Katalog

Cumhuriyet Ankara 248/3 Nisan 2009 ÖNCE SAĞLIK Prof.Dr.İsmailHakkıTEKKÖK BeyinCerrahisiUzmanı email: sgumussoy@mesa.com.tr B Boyunfıtıkları oynumuz; boyun omurgaları, omurgaların kemik cisimleri arasındaki kıkırdak yastıklar ve kemik dokuları birbirine yapıştıran eklem ve bağlar ve de boyun adaleleri ile bir bütün olarak çalışır. Bu sayede boyun omurları çok yönlü hareket imkânına sahiptir. Omurgamızın geneli ile ilgili ağrılardan en sık görüleni bel ağrılarıdır. Boyun ağrıları ise, bel ağrılarından sonra ikinci sırada yer alır. 100 kişiden 70’inde yaşamı boyunca bir kez yatıracak ciddiyette bel ağrısı olma olasılığına karşın, boyun ağrıları, bunun neredeyse onda biri kadardır. Sonuçta bu, her yüz kişiden 78’inde ciddi bir boyun ağrısı olacak demektir. Boyun ağrıları da bel ağrıları gibi her yaşta olabilecek bir sorundur ama görülüş sıklığını arttıran birtakım nedenler de mevcuttur. Boyun omurlarının kötü veya yanlış kullanımından (boyun kütletme veya kırtlatma) ya da trafik kazasıyüksekten düşme gibi ciddi bir zedelenme, boyunla ilgili sorun oluşum riskini arttırır. Ev işleri, dikişnakış, temizlik, perde asma, silme gibi ev içi faaliyetleri ile bilgisayar başında yoğun çalışma gerektiren işler boyun ağrılarını arttırıcı başka nedenler olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaş arttıkça boyun omurlarının kireçlenmesi de boyun ağrılarına neden olur. Bu grup hastalarda boyun hareketleri kısıtlı hale gelir ve de ağrı mevcuttur. Bu ağrı bazen başa doğru yayılarak baş ağrılarına bile neden olabilir. Boyun fıtığı nedir? Boyun fıtığı; boyun omurlarının arasındaki kıkırdak yastığın, omurilik veya sinir kanalına doğru yer değiştirmesi sonucu kola giden sinir köklerine ve/veya omuriliğe baskı yapması ile oluşan hastalığa denir. Belirtileri nedir? Hastalar genelde tek bir kola doğru yayılan ağrıdan şikâyet ederler. Ağrı parmak uçlarına kadar yayılır ve uyuşma ile beraber olabilir. Ağrının yayıldığı kolda kuvvet kaybı olabilir. Hastalar fıtığın sinir sistemindeki seviyesine göre değişen şikâyetlerde bulunurlar. Bu şikâyetler saç taramak için kolunu kaldıramamak, tornavida çevirememek, bileğini yukarı kaldıramamak, ellerine aldıkları ağır cisimleri yere düşürmek olabilir. İleri dönemlerde koldaki zayıf kas eriyerek incelmeye de neden olabilir. Ağrı özellikle gece uykuda aşırı derecede artar, ki bazı hastalar yatakta ağrı çekeceklerine koltukta uyumayı tercih ederler. ama kuvvet kaybı yoksa fizik tedavi ikinci şık olarak düşünülebilir. Başta kuvvet kaybı olsa dahi hastanın ağrısı fizik tedaviye de yanıt vermezse en son çare olarak ameliyat düşünülmelidir. Tanısı nasıl konur? Kesin tanı için manyetik rezonans (MR) adını verdiğimiz tetkikin yapılması gerekir. MR’ın olmadığı yerlerde bilgisayarlı tomografiden yararlanılabilir ama tanı gücü kısıtlıdır. Boyun fıtığının cerrahi tedavisi Teknik olarak boyun fıtığına iki türlü yaklaşım mevcuttur: 1 Boynun önünden yapılan ameliyat: Boyun fıtıklarının daha çok görüldüğü boynun orta ve alt kesimlerinde sıkça uygulanan cerrahi bir tekniktir. Boynun ön tarafından ameliyat mikroskobu kullanılarak yapılan bir girişimdir. Değerli organ omurilik ameliyat sahasından uzakta olduğu için ve mikroskop, cerrahın detayları görme yeteneğini 5060 kez arttırdığı için daha güvenli bir ameliyattır. Kıkırdak boşaltıldıktan sonra omurgalar arasında çökme olmaması için ya hastanın kasığından alınan kendi kemiği ya da yapay bir destek (araba lastiklerine konan takoz destek gibi) konur. Ameliyat sonuçları genelde çok başarılıdır. Hasta ameliyatın ertesi günü eve gitmeye hazır hale gelir. İki hafta sonra da işinin başına dönebilir. 2 Boynun arkasından yapılan ameliyat: Üst boyun omur fıtıkları nadir olmakla birlikte bunlara ön Tedavisi nasıl yapılır? Şayet boyun fıtığı kolda kuvvet kaybı, kaslarda erime ve kolda incelme yapmamışsa genel olarak ameliyatsız yöntemlere öncelik vermek gerekir. Bu yöntemlerden ilki ilaç tedavisi olmalıdır. Hasta ve fıtıklaşmış kıkırdak sinir köküne basarak orada ödem oluşturduğu için ödemi alıcı ilaçlar ve kasılmış boyun kaslarını gevşeterek sinir üzerindeki kelepçeyi gevşeten kas gevşeticiler, ilk planda düşünülmesi gereken ilaçlardır. İlaç tedavisine ek olarak, nadiren boyunluk ya da kollar dediğimiz, bazısı ambalaj sanayiinde kullanılan strafor kıvamında olan, bazısı da banyo süngeri kıvamında olan destek de takılması gerekebilir. 10 ile 15 günde ilaca yanıt alınmazsa ve hâlâ ağrı sızı var den girilerek ulaşılması güçtür. Üst boyun fıtıklarında ve de yukarıda önden yaklaşım konusunda bahsettiğimiz orta ve alt boyun fıtığı 3 veya 3’den fazla kıkırdakta da olmuşsa girişim boynun arkasından olmak zorunda olabilir. Arkadan yapılan cerrahi girişimler cerrah açısından da hasta açısından da oldukça zordur. Öncelikle değerli organ omurilik, fıtığın önündedir, ki bunun sağından solundan yapılacak her girişim teorik bir risk taşır. Üstelik bu girişimde boyun omurlarının arka kısımlarında bulunan kemik çıkıntı ve kanatların da alınması gerekir. Bu da boynun fiziki yapısını oldukça bozmakta ve kişinin ameliyattan sonraki yaşamında boynu ile ilgili birtakım yapısal bozukluklara neden olabilmektedir. Ayrıca boynun arka kısmındaki kasların yapışıp destek olacağı kemik doku da eksik olacağı için mekanik sorunlar da olur, bu durumda hastaların kol ağrısı veya kuvvetsizliği geçse de sık boyun ağrıları ve spazmları olur. SONUÇ: Boyun fıtığı, tedavisi mümkün, selim bir hastalıktır. Bel fıtıklarına göre nadir görülür. Hastaların büyük çoğunluğu ilaç veya fizik tedavi yöntemlerinden yararlanırlar. Boyun fıtıklı hastaların ancak onda biri cerrahi adayı olur ki boynun önünden mikroskop ile yapılan başarılı bir ameliyattan sonra kısa sürede normal yaşamlarına dönebilirler. Bu sayfa Mesa Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / www.mesahastanesi.com.tr 292 99 00 21