Katalog

Curnhuriylei akar Cumhuriyet Ankara 307/21 Mayıs 2010 ı; í l i ı o?êlãêlllll "a G "ı 'ri İ' A Barut Kokuları: T ~ lİÂf' Çakırcalı Efe ~ T T ' 0 İ İ' ` ¬1 , w . ugünlerde nedense hep rahmetli İsmet İnöbir dans tiyatrosunda türkülerimizi söylüyor. 'Kadın ” ganü”ye atıfta bulunmak gerekiyor! Ne derdi İs de, librettist Ebru Saçar oynuyor. DTCF Tiyatro zeteciyi met Paşa? "Klasik müziği ısrarla dinleyeBölümü oyunculuk mezunu Ebru Saçar, alamnda deneyim ceksin, kulağın alışacak Öğreneceksin! "Ni kazamnış yetenekli bir sanatçı. Ancak takıldığım bir ye yeterince Türk operası, balesi yok diye haTercan l988”deki "Uçarcasına ” balesinden sonra, bu kez şıması, Çakırcah ve öteki "e?e ” türküleri kullammı, dramatazisyonu müziksel olarak destekleyici ögeleri yeterince taşıması, ama bunu yaparken de dinleyiciyi kütmemesi nedeniyle bence başanlı... "Osmanlı kent yasamı "nın yansıtıldığı ikinci perdenin başındaki Şostako noktaya değinmeden geçemeyeceğim. İkidir "kadın ” çıktaki yazısında ve sanatçı listesin viçvari valsi iç açıcı. İdiz, Batı tarzım kul* lanarak, her şeyi bizim kokumuzu taşıyan, yı?ananlara Paşa sağ olsa "Proje yapmak yazmak yazıl sözcüğünü tımak içine alarak vurmışları seslendirqı sahnelemek için ısrar edeceksin " der gularnamın nedeni, librettistin kitapdi. Bale ve MDT”de aktif olabilecek yaşı geçmiş dansçı koreografa da kolaylık sağlayan özgün bir müzik ortaya koyrnuş. Ustelik bunu ya lardan oluşan bir grup olarak kolları sıvadiktan sonra, Devlet Opera ve Balesi Genel Rengim Gökmen”in biçimlendirmesiyle Ankara Müdürlüğü altında çalışan 'Birim Dans Tiyatrosu ”, işte bu ısran gösteriyor. 2004'te yabancı kökenli "Guguk Kuşu” ile başladılar, de "bayan gazeteci " diye yer alma parken özgün halk çalgısı olarak "asma davul ” dişında bir enstrüman da kullanmamış. Kendisini kutluyorum. Şef Sunay Muratov yönetimindeki opera orkestrası, birkaç solo kazası dışında müziği başanyla seslendirdi. Bengier”in koreogra?si, "dans tiyatrosu ” çerçevesinde dansm ağır bastığı yerlerde anlatımn gücünü arttınyor. sı. Zarf üzerine ömeğin 'Bayan Ebru Saçar ” diye yazrnamızda sakınca ve kural hatası yok. Ama "bayan mühendis, bayan doktoız bayan gazeteci " bizden "Töre ” ve "Gönüllü Çekmeceler ” ile devam etti diyemeyiz. Bilmem, kimi kadın aka ler. Bu kez "Çakırcalı E?e ” ile bir bakıma altı yılda ka demisyenlerin bile kendilerini İngiliztettikleri mesafeyi de sergiliyor, âdeta 'yolumuz bulduk" cedeki "Mrs. ", Fransızcadaki "Mamesajım veriyorlar. Fikir, yapıtın koreogra?sini yapıp sahneleyen BDT Sa nat Yönetıneni İhsan Bengier”e (d 1960) ait. Sahne ?lm müzikleri üzerindeki uzınanlaşmasım sürdüren bes1972'de yayımladığı Çakırcalı Efe başlıkh kitabından yararlanarak metinleri hazırlayan, dramaturji çahşmasını yapan Ebru Saçar”ın (d 19 77) librettosu üzerine kurmuş. Libretto ve metinlerin ciddi bir çalışmayla hazırlamnış, emek verilmiş olması sevindirici. damme" öntakılannın Türkçeye tercümesi olan "Bayan ” diye nitelendirve melerinden kurtulabilecek miyiz? 'Bale lezzeti' sağlandı Her zaman dansçıların kendi katkılarını da ortaya koyduklan, solo ve ikili danslarda, Çakırcah”yı oynayan Emre teci Cem İdiz (d. l 959), müziğini, Yaşar Kemal”in Kostümler dönemsel Yapıtta sahne Antalya”mn tasanmcısı Gürcan Kubilay tarafından iki perde için tek oluşumla tasarlanmış, çük işlevsel değişimler ve aksesuvar destekleriyle, getirilen yoruma yeterli mekânı sağhyor. Tasarırncı, sahneyi modem ve işlevsel çizgilerle toparlarken, kos Qnuk ile ikinci eş Fatma”yı oynayan Ozge Kınıklı, yapıttan "bale lezzeti " de alınrnasım sağladilar. Finalde, öldürülen Çakıcı”mn kızanları tarafından kaçırilan bedeninden Oz biçim ilişkisi öyküye yansıyor kol ve başımn aynlarak sadece gövPerde açıldıktan sonraki ilk dakikalar, sadece sözsüz tümleri bire bir dönemsel olarak ele aldenin bırakılması ve Çakıcı”nın so?tiyatroya, "mim "e dayah olduğundan “Eyvah ” dedirtti ama mış. toya çekilerek bu yaşanmış öykünün işin içine dramaturji çalışmasımn ürünleri girmeye, öykü SüvariPiyade ayrımı, "atbaşı ” masbir söylenceye dönüşerek toplumsal danslarla da derinleşmeye başladığında hava değişti. kelerle dansçıların "atçılık oynar gibi " belleğe kazınacağı mesajımn verilişi Anılamıı Yaşar Kemal”e anlatmış olan Çakırcah”yı öldüren piyadelerin de "askercilik oynar gibi " ge etkileyici biçimde canlandınldi. müfrezenin komutam Osmanlı albayı Rüştü Kobaş 'm ve zimnesiyle temsil ediliyor! Soma tüfek yı Yapıtm sahnelenrnesinde zorluk, kendisiyle konuşmakta olan bir "kadın ” gazetecinin, anda tabanca patlatılıp ortalığı "barut ko 7 karakter sayısımn fazlalığından kaylatıcı konumunda kullamlmalan, hem dinleyicinin bilgikusu " sarınca, izleyici birden irkilip, atçılıkaskercilik hanaklanıyordu. Bengier, bu engeli, çalıştıncılar Ayfer Allenmesi, hem de akıcıhğın sağlanması açısından yararh bir vasmdan sıyrıhyor. Bunların, Çakıcı”yla ilgili her "takıp ”pan, Serhat Elat, Yekta Oktay”ı ve kendisini oyuncuseçim olmuş. dansçı olarak kullanarak aşmış. İşin içinde karşılıkh "özve "müsademe "yle ilgili sıkça tekrarlanrnası, koreogra?k Albayı bariton Tuncer Tercan canlandinyor, bu arayaklaşımın gücünü azaltıyor. Emin Saraçoğlu”nun ışık düveri ” bulunması, yapılan katkının değerini arttınyor. Çada bestecinin özbiçim ilişkisi bakımından öyküyle uyuzeni yer yer, çok fazla karşıtlık yaratarak, algılama güçkıcı”nın annesinin bir de türkü okuması gerekiyor, bunu şan 'İzmir 'in Kavakları 'Z "E?elerin E?si 'Ç "Çökertme " yaratıyor. lü ğü dikkate aldiğmıızda belki bir soprano da gelecek sezon için gibi üç de ustaca yapıta yerleştinnesi, anlatıcımn Cem İdiz”in müziği, hem tümüyle Anadolu kokusu düşünülebilir. taYaklaşık birer saatlik iki perdeden oluşan bir şancı olmasım zaten zorunlu kılıyor. Böylece Tuncer oyun, bazı tekrarlar gözden geçirilerek biraz kısaltılırsa etki gücü daha artabilir. Birkaç söz de kitapçıkla ilgili etrnek gerek. 'Konu ” var ama metinlere yer verilmemiş. Bengier”in bir yazısı var ama ben besteci İdiz”in de müziğini anlattığı bir yazısım ol<umak isterdim doğrusu. Kitapçıkta yaratıcı kadronun 'ya şam notları ” da "kısa ” olmanm çok ötesine uzanmış! İlk kaynak Yaşar Kemal”in altı sayfalık biyogra?si yerine, bunun dört sayfası Çakırcalı ile ilgili yazdıklanndan bir seçkiye aynlsa daha okunur olmaz mıydı? Çakırcalı Efe için, tüm katkı sahiplerini kutlamak is tiyorum. '7srar" edilince, "ispat" dakendiliğinden oluşmuş, eleştirilebilecek aynntılar ve iç dengeler gereği ortaya çıkmış bazı yetersizlikler olsa da, her şeyiyle yerli yapımlarm belirli bir kalite düzeyinde ortaya konulabileceği kanıtlanmıştır.