Katalog

15 kül ve kükürt oranları yüksek, bu nedenlerle de özel sektörün yönelmek istemediği linyite dayalı santral yatırımları gerilerken, daha yüksek ısıl değerli ithal kömüre dayalı yatırımlar artmıştır. İthal kömüre dayalı santralların kurulu gücü 2002 yılında 145 megavat (MW) iken, 2003 yılında 1465 MW’a, 2010 yılında ise 3 bin 281 MW’a çıkarak toplamdaki kurulu güce katkısı yüzde 6.5 olmuştur. EPDK sayfalarında ayrıca belirtilmese de, ithal kömüre dayalı santrallar için yapılan ve çeşitli aşamalardaki lisans başvurularının, yaklaşık 1718 bin MW’ı bulduğu tahmin edilmektedir. (http://www.aa.com.tr/tr/kuruluguc50binmwyiasti2.html ) Cumhuriyet ENERJİ G 31 Mayıs 2011 23 AfşinElbistan’a yatırım yok Yerli kaynaklara önem verdiği iddiasında olan AKP’nin 8 yılı aşkın iktidar döneminde, en büyük linyit rezervimizdeki kömürleri değerlendiren 4x340 MW gücündeki AfşinElbistan A Santralı’nın rehabilitasyonu yapılamamış, bu amaçla alınan Dünya Bankası kredisi iade edilmiş, AfşinElbistan C ve D santrallarının yatırımı da gerçekleştirilememiştir. Yıllardır piyasa bazlı politikalar ve özelleştirmeler nedeniyle geriletilen, işlevsiz hale getirilen kamu kuruluşları, işleyiş ve kadroları itibariyle AKP döneminde iyice zayıflatılmıştır. Çeşitli taşeronlaştırma yöntemleri, işleri ve sorumlulukları özel sektöre, danışmanlık şirketlerine ve danışmanlara havale etme girişimleriyle, iş sahibinin, ki burada ilgili kamu kuruluşu olmaktadır, yetersizliğinin aşılacağı sanılmış; “Ben yaparım, olur” mantığı hakim kılınmıştır. Ne var ki, teknik uzmanlık ve sağlıklı proje yönetimi gerektiren konular bu şekilde aşılamadığından, çeşitli girişimler hüsranla sonuçlanmıştır. Üstelik yine bu dönemde ihale ile bir özel sektör grubuna verilen AfşinElbistan B Santralı için kömür sağlayan açık maden işletmesinde maalesef 11 insanımız yaşamlarını kaybetmiştir. 1980’li yılların ortalarından beri kamu kuruluşunun işletmecilik yaptığı bir havzada özel sektörün yaklaşık 3 yıllık işletmeciliği sonrasında bu olayla karşılaşılmış; bilahare maden sahası iş güvenliği müfettişleri raporu üzerine kapatılmıştır. Olayı doğal afet olarak gösterme girişimleri dikkat çekmiş olup, konuyla ilgili olarak TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası ile Maden Mühendisleri Odası’nın dikkate değer saptamaları vardır. Sonuç olarak, baştaki projelendirmelere Enerji üretiminde yerli kaynakların oranı AKP iktidarı döneminde düştü. Yerli kaynakların toplam enerji üretimindeki payı 2002’de yüzde 31 iken, 2010’da yüzde 29’a geriledi. İthal kömüre dayalı kurulu güç 145 megavattan 3281 megavata yükseldi. Beyannamede sıralanan çokça vaadin hangi kurumsal yapıyla gerçekleştirileceği ise en önemli soru. göre iki ayrı grup santral ve her grup santral için iki ayrı linyit işletmesi bulunan Türkiye’nin en büyük linyit havzasında, iyileştirme ve yeni yatırım yapılması yönünde ileri adım atmak şöyle dursun, AKP döneminde durum daha da geriye gitmiştir. niyetinin tavan yaptığı bu dönemde bizleri bekleyen en önemli ve riskli konu ise “nükleer santral” meselesidir. Nükleer santralların güvenli bir şekilde işletilmesi, radyoaktif atıkların yönetimi, kaza durumunda geri dönülemeyecek zararların ortaya çıkması gibi sorunları bir yanda saklı tutulsa da Akkuyu Santralı’nın yapımı için Rusya Federasyonu ile yapılan anlaşmanın irdelenmesi gereken çok yanı bulunmaktadır. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı gibi nükleer sektörün başını çeken kurumlar tarafından bile ilk santralını yapan ülkede nükleer santral yapımından değil, bir programdan söz edilmektedir. AKP iktidarının yaptığı ise, bırakalım bütünlüklü bir nükleer programı, bir nükleer santral yapımının asgari koşullarından bile uzak bir şekilde, Elektrik Satış Anlaşması düzeyindeki bir belge ile Akkuyu’daki araziyi var olan lisansı ile birlikte Rusya Federasyonu’na tahsis etmek olmuştur. Henüz bir işletme deneyimi yaşanmamış olan VVER1200 reaktörlerinden oluşacak 4 ünitelik santral konusunda, ortaya çıkacak uygulama ve denetleme sorunları ile anlaşmadaki belirsizlikler, Türkiye tarafının hazırlıksızlığı ve altyapısının yetersizliği dikkate alındığında; yaşamsal, toplumsal, çevresel ve ekonomik riskleri yurttaşlarımız tarafından ödenecek bir sürecin başladığını söylemek herhalde yanlış olmayacaktır. lar oluşturacağını varsaysak bile bunların hangi kurumsal yapıyla yaşama geçirileceği sorusu boşluktadır. Özelleştirme ve piyasa politikaları sonucunda her şeyi özel sektör eliyle yürütebileceğini sanan iktidarların döneminde, kamu kurumlarının, hedefsizlik, plansızlık, önünü görememe, kısa vadede değişen kararlar, zayıflayan kadrolar, kendi alanına ait bilgi ve beceriye sahip olmaktan çok siyasi kadrolara tabi işleyiş ve bu savrulma içerisinde gerileyen teknik hizmetler gibi birçok, ama özünde birbirine bağlı nedenle içinin boşaltıldığı bilinmektedir. Dikkat çekici bir nokta da, 2023’e yönelik iddialar taşıyan bu Beyanname’nin enerji ile ilgili bölümünde “ArGe ve teknoloji geliştirme” gibi konulara hiç girilmemesi, sadece Beyanname’nin “ArGe ve İnovasyon” ile ilgili bölümünde özel sektöre ait ArGe merkezlerinin teşviki ile savunma sanayinden elde edilen birikimlerden yararlanacak sektörlerden biri olarak enerji alanına değinilmesidir. Bu kadar lafazanlığın yapıldığı bir Beyanname’de, teknolojik gelişmelerin oldukça önemli olduğu enerji alanında konunun böylesine geçiştirilmesi, ArGe ve teknoloji geliştirmenin enerji politikalarına içşelleştirilemediğini de göstermektedir. Nükleer Rusya’ya havale Kamu kurumlarını işlevsiz hale getirerek ve gerileterek, sorumlulukları ve altından kalkılamayan işleri başka adreslere devir ve havale etme yoluyla iş halledeceğini sanma zih Kurumsal yapı vaatleri karşılayamaz AKP’nin Seçim Beyannamesi’nde yer alan enerji ile ilgili her başlığa tek tek değinmek bir yazı sınırları içinde mümkün değildir. Ancak 8.5 yıllık iktidar yetmemiş olacak ki, hala bol bol vaatler verilmektedir. AKP’nin vaatlerinin ülkemizde enerji sorununun çözümü yolunda adım