Katalog

R PAZAR 8 14/2/08 16:24 Page 1 PAZAR EKİ 8 CMYK 8 AYHANFATMA ÖZTÜRK ÇAĞATAY PAZAR SÖYLEŞİLERİ Seattle’dan izlenimler Ataol Behramoğlu B azen, varlığından bile habersiz olduğunuz bir kent, tıpkı o zamana kadar varlığından habersiz olduğunuz bir insan gibi yaşamınıza girer ve artık orada silinmez bir yer tutar. Dünyanın bize göre tam olarak bir başka ucundaki Seattle benim için böyle oldu… Amsterdam havaalanında birkaç saat bekledikten sonra, yol arkadaşlarım Kültür Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayınlar Dairesi Genel Müdürü Doçent Ahmet Arı ve Bilkent Üniversitesi’nin genç öğretim üyesi Dr. Mehmet Kalpaklı’yla Seattle’a uçarken, gözüm ekranda, uçağın yol haritasındaydı... Öyle ki, şimdi artık Manş Denizi, İngiltere ve Atlas Okyanusu’nu enine aşarak, Kuzey Kutbu’nun güneyinden azıcık geçerek ve Tüm Kuzey Amerika’yı enine kat ederek Amsterdam’la Seattle’ı birleştiren güzergâh eğrisini ezbere çizebilirim… Genç dedim ama Dr. Kalpaklı çok önemli çalışmaları imzalamış bir Türkoloji uzmanımız. Bu çalışmalardan biri de Prof. Walter Andrews’le ortak ürünleri olan “The Age of Beloveds” (“Sevgililer Çağı”) adlı önemli ve kapsamlı kitap. Yapıtın içeriği şu sözlerle tanımlanıyor: “ErkenModern Osmanlı’da Aşk ve Sevgili ve Avrupa Kültürü ve Toplum…” 2005’te yayınlanan bu kitabın dilimize bir an önce çevrileceğini umarım. Seattle’da yaşayan Prof. Andrews, buradaki Washington Üniversitesi’nde Türkoloji bölümünün kurucusu, yaratıcısı ve şu anda da emekli olmasına karşın bütün çalışmalarının esinleyicisi… Kendisiyle tanışmadan önce İletişim Yayınları’nda çıkan, Divan edebiyatımızda gazel konulu “Şiirin SesiToplumun Şarkısı” adlı kitabını okumuş, hayran kalmıştım. Sonra bu Walter Andrews’in, yıllar önce benim bazı dörtlüklerimin İngilizce çevirilerinin altında (dostum Kemal Sılay’ınkiyle birlikte) imzası bulunan aynı kişi olduğunu algıladığımda, aramızdaki iletişim başladı ve bu günlere kadar sürdü… Seattle’daki unutulmaz gecede, sahneye birlikte çıktığımız şiir dinletisinde, şiirlerimin izleyiciye onun tarafından sunulan İngilizce çevirileri, internet üzerinden yazışmalarımızla süren bu süreçlerin ürünüdür. Dinleti öncesindeki konuşmamda da söylediğim gibi, şiirlerim bu gün Walter Andrews sayesinde İngilizce de konuşmakta… Seattle izlenimlerim şiir dinletisiyle sınırlı A. Behramoğlu, W. Andrews. değil… Dr. Arı ve Kalpaklı’yla birlikte gezdiğimiz görkemli kent kitaplığı, mimarisiyle, donanımıyla, içindeki tapınak sessizliği ve okur ilgisiyle hayranlık uyandırıcıydı… Ve üniversitenin, şehrin göbeğinde, muazzam bir parkın içinde, her birinin ışıkları sabahlara kadar yanan tarihi binalarıyla, barışçı ortamıyla uyandırdığı hayranlık ve kendi ülkemizi düşünerek biraz da burukluk duygusu… Bizi ağırlayan Washington Üniversitesi Yakın Doğu Dilleri ve Uygarlıkları Bölümü Türkçe Çalışmaları Programı öğretim üyesi Doç. Selim Sırrı Kuru’nun dostluğunu, çalışkanlığını, konukseverliğini unutmamız olanaksız... Seattle Türk dili ve edebiyatı konusunda önemli çalışmalara imza atmayı sürdürecektir, inanıyorum. Ertesi gün düzenlenen sempozyumun konuşmacılarından, Amerika’nın bir başka ucundan, DurhamDuke Üniversitesi’nden gelen, genç edebiyat bilimcisi Erdağ Göknar’ın kendi alanındaki çok parlak geleceğinden kuşkum yok… St. Ambros Üniversitesi İnsan ve Tabii Bilimler Dekanı, İzmirli ve buram buram Türkiye kokan Aron Aji’yle, İngiltereWarwick Üniversitesi öğretim üyelerinden, çocukluğunun önemli bir bölümünü Türkiye’de geçirmiş Bayan Maureen Freely’le tanışmak benim için gerçek bir sevinç olmuştur… Amerika Birleşik Devletleri’ne bu ikinci yolculuğum… İlk kez 2002’de, Chicago yakınlarındaki İndiana Üniversitesi’nin çağrılısı olarak gittiğimde fark ettiğim bir şey olmuştu: Amerikan halkı sanki, bu sistemin bir halka gereksinimi olduğu için var… Sistem geride, bir yerde... Onu çıplak gözle görmek olanaksız… Vitrinde görünen ise, gerçekten sıcak, gerçekten samimi, gerçekten masum ve tıpkı bizdeki gibi çeşitli kültürlerin sentezi bir halk... Bu halkla bu sistemi aynı şey olarak görmemek gerekiyor… Ve bu sistemi alaşağı etme konusunda bu halkı desteklemek… Dinleti gecesinde, orada yaşayan Türklerle birlikte salonu dolduran, barışçı, şiir sever, her yaştan Amerikalıları ve dinleti sonrasındaki sımsıcak sözlerini unutamam…. Evet. AmsterdamSeattle arasındaki uçuş rotasını gösteren eğri çizgi, zihnimde hep kalacak… Ve Pasifik’in tam olarak kıyısında sayılamazsa da, bu kentin, içimde şiiri kışkırtan, değişken, Okyanus havası… [email protected] Bir not: Dijitürk kanallarını dolaşırken “senfonik müzik” yayınının yeniden ve hem de kendi yerinde , 431 No’lu radyo kanalında başlatılmış olduğunu sevinçle gördüm. Bu yayın kurulunun ilgili yöneticilerine hatadan dönme basiretleri ve başta Sayın Ayşe Öktem, Ferhan Çobanoğlu, Ertuğrul Efeoğlu, Osman Ünsal, Olcay Akkent, Lale Sönmez olmak üzere okurlarıma bu konudaki uyarı yazılarıma destekleri için teşekkür ederim. Ben ve eşim her fırsatta yabancı ülkeleri görmek, gezmek ve insanlarını tanımak için seyahat etmeyi seviyoruz, ancak seyahat şirketleriyle yaptığımız seyahatler bir süre sonra bizi tatmin etmemeye başladı. Biz otelleri sevmiyoruz, çünkü onlarda ruh olmuyor, ama bir eve gittiğinizde orada yaşanmışlık var. Ayrıca gittiğiniz yöreyi tanımak için değişim yaparak gezmek çok daha düşük maliyetli ve avantajlı. Uçak biletlerini ekonomi döneminde alabilirseniz geziyi seyahat şirketlerininkinden çok daha ucuza getirebilirsiniz. Biz şimdiye kadar ev değişimi ile Amsterdam, Tel Aviv, Japonya ve Güney Afrika’ya gittik. Bu değişim eşzamanlı olduğu gibi karşılamalarla da oluyor, yani misafirleriniz geliyor, onları karşılıyorsunuz ya da siz giderseniz onlar sizi karşılıyor. Önce evin kullanımı ile ilgili bilgileri veriyoruz. Bize gelenlere İstanbul’u tanıtıcı broşürler bırakıyoruz, çevre ile ilgili bilgiler veriyoruz. Kullanabilecekleri kontörlü bir telefon ve belediye ulaşım araçları için bir kart bırakıyoruz. Evimizde bir köpek ve bir de kedimiz var. Bakımı gelenlere ait oluyor ve biz bunu daha önceden kendilerine iletiyoruz. Bizim ilk ev değişimimiz Amsterdam’dı. Uçak Amsterdam’a geç bir vakitte inmişti. Şehir merkezine gittik ve anlaştığımız gibi evin anahtarını yandaki bara bırakmışlardı. Hafif yanık bir gaz sobası, sıcak bir ev ve bir de yazı, “Hoş geldiniz”. Buzdolabında içki ve yiyecekler de vardı. Hatta “Kıyafetleriniz yetersiz kalırsa bizimkileri de kullanabilirsiniz” diye bir not bile bırakmışlardı. Sonuçta başkasının evimize gelmesi ve eşyalarımızı kullanması da bizi rahatsız etmiyor. Şimdiye kadar sekiz kez değişim yaptık, evimizde hiçbir hasar olmadı. Hatta eve gelen Avustralyalı bir mühendis uzun süredir onaramadığımız su tesisatındaki arızayı bile giderdi. Benim evim senin evin... PAKİZE DURGAL / FATMA TÜRKGELDİ / NAGİP TÜRKGELDİ Biz Antalya’da yaşıyoruz. Sisteme üye olduktan üç gün sonra ilk teklif Yeni Zelanda’dan geldi. İkincisi ise İtalya’dandı. İtalya için karşılıklı görüşmelere başladık ve geçen temmuz ayı için 28 günlük bir ev ve araba değişimi yaptık. İtalya değişimimizi yaptığımız Maria Luisa ile mail’leştikten sonra telefonla ilk konuşmamızda yabancı, ama bir o kadar tanıdık bir ses duymanın da tuhaflığını yaşamıştık. Biz İtalya’ya yola çıkarken onlar da Türkiye’ye gelmek için bavullarını kapatmıştı. Milano havaalanına vardığımızda ilk defa deneyeceğimiz bir tatil organizasyonunun içinde kendimizi bulmanın heyecanı ve tedirginliği üzerimizdeydi. Bizi merkez istasyona götürecek otobüse bindiğimizde bile “Yaşadıklarımız gerçek mi?” diye düşünüyorduk. Tren ile kalacağımız şehir Lecco’ya ve nihayet bizi bekleyen eve ulaşmamız son derece kolay oldu. Zaten evin dış kapı anahtarı Türkiye’de iken posta ile bize ulaştırılmıştı. Evin içinde ise bize önceden tarif edilen yerlerde kullanacağımız ev ve araba anahtarları, taze çiçekler, buzdolabında ısıtılmaya hazır bir İtalyan yemeği, soğuk şarap ve meyveler bizi bekliyordu. Bir de salonda duran “Hoş geldiniz” notu. Evin bölümlerini, kullanacağımız odaları tanıyıp, evin pencerelerinden şöyle bir manzarayı seyredip; “Bu iş tamamdır, tatil başladı, her şey tereyağından kıl çeker gibi halloluyor” diye derin bir nefes aldık ve üzerimizdeki tedirginliği büyük ölçüde atlattık. Yabancı bir memlekette, hiç tanımadığımız insanların evindeki ilk gecemiz ise beklediğimizden çok daha rahat ve huzurlu geçti. Kaldığımız 24 günde, ne evde, ne sokakta hiçbir tatsız olayla karşılaşmadık. Tatilin son günü kaldığımız evi bir kez daha temizleyip, bulduğumuz gibi bırakmak adına ayrıntıları tekrar gözden geçirdik. Tabii taze çiçeklerimizi ve teşekkür mektubumuzu unutmadık... Homelink, “kâr amacı” gütmeyen, uluslararası ev değişimi yapmayı sağlayan bir sistem. Şu an 66 ülkede 17 binden fazla üyesi var. Bu üyeler evlerini değiştirerek farklı kültürleri kendi evlerinde gibi yaşıyorlar. 2007’de 13 binin üzerinde üye, 66 ülkede pek çok değişim gerçekleştirdi. Değişim isteyenlerin evleri internette kendileri için hazırlanmış web sitesinde ve her yıl 50 ülkede yayımlanan 800 sayfayı aşan kataloglarda anlatılıyor. Her ülke kendi dilinde hazırlanmış bir veri tabanına sahip. Sistem Türkiye’de dört yıldır çalışıyor, katılan üye aile sayısı 38. Ev değişimini tecrübe edenler ve Uluslararası Ev Değişimi Homelink Türkiye Temsilcisi Samim Er bu farklı gezi sistemini anlatıyor. Ali Deniz Uslu SAMİM ER Uluslararası Ev Değişimi Homelink Türkiye Temsilcisi Bu programların çeşitleri neler ve katılım nasıl, herkese açık mı? “Karşılıklı değişim”, değişik kültürlerde hiçbir ücret ödemeden tatil yapma ve uluslararası dostluklar kurma fırsatını veren, pek çok konuda günlük yaşam ve evinizin bütünleştiği bir sistem. Ev değişiminin de; karşılıklı ev değişimi, birlikte misafirlik, eşzamanlı olmayan değişim, dönemli değişim, hafta sonu değişimi gibi çeşitleri var. Ev değişiminde üyeler konaklama ücreti, kira ödemiyor. Telefon, eğer bırakıyorsanız arabanın benzini gibi maliyetler de karşılıklı olarak önceden görüşülüyor. Sisteme üye olmak için ise bir yıl için 200 YTL üyelik aidatı ödüyorsunuz. Bunun karşılığında evinizi ve sizi tanıtan web sayfanız hazırlanıyor. Yılda iki defa yayımlanan kataloglarda da resimli olarak evinize yer veriliyor. Ev değişimi ile ilgili tüm bilgilere http://www.homelinkturkey.com adresinden de ulaşmak mümkün. İlk bakışta bu değişim bazı riskleri akla getiriyor. Haklısınız, ama 50 yıldır uygulanan bu sistemde organizatörlere iletilen ufak tefek ev hasarları haricinde önemli bir problem, hırsızlık vs. bildirilmemiş. Kaldı ki değişimleri eşzamanlı yapmazsanız, evinizi önce teslim eder, sonra eksikleri kontrol edip teslim alırsınız, misafirleriniz de sizin için aynı uygulamayı yapar. Ayrıca ev sigorta paketleri de var. Bu sistem Türkiye’de dört yılını doldurdu, nasıl bir gelişme gösteriyor? Talep artıyor. Türkiye’den 38 aile üyemiz var, bunların bir kısmı üç yıldır üyeliklerini devam ettiriyorlar, önceki yıllarda üye olup şimdilik üyeliğini daha sonra kullanmak üzere donduranlar da var. Üyelerinizin profilleri nasıl? Farklı şekilde gezmeyi seven, yabancı dil sorunu olmayan, emekli ya da izin dönemlerini değişik ülkelerde geçirmek isteyen her meslekten üyemiz var. MARİA LUİSA Türkiye’de bu sistem var mı ve nasıl çalışıyor sorusu epey kafamızı kurcaladı. Düşüncelerimizi komşu ve akrabalarımızla ilk paylaştığımızda, “Nasıl olacak, içiniz rahat edecek mi, başkasının yatağınızda yatmasına nasıl katlanacaksınız, ya eviniz soyulursa?” gibi pek çok soruyla yüz yüze geldik. Zamanla tüm soruları kafamızda yanıtladık. Türkiye bizim 48. ve en güzel değişimimizdi. Bu derece rahat olacağımızı hiç beklemiyorduk. Evlerimizi değiştirdiğimiz aile bize Antalya ve evle ilgili her türlü yardımcı kaynağı bırakmıştı. Özellikle bize bırakmış olduğu el işi hediyeler çok hoş bir sürprizdi. Dolu dolu bir ay geçirdik, yakın çevredeki tüm tarihi yerleri gezdik. İtalya’daki evimize istemeye istemeye döndük. İtalya’da bizi bekleyen yağmurlu ve sisli hava, Antalya’da yaşadığımız sıcak ve güneşli günlerin rüya gibi gelmesine neden oldu. Evimiz ise aynı bıraktığımız gibiydi. Şimdiden Antalya’yı özlüyor ve ilk fırsatta tekrar aynı aile ile ev değişimi yapmak istiyoruz.