Katalog

Cumhuriyet Ankara 268/21 Ağustos 2009 ÖNCE SAĞLIK MehmetZülküfÖNAL NörolojiUzmanı email: [email protected] G Senkop (Bayılma, iç geçmesi) eçici bilinç kaybının önemli nedenlerinden biri Senkop tanı ve tedavisi nörologlar ve kardiyologların sürekli tartıştıkları, tedavi ve tanısı oldukça zor klinik bir durumdur. Normal bilinç kişinin kendisinin ve çevresinin farkında olması ve çevresel uyaranlara uygun cevap verebilmesi halidir. Senkop olarak bilinen geçici bilinç kaybının birçok nedeni nörolojik ve kardiyak nedeni vardır. Ani bilinç kaybıyla beraber postural tonusun bozulduğu, spontan iyileşme durumuna senkop denir. Müzik dilinde ise senkop, güçlü zamanin, zayif zamana kaydirilmasina verilen addır. Bu da tıptaki anlamına yakın bir ifadedir. Ancak bu tanım birçok geçici bilinç bozukluğunu da içerebilir (konkuzyo, epilepsi, geçici iskemik atak veya inme gibi). Presenkop (iç geçmesi, bayıla yazmak gibi) nedensel olarak senkoptan farklı değildir ancak bilinç kaybı olmak üzere fakat bilinç kaybının olmadığı bir durumdur. Senkop çok sık rastlanılan, insanları bir şekilde sakat bırakan ve hatta ani ölümlere neden tanısı oldukça zor bir klinik tablodur. Tanı amacıyla birçok konsültasyon ve laboratuvar yöntemine başvurulur. te, omurilikte ve böbreklerde kan akımının azalmasına bağlı olarak bel ağrısı, kas ağrısı, kalp ağrısı, kuvvetsizlik ve düşmeler görülür. Ortostatik intoleransta ise boşluk hissi, yorgunluk, bilişsel yetersizlik, bulanık görme, korku, endişe, kaygı, bulantı, çarpıntı, ellerde kızarma veya morarma, ellerde ve bacaklarda soğukluk ve göğüste sıkışma hissi görülür. Bilinç kaybı öncesi çarpıntı olması, bulantının olmaması daha çok kardiyojenik senkop için tipiktir. Senkop ve epilepsinin ayırıcı tanısı mutlaka yapılmalıdır. Senkopta tanı amacıyla; I Öykü ve fizik muayene, I Temel laboratuvar testler, I EKG, I Ekokardiyografi, I Holter takibi, I Olaya bağlı holter takibi, I Provakasyonlu tilt testi (izoproterenol veya nitrogliserin), I EEG, I Beyin BT ve/veya MR, I Transkraniyal doppler USG, I Karotid USG, I Psikiyatrik değerlendirme. Senkop hastalık değildir Senkop hastalık değildir. Senkop geçici bir semptomdur. Hastalar muayene sırasında asemptomatikdir. Tanı bilinç kaybına yönelik fizyolojik duruma yöneliktir. Tanı için altın standart yoktur. Senkop tedavisinde yapısal kalp hastalığı olmayan VVS’de hasta eğitimi tedavinin temelidir. Hastalar semptom ve bulguları öğrenmelidir. Tetikleyen durumları tespit etmeye çalışıp tedbir almalıdırlar. İki veya üç bardak su içmek dahi tek başına senkopu engellemek için yeterli olabilir (22.5 lt /gün). Diyetteki tuz alımı arttırılmalıdır (10 gr/gün). Düzenli egsersiz önerilebilir. Psikolojik destek verilebilir. Yararı ispat edilmiş farmakolojik bir tedavi yaklaşımı yoktur. Çünkü tanı için altın standart yoktur, plasebo kontrollü bir çalışma yoktur, çalışmalar küçük gruplarda gerçekleştirilmiştir. Hastaların yaş dağılımı çok geniştir, her yaşta görülebilir. Tanı ve tedavisi oldukça zor olan bu klinik durum nöroloji ve kardiyoloji uzmanlarının işbirliği ile tedavi edilebilir. Hastalığın öyküsü önemli Tanıda hastalığın öyküsünün çok büyük önemi vardır. En sık senkop nedeni vazovagal senkoptur. Nöral nedenli senkop = Nörokardiyojenik senkop = Vazovagal senkop (VVS) isimleri eşanlamlı olarak kullanılmaktadır. VVS uzun süre ayakta kalmaya bağlı olarak veya stresli bir uyarandan (korku, ağrı, invasif girişim) sonra ortaya çıkar. Sıcak hava, açlık, sabahları hızlı ve erken uyanma diğer tetikleyici nedenlerdir. Duruma bağlı VVS miksiyon, defekasyon, öksürme veya yutma hareketi sonrası ortaya çıkabilir. Tipik olarak bu hastalarda senkop öncesi boşluk hissi, yorgunluk, bulanık görme, terleme, bulantı ve çarpıntı görülür. Ciddi kardiyak sorunu olmayan hastalarda vazovagal senkop tanısı konur. Kardiyak nedenli senkop hastalarında da vazovagal senkop prodrom semptom ve bulguları görülür. Vazovagal senkop demetler halinde görülür ve daha sonra aylarca tekrarlamayabilir. VVS’ta muayene normaldir, fakat nadiren oturur veya yatar pozisyondan hızlı kalkışlarda kan basıncında düşme görülebilir. Aile hikâyesi pozitif (senkop veya ani ölüm) olabilir. Bilinç kaybı öncesi karn bölgesinde huzursuzluk, bulantı ve ruhsal husursuzluk ise iyileşme döneminde görülebilir. Ortostatik hipotansiyon (OH) veya otonomik yetmezliğe bağlı gelişen senkop ise; ayakta durma, egsersiz veya yemek sonrası ayakta durmaya bağlı olarak ortaya çıkabilir. OH’ye bağlı senkopla beraber servikal (boyun bölgesinde) ağrı olur ve bu ağrı paraservikal kaslarda kan akımının azalmasına bağlıdır. OH’de ağız ve gözlerde kuruma, uygunsuz terleme, gastrointestinal huzursuzluk olur. Bu hastalarda sersemlik hissi (dizziness), bilinç kaybı, bilişsel bozukluk, fokal nörolojik bulgular, görsel bozukluk, görme bozukluğu, karanlık noktalar veya görüntünün grileşmesi, renk defektleri. Tanı mutlaka yapılmalı OH pozisyonel değişikliğin hızından, ayakta durma süresinden, yatar pozisyonda kalma süresinden, egsersizden, öğünlerden, sıcaklıktan, günün saatinden, ve ilaçlardan etkilenir. OH’de ayrıca kaslarda, kalp Bu sayfa Mesa Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / www.mesahastanesi.com.tr 292 99 00 21