Katalog

R PAZAR 1 8/3/07 15:14 Page 1 PAZAR EKİ 1 CMYK YIL 21 SAYI 1094 / 11 MART 2007 KEVIN BOYLE Vicdani retçi Osman M. Ülke’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ndeki avukatı Kevin Boyle, Türkiye Anayasası’nın vicdani redde karşı olmadığını söylüyor... Yağmur Değirmencioğlu Sayfa 2 Kadınlar, kadınlar için medyayı izliyor Trafik kazasından boşanma davasına tüm haberlerde kadınların birer cinsel nesneye dönüştürülmesine itirazı olan kadınlar medyayı izliyor... Berat Günçıkan Sayfa 8 Yemekle ilişkiniz tabağınızdakilerle sınırlı değil! Yemek, siyasetten sosyolojiye, dinden eğlence kültürüne kadar pek çok alanla bağlantılı. Kimi için karın doyurmanın, kimi için farklı lezzetleri keşfetmenin, kim olduğunu göstermenin yolu. Son yıllarda yemeğe gösterilen bu ilginin nedenleri arasında küreselleşme de var, kent yaşamını renklendirme, zamanla başa çıkabilme isteği de. Esra Açıkgöz Dünya bir mutfak uzakta nsanoğlunun ilk yaşam kavgası şüphesiz yiyecek içindi. Yani yemek kültürü insanlık tarihi kadar eski. Üstelik sanılanın aksine daha fazla karşılığı var hayatta; siyasette, sosyolojide, felsefede... Güçle, dinle, eğlence ve hatta sanatla bile ilişkili. Bu, bugün de böyle… Geleceğin kuşakları bugünü yedikleri ya da yemedikleriyle değerlendirecek! Her gazetede yer alan yemek yazıları, televizyon kanallarındaki yemek programları, yemek tarifi kitapları, yeni mekânlar, dünya lezzetleri, artan yemek kursları... Bu yükseliş Türkiye’ye özgü değil, dünya da boğazına giderek daha fazla düşkünleşiyor. Bu ilgide, küreselleşmenin, gelişen ulaşım olanaklarının, farklı dünyalara erişme kolaylığının, sanayileşen turizmin ve Türkiye’de yaşanan neoliberal yeniden yapılanma sürecinin rolü var. Ta İ bii bu ilgiyi körükleyen pazarlama stratejilerinin de. Kalp dostu yağlar, kolestrol düşürücü gıdalar, boy uzatan yoğurtlar, zeka geliştiren sütler... Bu, çok büyük ve hiç tükenmeyecek bir pazar, üstelik bu pastadan pay alanların sayısı, hızla azalıyor, çünkü tekeller kuruluyor. Aynılaşan lezzetler, azalan çeşitlilik, yok edilen küçük üreticiler, hep bu tekelleşmenin sonucu. İş sadece yemek yemekle, yani damak tadıyla kalmıyor, tohum yasasından genetiğiyle oynanmış tohumlara, tarımın teşvikinden ülkelere zorla uygulatılan kısıtlamalara kadar pek çok konu da aynı tabağın içinde önümüze sunuluyor. Dünya mutfakları arasında yaratılan rekabet ve milliyetçi söylemlerle, toplumsal iktidar mücadeleleri içerisinde şiddet de yemekler üzerinden üretiliyor: “Karnıyarık Türk yemeği mi, Yunan yemeği mi?”, “Yoğurdu Bulgarlar mı, Türkler mi buldu?” Rekabet ise, geleneksel olan ile olmayan lezzetler arasında ve bu iki mutfağın kendi içinde yaşanıyor. Bir mutfağın öne çıkması pazarlama taktiğinin tutup tutmamasına bağlı. Şu sıralar Vietnam, Çin, Japon gibi Asya mutfakları ve İtalya, Lübnan, İspanya gibi Akdeniz mutfakları öndeyse nedeni hem bu, hem de batının doğuya yönelik “aç” gözü. Bu savaşın galibi yine de fast food. Dolayısıyla Coca Cola, Mc Donalds gibi işletmeleriyle dünyanın dört bir yanına yayılan Amerika. Fast food’un zaferinde kentleşme, günlük hayatın hızı ve fakirleştirilen yerel mutfaklar var. Dünya mutfakları arasında Türkiye’nin esamesi okunmuyor, çünkü ne tanıtım var ne de koruma. Oysa farklı etnik kökenlerin lezzetlerini barındıran bir yemek kültürüne sahip, Türkler, Çerkezler, Kürtler, Araplar, Lazlar, Ermeniler... Fuarların, sempozyumların, kursların ortasında, yemek pazarının bugünkü halini ve kültürün yansımalarını merak ettik. Sorularımızı Galatasaray Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Artun Ünsal, Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Yard. Doç. Dr. Zafer Yenal, Türk Mutfağını ve Mutfak Sanatını Araştırma, Geliştirme ve Uygulama Derneği Başkanı Ahmet Örs, Dünya Şefler Birliği üyesi Ken Fraser, Çiya’nın sahibi Musa Dağdeviren, dergimiz yemek yazarı Aylin Öney Tan, Mutfak Sanatları Akademisi Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Aksel ve dünyadaki tek Gastronomik Bilimler Üniversitesi’nin burslu öğrencileri Tangör Tan ve Gül Ünseven yanıtladı... Devamı 67. sayfalarda Dünyanın Sesi Ödülleri... Dünya Müziği Ödülleri için oy kullanmak ister misiniz? Afrika, Anoushka Shankar Lütfen beni yaşat doktor... Doktora gittiğinde dört aylık hamileydi. Çocuğu aldırmak istedi, doktor etiğe aykırı dedi. Sonra gazetede okudu, genç kız çocuğunu doğurmuş, sokağa bırakmış, ama yakalanmıştı... Aytekin Altıntaş Sayfa 9 Avrupa, Amerika, Ortadoğu... Kategorileri ve sanatçıları okuyun, oyunuzu verin... Adres: www.bbc.co.uk/radio3 Zekeriya S. Şen Sayfa 4