Katalog

Bir Geyşanın Anıları’nın başrol oyuncusu Ziyi Zhang... Kadınlığın zorlu halleri Aslı Selçuk iri Aşk ve Gurur, diğeri Bir Geyşanın Anıları. İkisi de 18. yüzyılın sonlarından 19. yüzyılın başlarına uzanan bir zamanı kucaklayarak kadınların yaşantılarındaki zorlu rollerini konu alan iki önemli romanın sinema uyarlaması. İkisi de gösterimde... Aşk ve Gurur, ünlü kadın yazar Jane Austen’in 1813’de 38 yaşında yazdığı ilk romanı. O dönem İngilteresi’ni bu yalınlıkta ve güzellikte yansıtan çok az yapıt var. Austen’a dek romanlar cinayetler, gizemli olaylar, korkunç ki Aşk ve Gurur filminin başrol oyuncusu Keira Knightley... B şilikler çevresinde gelişmekteydi. Austen bu geleneği yıkıp sıradan insanların tekdüze yaşamlarına yöneldi, insanın psikolojisini, bastırılmış iç dünyasını kaleme aldı. Gözlemlerini gerçeğe yöneltti, dikkat çekmeyen yaşantıların sürdüğü ilişkilere eğildi ve duyguları, düşünceleri anlatarak bir sanat yapıtı oluşturulabileceğini herkese kanıtladı. Austen, gerçekçi ilk İngiliz romancılarından sayılan Elizabeth Gaskell’la (Aşktan da Üstün) birlikte, İngiliz romanının temelini atacak Emily Bronte (Uğultulu Tepeler), Charlotte Bronte (Jane Eyre), Anne Bronte (Agnes) gibi kadın romancılara önnın başarılı yaratıcısı Joe Wright’ın yönetcülük etti. tiği, ilk kez romanın kahramanlarının yaşBabası bir köy papazı, annesi de ünlü larındaki oyuncuların (Keira Knightley, mizah yazarı Theophilus Leigh’in yeğeni Matthew MacFadyen) canlandırdığı, dört olan, yedi kardeşin en küçüğü Austen ilk dalda Oscar adayı Aşk ve Gurur çok şeyi denemelerini yazmaya 16 yaşında başladı. yeniden anımsatıyor. Babasının desteğiyle Fransızca, İtalyanBİR GEYŞANIN ANILARI... ca öğrendi. Steventon, Hampshire, Bath taşraları arasında geçen 42 yıllık kısa ömArthur Golden’ın 1997 tarihli romanı ründe çok güçlü gözlemler yaptı, derinleBir Geyşanın Anıları, iki yıl boyunca en iyi mesine bir dünya kurarak çağıyla ilintili satanlar listesinde kaldı. İngilizce baskısı önemli tanıklıklar bıraktı. Onun zamanındört milyonu aşan bu romantik epik desda İngiliz romantizmi en parlak dönemini tan 32 dile çevrildi. Öykü, 1929’da geyşasürüyordu, o bunu reddederek gerçekleri ların altın çağının sonlarında başlar. Anneanlatmayı seçti. 18. yüzyılın sonlarında, sıleri ölüm döşeğinde olan Chiyo ve kız karnıf bilincinin egemen olduğu İngiltere’nin deşini yoksul balıkçı babaları bir geyşa evigüneyinde geçen Aşk ve Gurur, edebiyat ne satar. İki küçük kız kardeşin gece vaktarihindeki ilk gerçekçi romanın öncüsü ti evlerinden zorla alınıp Kyoto’daki geysayıldı. Austen’in İngilteresi’nde sosyal yaşa evine getiriliş sahnesi, görüntü ve anlaşam, aile kökenleri ve servet ile belirlenen tım açısından olağanüstü. Kardeşler, ilk sınıflara bölünmüştü. Austen, çoğu kez gece birbirlerinden ayrılıp değişik evlere varsıl aristokratların düşünceleriyle, önbırakılırlar. Köle olarak satılan küçük yargılı davranışlarını eleştirdi, insaChiyo’nun yaşamı bundan böyle nın içsel zenginliği ile madgeyşa evinin patroniçesi, onun hizdi zenginliği arasındaki aymetçisi ve başgeyşa Hatsumomo rıma dikkat çekti, bu da arasında geçecektir. Annesinin, oözellikle o dönemde cesanun derin mavi gözlerine bakıp ret gerektiren bir işti, üssuyu gördüğünü söylediği Chiyo telik bir erkekler topluböylece yaşam yolculuğuna çıkar. munda kavga veren kadınlar Hatsumomo, rakibesi saydığı Chiaçısından. yo’yu sürekli aşağılar, yalan söyleOrta halli Bayan Bennet, yerek onun cezalandırlmasına beş kızını varlıklı erkeklerle neden olur. Küçük kızın tek evlendirmeyi amaçlar, çündostu ondan birazca büyük kü kocası ölünce oturdukolan geyşa adayı Balkabaları ev, tüm malları uzak erğı’dır. Üç yetişkin kadın arasınkek kuzenlerine geçecekdaki gizliden gizliye süren çetir. Bu da kendisiyle kişmeyi, nefreti duvarların arbirlikte beş kızının kasında çarpıcı bir şekilde duyoksullaşmasıdır. yumsarız. 18. yüzyılda kadınGeyşalar, erkek müşterilerilar, değersiz varlıklarnin karşısına çıktıklarında en dır, hiçbir sosyal hakşık kimonolarını giyerler, en ları yoktur. Miras yasaözenli makyajlarını yaparlarına göre de miras haklar. Geyşalık aslında yatakından yoksundurlar. Aşk ve rak değil, iki ayağının üsGurur, kadınların yaşadıklaJane Austen tünde durularak yapılan rı bu sıkıntı üzerine kurulubir sanattır. Çelimsiz dur... Chiyo’dan dönemin en Jane Austen’in tüm kitapünlü geyşası Nitta Saları başlarda adsız yayımlanyuri’ye dönüşen Sadı. Aşk ve Gurur çıktıktan yuri’yi oynayan Zisekiz ay sonra bile kimse yayi Zhang (Parlazarının adını bilmiyordu. yan Hançerler Çünkü dönemin İngiltereEvi, Kahrasi’nde bir kadının yazın man) romanı çevresine girmesi demek, Amerikalı kadınlığından ve saygınlıbir erkeğin ğından çok şey yitirmesi yazdığına demekti. Tümüyle İngilinanamamış. tere’de gerçek mekânlarYönetmen Rob da çekilen, BBC dramaları Biri 19. diğeri 20. yüzyılın kadınlarını anlatıyor. Jane Austen’in “Aşk ve Gurur” romanından aynı isimle uyarlanan film miras hakları olmayan kadınları, “Bir Geyşanın Anıları” ise geyşa kültürünün altındaki dramı anlatıyor... Marshall’da (Chicago) öykünün çok özel bir dünyada yaşandığını, ama tüm olumsuzluklara karşın insan ruhunun, özellikle ezilen kadınların direnme zaferinin her kültürle uyuştuğunu belirtiyor. Geyşaların özel dünyası ilkten çekici, egzotik gibi görünse de eğitimli bir dansçı, şarkıcı, müzisyen olan, sohbetleriyle bulundukları her yerdeki insanları oyalayabilen bu kadınların her birinin değişik dramları var. Onlar ne eşler ne de hayat kadını. Yaşamlarını güçlü adamları eğlendirerek kazanan birer sanatçılar. İzleyiciyi giderek yiten geyşa kültürünün büyüleyici, estetik, bir o kadar da kadınlar açısından acımasız, sert, şiddet dolu dünyasına taşıyan Bir Geyşanın Anıları, Marshall’ın usta yönetiminde, çevrekostüm tasarımlarının ayrıntıcılığında, John Williams’ın YoYo Ma ve İtzhak Perlman destekli müziğinde yükseliyor. Altı dalda Oscar adayı olan filmde Zhang’la birlikte Michelle Yeoh (Kaplan ve Ejderha), Gong Li (Kırmızı Fener), Ken Watanabe (Son Samuray) da oynuyorlar. Kadının, son iki yüzyıldaki pek değişmeyen durumunu, vurucu bir biçemde aktaran Aşk ve Gurur’la Bir Geyşanın Anıları görülmesi gereken filmler. CUMHURİYET 08 CMYK