Katalog

Cumhuriyet Ankara 286/25 Aralık 2009 NKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ankara Devlet Opera ve Balesi (ADOB), Devlet Sanatçısı Okan Demiriş’in 4. Murat Operası’nı, gelen büyük istek üzerine Ankara izleyicisi ile buluşturuyor. Metni Turhan Oflazoğlu’na ait üç perdelik opera, bugüne dek 150’ye yakın kez temsil edildi. Osmanlı padişahlarından 4. Murat’ın yaşamından ve döneminden bir kesit sunan opera ilk kez 3 Mayıs 1980 yılında sahnelenmişti. Eser Gürçil Çeliktaş tarafından dekor ve kostümle bütünleşen bir reji anlayışı ile seyirciye sunuluyor. Orkestra şefi Sunay Muratov, dekor tasarımı Erkut Uzelli, kostüm tasarımı Nursun Ünlü, koro şefleri Mustafa Erdoğan, Alessandro Cedrone, ışık Tahsin Çetin, koreografi İhsan Bengier imzasını taşıyor. Metni Turhan Oflazoğlu’na ait üç perdelik operanın dünya prömiyeri 3 Mayıs 1980 yılında, İstanbul Atatürk Kültür Merkezi’nde yapıldı ve bugüne değin 150’ye yakın kez temsil edildi. Eserde, başlıca rolleri, Bülent Ateşoğlu, Tuncay Kurtoğlu, Gölge Şekeramber, Nilgün Akkerman, Tuncer Tercan, Serhat Konukman, İhsan Ekber, Aykut Çınar, Ünüşan Kuloğlu, Haser Tek, Yaşar Barış Çark, Levent Akev, Beran Sertkaya, Gürhan Gürgen, Sabri Karabudak, Mithat Karakelle, Özgür Savaş Gençtürk, Kemal Yaşar, Çiğdem Önol, Esra Erdoğan, Berkant Coşkun, Cumhur Böler, Erdal Şen, Murat Karahan, Kemal Serdar Usta, Ergin Özkazanç, Oğuz Sırmalı, Gürhan Gürgen, İnanç Makinel, Özgür Aslan, Hasan Çelik, Eray Kocatürk, Bahadır Noyan Coşkun ve Özgür Aslan paylaşıyor. Osmanlı padişahlarından 4. Murat’ın yaşamından ve döneminden bir kesit sunan operanın konusu, ADOB tanıtım bülteninde şöyle anlatılıyor: “Birinci perde: Yeniçeri ve sipahilerden asiler, Topal Recep Paşa’nın himayesinde, Hüsrev Paşa’nın azledilmesini bahane ederler ve Topkapı Sarayı’nı basarak Sultan Murat’ı ayak divanına çağırırlar. Padişah gelir. Asiler, devletin ileri gelenlerinden bazılarının, Şeyhülislam Yahya Efendi, Defterdar Mustafa Paşa, yeniçeri ağası, Hasan Halife, padişahın nedimelerinden Musa Çelebi ile Sadrazam Hafız Paşa’nın kendilerine teslim edilmesini isterler. Murat, Hafız Paşa’yı görevden alır ama öldürülmesine razı olmaz. Sadrazamı Hafız Paşa’nın da istenmesine Murat çok üzülür ve ‘Kullarım vazgeçin, veremem onu’ aryasını söyleyerek, onu asilere teslim etmez. Ayaklanmanın elebaşısı Topal Recep Paşa, zorbaların baskısıyla sadrazam yapılır. Murat kendini hazırlamaktadır. Padişahın annesi Kösem Sultan ise Recep Paşa ile işbirliği yapmakta, Murat da bunu bilmektedir. Kösem Sultan oğlunun başına bir kötülük gelsin istemez. Bir gün asiler yine basarlar sarayı, Hafız Paşa’yı isterler. Padişah kaçmasını söyler eski sadrazamına. Paşa, padişahı güç durumda bırakmamak için kaçmayı kabul etmez. Çocuklarını padişaha teslim ederek zorbaların üstüne yürür, kendini feda eder.” ‘4.Murat’operası,yoğunistek üzerineyenidensahnede A Nef’ipadişahaölümaryasısöylüyor EsErin ikinciperdesinde,recep Paşa, Murat’ın annesi Kösem sultan’la Murat’ın tahttan indirilmesi konusu üzerine yazılan aryalar seslendiriliyor. Kösem sultan, Murat’ın tahttan indirilmesini razı oluyor ancak Murat’ın yerine Şehzade Kasım’ın tahta çıkmasını şart koşuyor. Eserin diğer bölümlerinde ise dönemin olayları şöyle anlatılıyor: “Murat,recepPaşa’yı boğdurur, ölüsünü bir çuvala koydurup sarayın kapısına, recep’in adamlarının önüne attırır. Annesini de hareme hapseder. Kösem sultan çeşitli sebepler göstererek serbest bırakılması için silahtar vasıtası ile padişaha haber yollamak ister. silahtar ise buyruğun kesin olduğunu bildirir. Kösem sultan oğluna ‘Cihan saltanatı’sağladığını ve ona iktidar verdiğini düşünür. Murat bu kez kendisibirayakdivanıdüzenler,yeniçerilerden, sipahilerden, bilginlerden ve halktan temsilciler çağırır saraya. Onlarla devletin içine düştüğü kargaşayı tartışır. Hepsini etkisialtınaaldıktansonra,kuracağı düzene karşı gelenin başını topuzuylaezeceğinisöyler.Murat,revan Kalesi’ni fethedince, çığırtkan, Murat’ın buyruğunu bildirir: Herkes ölçülü bir biçimde eğlenecek, bu zaferi kutlayacaktır. istanbul’da yangın çıkar, bunun üzerine Murat tütün ve içkiyi yasaklar,kahvehanelerlemeyhaneleri kapatır. Murat hicvetmeyi yasaklar nef’i ye ama şair bundan vazgeçemeyeceğini söyler. Şair nef’i başına gelecekleri tahmin ederek padişaha ölüm aryasını söyler. Murat sevgili şairini cellada teslim eder. istanbul halkı gizli içmektedir. Murat kılıkdeğiştirir,ünlüiçkiciBekriMustafa’nın meyhanesine gelir, yanında cellat da vardır ama Bekri Mustafa’yı öldürmez, Fener Patriği’ni, Moskova ile gizlice mektuplaştığı içinidamettirir.Derkensefereçıkar, kaç yıldır iran Şah’ının elinde bulunan Bağdat’ı kurtarır. istanbul’a döndüğünde, sağlığı bozulmuştur. Venedik seferi tasarıları içindedir. Hekimler yasakladığıhaldeiçkiiçer. Fenalaşır. Hayaller görmeye başlar, zorbaların sarayı bastıklarını sanır. Gücünün yavaş yavaş ayrıldığını, çok acı çektiğini belirtir ve ölüm aryasını söyler. Uzun zamandır tasarladığı Venedik seferinin buyruğunu sadrazam Kara Mustafa Paşa’ya iletirken ölür. son sözü Venedik seferidir.” Eser,AnkaraOperasahnesi’nde, yarınve11Ocak,10Şubat’taizleyici ile buluşacak. 16