Katalog

Cumhuriyet ENERJİ G 31 Mayıs 2011 23 14 AKP SEÇİM BEYANNAMESİNDE ÇELİŞKİLİ RAKAMLAR, ABARTILI DEĞERLENDİRMELER YER ALIYOR Enerji vaatleri çözümden uzak Nilgün ERCAN Kimya Mühendisi A KP’nin 8.5 yıllık bir iktidar dönemi sonrasında Seçim Beyannamesi’nde enerji gibi önemli bir konuda neler söylediğine bakmak herhalde ilginç olacaktır. AKP’nin Seçim Beyannamesi’nin “Enerji ve Madencilik” ile ilgili bölümünde, 8.5 yıllık iktidarlarının bilançosu anlamına gelecek şekilde, 2002 ile 2010 yılları arasındaki bazı karşılaştırmaların yer aldığı bir tablo bulunmakta; bununla AKP iktidarında enerji alanında önemli ilerlemeler sağlandığı yönünde bir izlenim yaratılmaya çalışıldığı anlaşılmaktadır. Tabloda, 8.5 yılda birincil enerji arzının yüzde 34 yükseldiği, elektrik kurulu gücünün de yüzde 52 arttığı görülmektedir. Ancak Türkiye için, talep artışı ve yatırımlara bağlı olarak gerçekleşen bu artış oranları daha önce karşılaşılmamış durumlar değildir. Örneğin 19942002 yılları arasındaki zaman diliminde enerji arzı yüzde 32.6 oranında, daha geriye gidersek 19851993 yılları arasında ise yüzde 53 oranında yükselmiştir. Elektrik kurulu gücü ise 1994 2002 arasında yüzde 53, 19851993 yılları arasında ise yüzde 123 artmıştır. Diğer bir dikkat çeken husus da 2002 ve 2010 yılları hidroelektrik üretimlerinin karşılaştırılmasıdır. Tabloya göre 2002 yılında 33.6 milyar kilovat saat (kWh) olan hidroelektrik üretim 2010 yılında 51.5 milyar kWh’a çıkmıştır. Hidroelektrik üretim, sadece elektrik talebi ile değil, aynı zamanda yağışlara bağlı olarak barajlara gelen su miktarı ile ilişkilidir. Nitekim AKP iktidarı öncesindeki bazı yıllarda, daha düşük bir kurulu güçle bile 40 milyar kWh’lere kadar çıkabilen hidroelektrik üretimi gerçekleşmiştir. AKP dönemine denk gelen 2003 yılında 35.4 milyar kWh, 2007 yılında 36.2 milyar kWh hidroelektrik üretimi olmuştur, bundan sonra da su gelirlerinin azalmasına bağlı olarak 50 milyar kWh’ın alİktidarda 8.5 yılını dolduran AKP’nin seçim beyannamesindeki tında üretimlerifadeler ve kıyaslamalar abartılı. Enerji verilerine ilişkin le karşılaşılabilecektir. Bu nebeyannamede alan verilerle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı denle tabloda rakamları çelişiyor. Aynı çelişki kurumların bütçelerinin yer alan, 2002 ile 2010 yılları gerçekleşme oralarında da ortaya çıkıyor. arasındaki hidroelektrik gilileri tarafından, kayıp ve kaçak olmakla birlikte, Faaliyet Rapoüretimi karşılaştırması bir “ba ların herhangi bir ölçüm üzerinden ru’na göre toplamda yüzde 66 oraşarı” anlatmamaktadır. Buna değil, muhasebe kayıtları üzerinden nının tutturulabildiği; Bakanlık bünkarşılık, “Yenilenebilir enerji yapıldığı; şebeke kaybı ile kaçakla yesindeki büyük yatırımcı kuruluşkaynaklarına dayalı üretimi rın birbirinden ayrılamadığı; fatura lardan Elektrik Üretim A.Ş.’nin teşvik ediyoruz” denerek, hiç tahsilatındaki gerçekleşme, borç ve gerçekleşen yatırımlarının progbir şekilde kaynak planlaması dönemlerin kayması gibi nedenler ramlananın yüzde 39’u, BOTAŞ’ın yapılmadan, sağlıklı etütler ol le bu değerlerin mutlak olmadığı ve ise sadece yüzde 15’i düzeyinde kalmadan, hatta bazı saptamalara değişebileceği belirtilmektedir. dığı görülmektedir. Ayrıca 2001 göre “Harita üzerinden yer Krizi öncesi dönemlere ve 1980’li seçerek” gündeme getirilen kü Rakamlar lehe kullanılıyor yıllara bakarsak da, programlanan çük hidroelektrik santral (HES) AKP birçok konuda 2001 yılın yatırımlara göre oldukça yüksek, hatprojeleri ise halkın yaşam kay da girilen kriz sonucu ortaya çıkan ta yüzde 100’ü aşan gerçekleşme naklarını kurutmaya ve doğayı daralmanın baz etkisini, rakamları oranları ile karşılaşılabilmektedir. yok etmeye yönelik “Başarı kendi lehine çevirmek için kullansızlık öyküsü” sayılabilir. maktadır. Buna bağlı olarak, tablo Yerli kaynak payı düştü Kayıp ve kaçaklar konusun ya göre yıllık yatırım bütçelerinin İktidar partisinin, kendi döneda da önemli başarı elde edilmiş gerçekleşme oranı, 2002 yılında minde “… enerji alanında yerli imizlenimi verilmektedir. Önce yani ekonomik krizin vurduğu Tür kan ve kaynakları seferber etlikle şu notu düşelim: TEİAŞ si kiye’de yüzde 29 iken, 2010 yılın miş” olduğuna dair saptaması ile getesinde 2002 yılının kayıp ve ka da yüzde 98’e yükselmiş görün leceğe yönelik “yerli enerji kayçak oranı, Beyanname’de yer mektedir. Buna karşılık, Enerji ve naklarından azami yararlanacaaldığı gibi yüzde 21 değil, yüz Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın İn ğı” vaadine de değinmekte yarar varde 18.8 görünmektedir. Ancak ternet sayfasında 2010 yılı için ba dır. Beyannamedeki verilere göre, daha önemlisi şudur: Konunun il kanlık, bağlı ve ilgili kuruluşların 2002 yılında yerli üretimin toplam 2010 yılı yatırım gerçekleşme ora enerji arzı içindeki payı yüzde 31 nı, geçici verilerle de olsa genel top iken, 8.5 yıllık bir AKP İktidarı dölamda yüzde 58.63 olarak veril neminden sonra yüzde 29’a düşmüş mektedir. Bu nedenle Beyannna görünmektedir. Yani “yerli kayme’de yer alan yüzde 98 oranı açık nakları seferber ettiği” iddiasında lığa kavuşturulmaya muhtaçtır. Ba olan AKP, toplam enerji arzında yerkanlığa bağlı ve ilgili kuruluşların li kaynakların payını arttırmamış, 2009 yılı yatırım programı gerçek tam tersine düşürmüştür. leşme durumuna bakıldığında da, Enerji sektöründeki özelleştirme farklı kaynaklar arasında çelişkiler politikaları sonucunda, yatırım maliyeti düşük, yatırım süresi kısa olan doğalgaz santrallarının payının artması AKP öncesi dönemlerde de yaşanan bir durumdur. Bunun sonucunda, ülkemizde doğalgaz ithalatı da hızla artmıştır. AKP döneminde özel sektörün doğalgaz santrallarına olan ilgisi sürerken, buna bir de “ithal kömür” eklenmiştir. Bu dönemde yerli kaynağımız olan, ancak ısıl değeri düşük,