Katalog

Yok olan üyeler, azalan etkinlikler B atı Avrupa komünist partilerinin son on yıldır devam etmekte olan gerilemeleri hızlanıyor. Avrupa'nın her yerinde komünist partilerı üye, oy ve etkinliklerini yitirmekte. Bazıları, birbirlcriyle rekabet eden minipartilere bölünmüş bulunuyor. Yüz yıldan beri ilk kez, Batı ülkelerinde Marksizmin ör gütlü bir siyasal güç olarak varlığını surdürmesi, komünistler için bile bir sorun oluituruyor. Bu nedenle, komünist partileri şu açmazla karşı karşıya: Marjinal hizipler durumuna düşmek pahasına geleneksel MarksistI eninıst öğretiye bağlı kalmak ya da kimlık ve amaçlarını yitirmek pahasına sosyaldemokrat merkeze doğru meyletmek. BATIAVRUPA KOMÜNİST PARTİLERÎ Bir zamanların güçlü örgütleri Batı Avrupa komünist partilerinde, üye sayüarı azahrken, seçimlerde elde ettikleri oylar da düşüş gösteriyor. Scott Sullivan'ın, Newsweek dergisinde yayımlanan bu konudaki yaztsınm geniş bir özetini sunuyoruz. bu yaklaşım terk edilmiş bulunuyor. tspanya ve Portekiz'de faşist diktatörlüklerin yıkılışı, beklenenin aksıne, komünist partilerini iktidara getirmedi. Batıda başdöndurücü hızla ilerleyen teknolojik gelişmeler, Marksizmin dayanağı olan ınsan malzemesini, yanı sayıca güçlü ve bilinçlı bir proletaryayı süratle eritmekte. Avrupa'nın bazı komünist liderleri partilerinin ciddı bir siyasal güç olarak ortadan kalkmakta olduğunu duşünuyor. tspanyol partisinin genç lıderlerınden biri olan Andreu Clarel, "Marx ve Engels komünist partilerinin ebediyen varolacaklarını hiçbir zaman söylemediler" diyor. Ancak, liderler, gerilemenin nasıl durdurulacağı konusunda derın tki yıl öncesine kadar Mitterrand hukümetinde dört bakan bulundurmakla övünen Fransız Komünist Partısı'nın (FKP) parlamento st\ım!eııiKİc yu/de onuıı altında oy aldıpı ı/lcııdı Bir /amanlar f ranco dıktatorlıı ğüne karşı direnişin belkemığini oluşturan Ispanyol komünistlerinin oy oranı yüzde 4'e indi ve birbirlerıyle mucadele eden üç fraksiyona bölundu. Finlandiya'da komünist partisi hepsi bırlikte oylarının ancak yüzde 12'sinı taplayabilen Moskova yanlısı ve ılımlı gruplara bölündü. Hâlâ üç seçmenden birinin oyunu alabılen ltalyan Komünist Partisi, önemli bir siyası güç olma özeliiğıni koruyor. Fransa'nın Nanterre Üniversitesi siyaset bölumu profesöru Annic Kricgcl, "Gerileme genel vc global nitelikCe" diyor. Batı Avrupa'nın komünist liderlerinin çoğu da özel konuşmalarda bu görüşe katılmakta. Gerileyen sayılar, gerçeğin tümünü ifade etmiyor. Komünist hareket, Ikinci Dünya Savaşı'ndan sonra kazandığı Uye ve seçmenleri yitirmekle kalmadı, ideolojik gucünü de kaybetti. 1970'lerin arenasında ltalya ve Ispanya'da gelişen "Avrupa Komiınizmi", Batılı komünist partilerine bir canlanma umudu getirmişti. Ne var ki, görüş ayrılığı içinde... tspanya'da partiden koparak bir fraksiyon kuran Ignacio Gallego gibi bazıları, saf Leninizm'e hatta Stalinizm'in bazı ilkelerine dönüşü savunuyor. ltalyan komünistlerinin parlamento grubu başkanı Giorgio Napolitano gibi diğer bazıları ise, 1970'lerin Avrupa Komünizmi fikrini canlandırmayı ve solda daha geniş kapsamlı bir güçbirliğine dayandırmayı savunmakta. Fransız Komünist Partisi merkez komitesinden ayrılan Pierre Juquin gibi daha başkaları ise parti için yenile^me ve demokratikleşme istiyor. "Beyaz yakalı proletarya" [mavi yakalı sanayı ışçileri aleyhine giderek çoğalmakta olan, hızmet sektöründeki ücretliler] ile antinükleer.feminist ve çevreci gruplar gibi yeni akımların desteğinı kazanmayı uman komünist liderler, en iyi şanslarının "Avrupa Solu" fikrinde yattığı görüşünde. özellikle Alman partisi gibi bazı sosyal demokrat parülerin sol kanatları.sılahsızlanmadan AvrupaTopluluğunun geleceğine kadar uzanan bir dizi konu da komUnistlere yakın görüşler taşımakta. "Avrupa Solu" fikrini savunanlar, bu unsurlarla güçbirliği yoluyla, Batı Avrupa'nın giderek merkeze kaymakta olan sosyal demokrat partilerinin solunda güçlü bir koalisyon oluşturmanın mümkün olabileceği görüşundeler. Bunun tehlikesi, Marksist öğretinin geniş tabanlı bir koalisyon içinde giderek arka plana düşüp, unutulabilecek olması. Helsinki'de yayimlanmakta olan, geleneksel ideolojiye "aşırı bağlı" bir "komünist azınlık" gazetesinin editörü Jakko Leckco bu konuda, "MarksizmIyeninizm'in geçerli olmadıgı bir parli komünist adına layık değildir", diyor. Moskova'nın bu görüşe katıldığı anlaşılıyor. Finlandiya'da Sovyetler geleneksel öğretiye bağlı azınlık grubunu desteklemekte. Ispanya'da hem Gallego'nun eski Marksist fraksiyonunu hem de Gerardo Iglesias'ın orta yolcu "resmi" partisini tanıyorlar. Finlandiya'nın önde gelen siyasal yorumcularından Max Jacobsson söyle diyor: "Moskova, seçim sandıgı yoluyla devrim fikrini terk etli. Sovyetlerin butun istedigi, Batıda kendi sözcülüklerini yapacak, kiiçiik ama disiplinli partiler olması." Marksizm, Batılı aydınlar nczdinde cazibesini yitirmiş bulunuyor. Paris'te yayımlanan Liberation gibi solcu gazeteler bile, solculuklarının MarksizmI.eninizm'e hoşgöruyle bakılmasına izin vermediğini açıkça bclirtmekte. ttalyan partisinden bırkaç yıl önce istifa eden Roma Üniversitesi felsefe profesöru Lu : cio Coletti, "Gerçek şu ki, komunistlik artık moda olmaktan çıktı" diyor. Parti üyelerine ilışkın istatistikler bunun tanığı. Fransız Komünist Partisi'nin aidat ödeyen üye sayısı, on yıl önce 1 milyondan, parti ici kaynaklara göre, 325.000 kişiye inmiş durumda. Partinin resmi üye sayısı ise 600.000. "Resmi" Ispanyol Partisi'nin üye sayısı 1977'de 240.000'den 60.000 dolayına inmiş bulunuyor. halyan partisi 1.5 milyon üyesi olduğunu söylüyor, ancak bu sayıda geçen yıl 50 bin azalma olduğunu kabul ediyor. tngiltcre'deki minipartinin üye sayısı ise 1950'lerde 46.000'den 12.000'c indi. 1970'lerin siyasiarenasında, ltalya ve lspanya'dagelifen "Avrupa Komünizmi", Batılı komünist partilerine bir canlanma umudu getirmişti. Enrico Berlinguer, Santiago Carrillo ve Ceorges Marchais bu akımm basını çekiyorlardı. II