Katalog

Piyano şairi ile hercai menekşenin manastıraşkı George Sand: Gençllgt ve yaşlılığı elacrobi'nın Louvre Müzesi'ndeki yağlıboya portresinde Fr£de>ic Chopin, arislokrat bir punktır. Yüzünde kilise yüksekliği. Valldemosa, Mayorka Adası'nda, başkent Palma'dan 1 saat uzaklıkta bir vadi kasabası. Chopin, Halep çamları ve badem ağaçları arasında gezinirken, kimbilir yine hangi Polonczi besteliyordu belleğinde? George Sand'a 'nymphomaniac' filnn derler, ama inanmayın. tri kara gözlü, varsıl gıdıklı, köy çıkışlı kadın, daha 19. yüzyıhn başmda 1960Marın "Women's L!b" hareketinin ilkelerinin kontağını kişisel yaşamında açmış. Pantolon giyiyor ve pipo içiyor: "Eger kadın elbisesi Kİyseydim, romanlarım bu kadar başarılı olmazdı," diyebiliyor. Arkasından da erkekleri küçümser bir tavırla şunları söylüyor: "Erkek sanatçılar daha çok başanlı oluyorlar; hiç olmazsa kadınlann arasında!.." Chopin ve George Sand'ın Valldemosa macerası tridirlc Chopin: Yaşlıük günleri daha da ne yazık ki, köylü toprağına ve kilisenin kitaplarına bağlı. Dedikodular Chopin'in kulağına kadar gelip mazurkalarda detonelere yol açıyor. Olağanüstü ince ve okyanusça zengin düş gücü, hastalık ve çevre baskısıyla zaafa uğruyor. Ancak Chopin, yine de enerjisini zorluyor. Çalışıyor. O günlerde, dostlarından birine şu satırları yazmakta: "Dostum Frederic'i, saçları, tuvaleli yapılmamış, beyaz eldivensiz, denizle kayalar arasında kaybolmuş olarak tasavvur edebilirsin. Olurdugum oda, kapagı tozla örtiilü bir kubbeye benzeyen labut büyüklügündedir. Pencerenin karsısında yalagım, bedbahl bir mumla beraber bakır şamdan, onun yanında Bach'ın eserleri ve benim kargacık burgacık karalamalarım!.. Işte biitiin elimde bıılunanlar ve müthiş bir sessizlik!.." George Sand, bu sessizlıği yenmek için pek bir çaba göstermez. Piyanist sevgiliyi ihtiyar bir hizmetçinin bakımına emanet edip adada uzun gezileıe çıkar. "AmandineAuroreLucile Dupin" gibi pek topraksal bir isim taşıyan George Yenge, o zamana kadar Alfred oe Musset, Franz Liszt, Prosper Merim6e gibi ya/ı ve nota ustalarının birliğini paylaşmış. Ama bunca deney, hep şaha kalkmış yürüyen Chopin'i teskin ve ikna edemiyor. Zaten galiba sonunda, George Yenge de bu işten bıkıyor ve şu satırları yazıyor: Yıl 1838. Frederic 28, sevgilisi madam Ge"tnsan lacivert denizle, saf gökyüziiylc, orge 34 yaşında. Yer, Valldemosa Manastırı. agaçlarla degil, hemcinsleriyle yasamak için Chopin'in hastalığı nedeniyle Paris'ten ayrıl Chopin'in güüii piyanosu: Ispanya'nın Mayorka Adası'ndaki ValL \tırı'nda. yaratılmıştır." mak zorunda kalmışlar. Palma dışında ku Chopin İle G. Sand'ın kaldığı bölümler bugün tnüze haline Şunu da fıslamakta yarar var ki, 3eeük bir eve yerleşmişler önce. orgeSand, 'kırsal' yazılarıyla ün • Chopin hayatından memnun, gekazanmış, rahibcler okulunda eğitim lişmeleri, dostu yayıncı Jules Fontagörmüş, sonra da tüm geçmişin yana'ya şöyle yazar: rattığı baskılara hançer saplayarak, "Palma'ya geldim. Elrafım hur"özgür kadınlığa" soyunmuştur. Ne ma, portukal ve /eytin agaçlarıyla var ki, "Hayatımın Öykiisii" ve çevrili. Gökyiizü turkuaz mavisi, de"Bir Büyükanncnin IVfasalları" başniz lacivert, dağlar ziimriiller gibi. 'de, Varşovalı müzikseverler, 9 yaşınIik.li özyaşamöyküsel kitaplarında, yılının 5 temmuz günü Parls'te doHava, cennette meleklerin soludukdaki bir çocuğu hararetle alkışlıyoryaşlılık gtlnlerinden gençliğine dürğan Armantine Lucile Aurore, yapıtlardı. Bu çocuk, Frederic François ları hava kadar saf; bahtiyarım..." bünle bakarken, dürbünü ters tutlarına George Sand 'mzasını atmış l Chopin, onların yüzünü kara çıkarAncak bir süre sonra, Chopin'in muş olsa gerek, egemen ahlak anlabir Fransız romancısı olarak tanınır madı, dünyanın en büyük piyano verem olduğu yolunda söylentiler yabugün. Üç yıllık bir manastır eğitiyışının vemuhafazakâr aile yapısımüzıği bestecilerinden biri oldu. yılınca, cv sahibi çıkanvermiş kiraminden sonra, genç Aurore, Baron Casimir Dudenın hoparlörü olmuştur... Chopin, 1 Mart 1809'da, Zelazowa Weda adlı bir cıları. Bekâra, nikâhsız çiftlere, öğvant ile evlendirilir, Barones olur. Ancak kocasından Polonya köyünde doğdu. Babası Fransızdı, annesi, Derler ki, Mayorka'nın yel değirrencilere ve veremlilere verilecek evi1836'da ayrılır. Fransız romantik şiırinin ünlü kalesonradan yoksul düşmüş soylu bir Polonya ailesimenlcri hâlâ ChopinSand aşkını anmiz yok! Mayorka'daki Fransız mi şalr Alfred de Musset ile birlikte yaşamaya başnin kızıydı. Daha on beş yaşındayken Chopin'in yaIatır. Frederic, Valldemosa'daki gülkonsolosu araya girip, Valldemosa lar. Derken bir başka sevgili uğruna, şairimizi de pıtları basılmaya başlanır. Yirmı yaşında, bir piyanist İU piyanosunda, 8 tane prelüd doManastırı'ndan iki katlı küçük bir bırakır. olarak Avrupa'yı dolaşır... Paris'te pek beğenilir. Zenğurmuş. Çevrenin dağ ve çiçekleribölüm ayarlamış, romantik piyanogin ailelerin kızları, ondan ders almak için birbirleGeorge Sand da birçok bahtsız aşk macerasınni tuşlarına işlenıiş. Işlcmccilik ö/.elnun en sümbül şairi ile Fransız yariyle yanşırlar. 1835'te Chopin, konserlerıne son dan sonra, kendini Paris aydınlarının, sanatçıların liklc de tahta oymacılığı kasabanın zın çevresinin hercai menekşesine. vererek beste yapmaya koyulur. Bu arada, sağlığı da toplaştığı salonlara verlr... Her akşam ayrı bir muen önemli faaliyeti. Bir de taş yapı Chopin'in sıkıntısı, piyano çok iyı iyice bozulur. Ama aslında bu yıllar, Chopin'in yarahabbet... Sık sık da Chopin'in, lüks denecek kadar kuleler, kiliselerin mimarisi Güney tıcı gücü açısından en verimli yıllardır. Franz Liszt, değil. George Yenge ise, "Mayorka1konforlu, her bir yanı menekşelerle süslü evine giHector Berlioz, Heinrich Heine ve Honore de BalFransa'dan manzaralar getiriyor. da Bir Kış" ile "Valldemosa dip gelmeye başlar. Liszt, Alman şairi Henrich Heizac gibi sanatçılarla dostluk kurar. Olgunluk çağınBritannica Ansiklopedisi, bu benzerManastın" adlı romanlarım döktüne, Fransız ressam Eugene Delacroix, piyanonun dadır artık... Dostu Franz Liszt onu şöyle anlatır: liği çözdü: "903 yılında Islam Kİ rüyor. etrafında sıralanır, gözlerini Chopin'in mermer be"Ahenkli bir bedeni, hülyalı olmaktan çok zekice baCeylani tarafından fethedilcn ada, yazlığındaki suratına diker ve gecenin serinliğindo, Daha 7 yaşında ilk bestesini yapan kışları, tatlı bir gülümsemesi vardı. Cildinin berrak1299'da Aragonlular tarafından Hıörneğın "Pırıltılı Vals"i dinlerler... Işte George Sand'ın (G minör Polonez) Chopin, Sand'lığı, kendısıne bakan gözleri hayran bırakır, büyulerdi. Chopln'e olan aşkı da böyle bir ortamda kabarıp pıtristiyanlıga kazandırıldı. Daha sonla 8 yılını geçirmiş. Sand'ın demesiUzun olmayan bir boyu ve zarif jestleri vardı Sesırak verir. Sand dostlarına Chopin'den söz ederken, ra da Arles ve Montpellier yorcsinnin tonu, biraz kısık ve donuktu. Yürüyüşü ve tavırnc görc, "Ince rııhlu filan, ama çok "Sevgili hasta", "Sevgili çocuk" türünden kelimeler den sakinler, Mayorka'ya iskân edilları, kendisini bir prens kadar seçkin kılardı..." aristokrat ve biraz da pimpirik..." kullanır, "Chopin için çılgınca bir anne sevgisl di." Van Gogh ile Gauguin'in fırçaChopin'in birçok gençlik aşkı olmuştu. Ancak, olKadın, yazar. Sevgilisi, piyanist. taşıyorum" der. lar ve renklerle oynaşıp, fahişe pegunluk çağında, ünlü Fransız romancısı George Mekân, ccnnetimsi. Dağ, açık hava, şinde koşarken kulak kestiği Arles George Sand, döneminin toplumsal ve özelllkle Sand ile geçirdiğı aşk serüveni, yeryüzünün en güenvai çesit çiçek. Yalnız köylUler ne kentinin mimarisi böylece Mayorailevi sorunlarına değınen dokuz kadar roman kazel aşk mektuplarının yazılmasına yol actı. yazık ki o zaman Chopin'i tanı ka'ya da gelmiş, demek ki... I 1 leme almıştı 8 Haziran 1876'da öldü. Chopin, 17 Ekim 1849'de Paris'te veremden öldü. mıyorlar. Sand da, "hasta adamın yanındaki kadın" sadece. Ve RAG1P DURAN George Sand: "Chopin'i bir anne gibi sevdim" 1804! 1818: 18