Katalog

Cumhuriyet Ankara 234/26 Aralık 2008 Y aşamının belli bir dönemi veya dönemlerinde dişlerini sıktığını, gıcırdattığını belirten kişilerin sayısı azımsanmayacak düzeydedir. Bu durum sıklıkla uyku esnasında gözlense de, kişiler gün içerisinde uyanıkken de dişlerini sıktığını fark edebilmektedir. Çiğneme kaslarının istemsiz olarak, fonksiyon dışı aşırı çalıştırılması sonucu dişlerin birbirine kenetlenmesi veya karşılıklı gıcırdatılması ile karakterize bu duruma Bruksizm adı verilmektedir. Hakkında çok sayıda bilimsel çalışma yapılmış olmasına rağmen, nedensonuç ilişkisinin karışıklığı ve tedavi yöntemlerinin etkinliğine yönelik kesin bir kanıya varılamamış olması nedeniyle bruksizm tartışmaya açık bir rahatsızlık olarak değerlendirilir. Günümüzde bruksizmin başka uyku bozuklukları, bazı ilaçlar, sigara, alkol, bazı hastalıklar, duygusal stres, değişmiş beyin kimyası gibi patofizyolojik ve psikolojik etkenlere bağlı çok faktörlü bir doğaya sahip olduğu kabul edilmiştir. Bazı araştırmacılar tarafından bruksime karşı genetik yatkınlık olduğuna dair görüşler öne sürülse de bu konu da net değildir. Bruksizm; stresli günler, işini kaybetme, boşanma ve büyük sınavlar gibi hayati olaylarla ilgili olabilmektedir. Stres ve yaşam koşullarını bruksizm gösteren kişilerle ilişkilendirecek kesin bir standart olarak tanımlamak zor olsa da, olası faktör olarak değerlendirmek doğru olacaktır. Neden dişlerimi sıkıyorum? ÖNCE SAĞLIK Dr.ÇağdaşONAT DişHekimi,ProtezUzmanı email: [email protected] Ne zarar görürüm? Çiğneme sistemimiz 3 ana bileşenden oluşmaktadır: Dişler, çiğneme kasları ve çene eklemleri. Bruksizm çiğneme sisteminin bu üç bileşeni üzerinde de ciddi zararlara yol açabilen bir rahatsızlıktır. Dişlerde aşınmalar, çiğneme etkinliğinde azalma, diş çevresi kemik dokusundaki harabiyetler sonucu dişlerde sallanma, sıcaksoğuk hassasiyetleri dişlere ilişkin olası problemlerdir. Ayrıca uzun yıllardır bruksizmi olan kişilerin dişlerinde oluşan ileri düzey aşınmalara bağlı hastanın olduğundan daha yaşlıymış gibi görünmesine yol açacak alt yüz yüksekliğinde azalmalar gözlenebilir. Şiddeti, süresi ve kişiye özgü özelliklere bağlı olarak değişecek şekilde bruksizm asıl zararını çiğneme kasları ve daha da kötüsü çene eklemleri üzerinde göstermektedir. Sorunlar genellikle önce kassal olarak başlamakta ve önlemler alınmadığı taktirde ciddi eklem rahatsızlıkları oluşabilmektedir. Hastalar sabahları yüz yorgunluğu hissi, ağrılar, ağzını zor açabilme, ağız açıklığında azalma, özellikle şakak bölgelerinde yoğunlaşan başağrısını tarif ederler. Çiğnerken, esnerken, konuşurken çene ekleminden “tıklama” veya karda yürürken çıkan sesi andırır “hışırdama” tarzında seslerin duyulması da bruksizmin yaratabileceği önemli problemlerin yaygın bulgularıdır. Ancak bahsedilen bu bulguların sadece bruksizme özgü olmadığı, çeneyüz bölgesine gelen şiddetli bir travma, başarısız yapılmış protezler, restorasyonlar gibi çok daha farklı nedenlerden de kaynaklanabileceği unutulmamalıdır. runları açısından değerlendirilmesi ve bunlara yönelik tedavilerle şikâyetlerinin giderilmesi sağlanabilir. Çocuğum dişlerini sıkıyor! Bazen ebeveynler daha çok küçük yaştaki çocuklarının uyurken dişlerini gıcırdatmasından büyük endişe duymaktalar. Çalışmalar 35 yaş arası çocuklarda bruksizmin görülme sıklığının yüzde 60’larda olduğunu göstermektedir. Tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da bruksizmin neden kaynaklandığı tam olarak bilinmemektedir. 612 yaş arasında hem süt hem daimi dişlerin ağızda bulunduğu “karma dentisyon”’dönemi olası rahatsız edici diş temaslarına bağlı bruksizmin geliştiğine dair iddialar vardır. Bazı çalışmalar bruksizmi olan çocukların daha çok agresif davranışlar sergilediğini gösterse de aynen yetişkinlerdeki gibi çocuklar için bu tip bir karakter standardizasyonu tanımlamak doğru değildir. Ebeveynler bu durum karşısında paniğe kapılmamalıdırlar. Eğer daha başka önemli nörolojik sorunları çağrıştıracak bulgular yok ise müdahale etmeye gerek yoktur. Şayet bruksizm çok şiddetli ise ve çocuk ağrı şikâyetlerini tanımlıyorsa diş hekimi tarafından değerlendirilmeli ve çocuğa özgü bazı tedaviler uygulanmalıdır. Baş, yüz, kulak ağrılarım var! Pek çok hastanın kulak, başyüz, boyun ağrıları, uyku problemi şikâyetleri nedeniyle nörolojik ve kulakburunboğaz hastalıkları yönünden ayrıntılı olarak değerlendirilmesine rağmen herhangi bir rahatsızlığı bulunamayabilir. Bu gibi durumlarda hastaların dişhekimi tarafından çiğneme kasları ve çene eklemi so Ne yapmayalım? Uzun yıllar süren, şiddetli bruksizmin beraberinde ciddi ve telafisi zor sorunları getireceği unutulma malıdır. Bugüne kadar yapılmış çalışmalar aslında göstermiştir ki bruksizmi kesin ve nihai olarak ortadan kaldırmak imkansızdır. Mühim olan bruksizmin oluşturabileceği hasarların önüne geçmek veya hasar oluşmuş ise doğru tanının konup doğru tedavinin uygulanmasıdır. Çiğneme kasları ve çene eklemleri üzerinde henüz hasarlar oluşmamış ise farklı tedavi modellerinden günümüzde yaygın olarak uygulananı dişler üzerine yerleştirilen toplumda “gece koruyucusu” olarak bilinen apareylerin yapımıdır. Bu apareylerin doğru üretilmiş, uyumlanmış ve uygulanmış olması çok önemlidir. Örneğin etkinliği bilimsel destekten yoksun olan ve çok yaygın olarak hastalara uygulanan yumuşak apareyler çoğu vaka için hiç de uygun değildir. Unutulmamalı ki yanlış uygulanan tedavi modelleri çene eklemleri üzerinde bruksizmin yaratacağından daha büyük zararlar oluşturmaktadır. Bruksizm sonucu eğer kaslarda veya eklemlerde hasarlar oluşmuş ise durum daha ciddidir. Çiğneme kasları ve çene eklemi problemleri üzerinde deneyimli uzman diş hekimi tarafından tanının konup, farklı aparey uygulamalarından ilaç kullandırılmasına, çene egzersizlerine, fizik tedaviye kadar geniş bir yelpazede yeralan tedavi kombinasyonlarından birisi uygulanmalıdır. Çene eklemi problemlerine ilişkin cerrahi tedavilerin yeri ve uygulama alanları oldukça kısıtlıdır. Hastalar kimi zaman fizik tedavi ve uyku bozukluklarıyla ilgili nörolog ve kulakburunboğaz uzmanlarıyla mulitidisipliner yaklaşımla değerlendirilmelidir. Bu sayfa Mesa Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / www.mesahastanesi.com.tr 292 99 00 21