın unıformalı resını arasında, sankı onlardan bır şeymış gıbı durur DUnyaya ılk gel dığımde kulağımın ılk aldığı ses, onun tık takla rı olmuş Çotukluğumun, sade çocukluğumun mu ya, gençlığımın de gecesı gündüzunu o saa tın tık takları noktaladı Hayttım bır fılımseeğeı bunun fon müzığı bu tik taklann aralığı da tıpı lıpına tam onun pandülü temposunda Öylc ağır, öyle tok Kaç doktor değıştırdım Korkacak bır şey yok dıye yemın edıyorlar lnşallah doğrudur "Geçer mı?" dıye sordukça, "bılınmrz" dıyorlar "Hem bunun sıze ne zararı var kuzum9 Faydaları da ca ba" Doğru Faydasını neden ınkâr etmelı Me 'sela ben bugüne kadar tren, vapur kaçırmış ın san değılım Gete saat kaçta yatarsam yatayım, ıçımde zıllı bır saat kurulmuşçasına sabahleyın ıstedığım saatte uyanabılıyorum Doğru ışleyışım , den de, ayrıta küçük bır böbürlenme duyduğu mu saklamıyacağım BugUne bugün, radyo saat ayarı ıle gerı kaldığım görülmemıştır Bunlar ıyı Kabul Ama zıhnımı, benlığımı, şuuraltımı has sas bır anten gıbı alabıldığıne zaman kavramına böylesıne açık ve uyanık tutmak acaba bır gün, radyomun akümülatörünu yormayacak mı? Doktor, "Zamanı unut, alakadar olma" dıyor "Saat kaçsa kaç. Sana ne be kardeşım" Iyı ama, bu sade bır saat ışı değıl kı bırader Bu, her şey den evvel bır tempo meselesı Haydı hıç saate bak madık, saatle ılgımızı kestık dıyelım, ıçımdekı bu tempodan nasıl kurtulmalı? Her an bu tempoyu duymamı, her seyde ona uyan veya uymayan cempoUu" aramamı kım, naııl önleyecek? PandUl temposuna uyan her şeye hayran, uy mayan her şeye düşmanım Yavaş glden bır ta kanın pat patı, döşemeyı kemıren bır kurdun tı kırtısı Bır musluktan şıpırdayan damlalar, tren tekerleklenmn ray kesımınde çıkardığı gürüllü, dört nala gıden bır atın şakırtısı, gece asfaltta uzaklaşan topal bır ıhtıyarın adımları BütUn bunlar yorgunsam benı bır anda dınlendırır, ne şesızsem keyıflendırır Tersıne, bu tempoya uymayan seslerden de öylesıne sınırlenıyorum Mesela vapurlar Rıhtıma çarpan dalgaların aralığım bozduğu ıçın bütün vapurlara kızıyorum Vapur geçıp de denız, sahılı ard arda, hızlı hızlı dövmeye başlayınca, be nı bır huzursuzluktur alır Çalışıyorsam dururum, dUşünUyorsam kafam ışlemez olur, oluruyorsam kalkarım, uyuyorsam uyanırım Hasılı rahatım kaçar Hızlı akan bır nehır de ınsana saat temposunu şaşırttırıyor Üç yıl evvcl, ıçındcn böyle bır akar, su geçen şehırde oturdum Bahar gelıp de nehır çağıl çağıl kabarmaya başlamaz mı, ıçımı, gerı kalmış bır saat huzursuzluğu kaplardı Bu pandül temposu öylesıne sınmış kı benlı ğıme, sokakta yürürken adımlanmı bıle bu tempoya göre atıyorum Ne daha hızlı, ne daha yavaş Sokağa başka bırıyle çıkmak ıstemeyışım, bundan Nışanlımdan sırf bu tempo uyuşmaz lığı yüzUnden ayrıldım Ben bır adım atarken o Yalnız, hıç unutmam, bır sabah Kadıköy Be ıkı, üç atabılse yıne uyuşacaktık Adımları kü ledıyesımn yanındakı saatııı altından geçerken yı surlu ıdı Ikı buçuk, ıkı buçuk Bu durumda bır ne böyle kaçamak bır tahmın yaptım 7 II dedım ınsanın ruh temposu benımle nasıl uyuşur? Baktım Yedıyı yırmı bır geçıyor, evet yırmı bır Gözlenme ınanamadım Bır sevıneyım bır sevı Batı muzığını neden sevıyorum Her bestenın ncyım DUnyalar benım oldu sankı Kendı ken altında bır melronom lık/ağı sezdığım ıçın Ge çende Balkan radyolanndan bırınde Beethoven'ın dıme "Oğlum Sakıp özdamar" dedım "Bugünun 8'ınu Scnlonısını dınlıyordum Üstadın, metro tarıhını dcfterıne kaydet Bııgurı senın normal ııı nomu bulaıı Mael/el'e armağan olarak, rılmık sanlar sırasına gırdığın mutlu vc tarıhı bır gun metronom temposunda çalışsın dıye besteledığı dür ' Fakaı stvıncım ıçımde kaldı lanı o sırada ışçının bın saate merdıven dayamaz mı? "Meret o ıkınu mouvement'ı, o her dınleyışımde kendım den geçtığım caanım Allegrotto Scherzendoyu hc yıne on dakıka ılerı gıdıyor' dıye tamıre kalkış rıfler tutup da rubato çalmazlar mı? Yakalayıp maz mı? İmdı doktorun tezı şu Normal üstU bır duyma hassam olduğu ıçın, şuuraltım, bu pandülun temposunu adeta bır plak gıbı zaptedıp kendısı ne sındırmış Şımdı ben, o yokken bıle onu du yar gıbı oluyor, bır yankısı gıbı onun temposu nu ıdame ettırıyormuşum Hasılı onunla denk" ışleyen canlı bır saat olup çıkmışım Bu durumda bana "öyleyse neden çeyreklerı, yarım saatlerı, sa at başlarını çalmıyorum" dıye sormaktan başka bır şey kalmıyor KötU, çük kötu lster mısın bUsbütün azıtayım da, sade sorulunca değıl so rulmadan da tıpkı Telefon Merkezındekı konu şan saat gıbı, her geçen dakıkayı durmadan söyleyeyım Doktora vız gelıyor Bır sınır doktoru ıçın, sa atleşen bır ınsan kendını at sanan, tren sanan, olmuş bır armul sanan kadar olağandır Sapıklık, böyle böyle başlar Hangı doktor has tasına rcsmen, "sen tozutuyorsun dostum" de mıştır Sakıp efendı oğlum, kendıne gel, Namık Kemal Ustadımız ne buyurmuş "Sana senden gelır eğer ımdat lazımsa" Bunu ben kendı ırademle alt edemezsem benı doktor mu kurtarır, ılaç mı, telkın mı 9 Hemen, kesın bır prensıp kararı verdım Bun dan böyle saat tahmınlenne paydos O güne kadar lüzumsuz saydığım ıçın hıç saat kullanmazken ılk defa kendıme bır saal satın al dım Hem de aylı gunlü, en modernlerınden Sa atı soranlara saate bakmadan cevap verıyordum Üç dört hafta, hıç falso vermedım Fakat «on ra Tevekkelı, huy canın altında dememışler Me sela büroda çalışırken bırı saatı sorsa, unutup ka famdan cevap verdığım oluyordJ Sonra zamanla ınsanın ıçıne bır de bıt yenığı gırıyor a canım Tah mın yapmaya yapmaya ya bu melekem büsbutun körleşırse" Arada bır, ırademın dalgın anlanndan fayda lanarak, kaçamak lahmınlcr yapmaya başladım Günde bır kere mesela Yahut ıkı Komrolü, ken dı saatımle yapmayacak kadar onurluyum çok şükur Dırseğını buk, kolunu aç, saate bak Ner de kaldı verdığım prensıp kararı'' Halbukı nıcy dan saatlcrının altından geçerken, ınsanın go/u pekâlâ yanhşlıkla şöyle bır yukarı doğru kayabı lır Çoğu defa, kendımı tongaya bastırmak ıste dığım oldu Bıle bıle, sırf yanılmış olmak ıçın, 8 \S dıye atıyordum mesela Sonra bakıyorum Tutmuşum sekızı gerçekten on beş geçıyor Bü tün gayrelıme rağmen yıne doğru saatı bılmışım radyoyu yere çalasım geldı Nefesımı en tıkayan bır şey de, durmuş saat lcr Topkapı Muzesı'ne her gıdışımde saatlcr bö lümüne uğramadan edemem Ama her seferın de de boğulur gıbı olup hemen kendımı dışan ata rım Ne kadar değerlı, ne kadar hünerlı olursa olsun durmuş saat. sönmüş fenere benzıyor Ne var kı, durmuş saatlerın bır mezıyetı, hıç değılse günde ıkı defa doğru saatı göstermesıdır Ayar si7 saat, bunu bıle beceremez Saatın kalı tesı, kurgu mekanızmasında yanı zembc reğındedır Zemberek saatın değıl, hayatın da özü, temelı Bır bakıma, hepımız kurulu bırer saat de ğıl mıyız9 Yaşama bır kurulma ve çözülme, bır dolma ve boşalmadan başka ne9 Yaşlılıkta ölen, kurgusu bıten, gençlıkte ölen, zembereğı bozu lan Eğıtım, kultur bıle az çok bır kurgu meka nızmasına benzetılemez mı 7 Kurarlar bızı, kurul duğumuz gıbı konuşur, hareket edenz Kımı, hâlâ alaturka saat ayarı Uzerıne ışler Kımı Greenwınch ayarlıdır, kımı San Francısco Bazımız ılerı gı der, kımımı/ gerı kalırız Memleket saat, yahut, standart ayarından ılerı gıdetek olursak, kanun denılen muvakkıtbaşı tutar bızı gerı alır Daha kafası kızarsa, büsbütün durduruverır Gerı kalacak olursak ılerı alır dıyecektım ama, gerı ka lana pek aldırmaz Yurdumuz, Yenıcamı duva rındakı czanı saat ayarı ıle ışleyen nıce alaturka saatlerle dolu Bunları, laf olsun dıye söylemıyorum Insan lar, her bakımdan saate benzıyorlar Hatta güle ceksınız belkı, boş zanıanlarımda öbür ınsanla rı da kendım gıbı saate benzetmek en sevdığım hayal oyunlanmdan bırı Tanıdıklarıma yakın larıma bakıp bu saat olsa, nasıl bır saat olurdu dıye düşünürüm Yahut tersıne, saattcn hareket cdıp ınsana geldığım, belırlı saatlerın ınsan olunuı nasıl bırer kışılık göstcreceklerını düşünduğüm de olur Mesela odamdakı duvar saatını alalım Ben onun huzurunda mambo çalamam, bır kıza sa rılamam Camekânlarının altından buyuk pcdcr bakıyormuş gıbı gelır bana Bü saat, odaya rad yo Itrı'den, Dede Efendı'den bır şey çalarken daha bır yaraşır, kendım o zaman daha bır evınde hıs seder Halınde, vuruşunda, ışleyışınde bızlere karşı, bır küçumseme sezerım Kımbılır, derım, za manında ne ağırbaşlı, ne efendıce, ne olgun ve dolgun saatler vurmuştur da şımdı bızım bu ha vaı, bu fasafıso, bu çocukça ve budalaca saatle rımızı vurmaktan sıkılıyordur Bu saat konuşsa, muhakkak ağdalı, terkıplı bır dıvan edebıyatı Türkçcsı konuçacaktır Vuruşlan bıle, aruz Uzre şıır okur gıbıdır Sankı her saat başı Zıya Paşa ıle bırlıkte Sanma kı saat calar Bıl başına tokmak vurur dıye bızı azarlamaktadır Mısafır salonunda fanus ıçınde duran konsol saatı, büyükannemın çeyızı ımış Büyük valde saat olsa herhalde böyle tertıplı, kıvrak, pırıl pırıl, hanım hanımcık mınyon bır saat olurdu, dıye düşünUrüm Polıtıkacıları neye benzetıyorum bılıyor musunuz9 Topkapı Müzcsı'nde gördüğüm, ıstenınce rı havend, ıstenınce acemaşıran makamında çalan çalgılı eskı saatlere Tahsıldarlar saat olsa, muhakkak sayaç meka nızması gıbı ışlerlerdı Geçen gün daırede, bızım şefin tepesındekı sessız ışleyen elektrıklı duvar saatıne dıkkat eltım Emınım kı şef saat olsa, tıpkı böyle ışlerdı Sııısı sınsı Hıç ışledığını bcllı etmeden Bır bakarsın yelkovan hareketsız duruyor, bır bakarsın bır da kıka atıvermış Müzısyenlere gelınce, onların metronom gıbı ışledıklerıne emınım Hele orkestra şeflerı Bır Toscannını, bır Karayan, bır Furthbaegler şahıs laşmış, mukemmellığın doruğuna ermış en hasas bırer metronom değıl de nedırler? öbür saatlere kıyasla metronomun bır lyılığı, tcmposunun ıstendığı gıbı hızlandırılıp yavaşla tılabılmesı Çekersın ağırlığı yukarı, tempo ya vaşlar Tık tak tık tak Indırırsın aşağı hız lanıvcrır Tıktak tıktak Böyle bır ağırlık da öbür saallere takılabılsc Bunu, geçen gün bızım doktora açtım Güldu "Ne o, şımdı de zamanı mı yavaşlatmak ıstı yorsun?" dedı Hem de nasıl Eskıden hıç böyle bır zorum yoktu Bu, bana şu son günlerde an/, oldu Son zamanlarda ıçımde, kurgusunun bıtmekte oldu ğunu sezen bır saat çaresızlığı var Belkı de ku runtu Belkı de kurgum bıtmeden zembereğım bozulacak Zamanı durdurmak, yavaşlatmak o akıbetı kabıl olduğu kadar gerıye atmak merakı herhalde buradan gelıyor Eskıden ben az yaşamaktan, erkcn ölmekten korkarım Sade ben mı, herkes korkar Bu ne den ılerı gelıyor9 Ben dUşündum ve buldum Ha yatı kesıf yaşamamaktan Hayatı kesıf yaşamak tan neyı anlıyorum? Sevmek, sevılmek, eğlenıp 20