Katalog

6 SAĞLIK 29ŞUBAT2004/SAYI93( Birjinekologve kadınlara dair... Prof. Dr. Tarık Altınok bir jinekolog. 28 yilda hayata kadınca bakmayı öğrenmiş. Doğum onun için bir mucize, vajina hayata giden yol anlamına geliyor ve menapozu kadınlar için ikinci bahar olarak tanımliyor. Menopozun artılarınıeksilerini sıralarken ilaç firmalarının oyunlarına dikkat çekiyor... Nilüfer Zengin ir kız çocuğu daha annesinin karnındayken iki milyondan fazla yumurta hücresini gövdesinde taşıyor. Doğuyor, büyüyor, belki doğuruyor ve menopoza giriyor, yani yumurta hücreleriyle uğraşısı kolay kolay bitmiyor. Biz de Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Öğretim üyelerinden jinekolog Prof. Dr. Tarık Altınok'a kadınlara, doğuma, menopoza ve kadın hastalıklanna dair merak ettiklerimizi sorduk. Eğer sormayı unuttuğumuz sorular olmuşsa, Tarık Altınok'un www.menopoz ve hayat.com adlı web sitesine bir göz atabilirsiniz. B Vajina sizin için ne anlama geliyor? Herkes gibi benim de ilk dokuz ayımı geçirdiğim, anne rahminden hayata açıldığımbiryol. Bu masum anlam hiç mi değişmedi ? Değişmedi, gerçekten. Kadınların en mahrem durumlarını paylaşmak insana ne katıyor? Gündelik yaşamda daha zarif olmayı öğrendim. Mesela bir gün, bir erkek meslektaşımı bir erkek hastanın karnını muayene ederken gördüm. Ben, kadın hastalanmı o şekilde muayene etsem, canlan çıkarherhalde. Zor bir meslek. En zevkli yanı ? Şüphesiz, doğum anı... Nasılbirhis? O muhteşem bir an. Hele doğuma ba bayı da alırsanız, o çiftin mutluluğunu seyretmeyi hiçbir şeye değişmem... însanıniçindenbirbaşka insanın çıkışını izlemek, bebeğin o giizel ilk haykırışını duymak, 28 yıldır, beni hâlâ heyecanlandırıyor. Menopozu konuşalım... En başından alalım... Meno ay veya adet kanaması, pause ise durmak anlamına geliyor. Yani menopoz, son adet demektır. Menopozun erken belirtileri içinde, kadınlara en çok rahatsızlık vereni sıcak basmalarıdır. Zaten etrafı açığını yakalamaya çalışan erkeklerle dolu olan bir kadın gecede 45 kez uyanınca, unutkanlık, dikkatini toplayamama, halsizlik, yetersizlik gibi sıkıntılara maruz kalıyor ve işi daha da zorlaşıyor. Kadınlar, yapılarına ve sosyokültürel çevrelerine bağlı olarak menopozu şiddetli ya da daha az şiddetli yaşarlar. Örneğin Hindistan'da yapılan araştırmalarda, Hintli kadınların, artıkkirli adet kanından kurtulduklarına inandıklarıortayaçıkmış.BunamukabÜ adettenkesilen Batılı kadınların, "eyvah gençlik elden gidiyor artık ihtiyarlıyorum " endişeleriyle menopoz belirtilerini çok daha ağır geçirdiği görülmüş. Aslında bence, menopoz, kadınların altın çağı ya da ikinci bahan olarak görülmeli. Bir kere gebelik olasılığı ortadan kalkıyor... Yaşa mın hay huyu bitmiş oluyor. Cinsel tabular gerılerde kalmış oluyor. Yani menopoz cinsel yaşamı olumsuz etkilemiyor... Cinsel istekte hem artış hem de azalma gorülebılır. Yumurtalıklar östrojen yapmazlar, buna karşın kadın da ve erkek de cinsel isteği ayarlayan testosteron hormonunu daha fazla salgılarlar. Menopoza giren kadınlarda hafif bir kıllanma, seste hafif bir kalınlaşma ve iştah artışı görülür. Ama işte testosteron hormonundaki bu artış aynı zamanda cinsel istekleri kamçı Menopoz kadınların altın çağı. Tabular kalkıyor ve... Rakamlarla kadın ve kanser... Türkiye Menopoz ve Osteoporoz Derneği ve Türkiye Jinekoloji Obstetrik Derneği menopozda hormon tedavisi konusunda Kadın Sağlığı Topluluğu'nun (WHI) araştırmasını değerlendirmeye almış: > Ortalama yaşı 63 olan 5079 yaş arasındaki kadınlar arasında ABD'de 40 merkezde toplam 16.608 kadın üzerinde hormon takviye tedavisi uygulanmış. Olumsuz Sonuçlar > Meme Kanseri: Yılda her on bin ilaç kullanmayan kadın da 3 0 kanser olgusu gözlenirken, ilaçkullananlarda 38 olguyayükseldi... >• Kalp krizi (Her on bin kadında 30'dan 37 olguyayükseldi) >* Felç (Her on bin kadında 21 'den 29 olgu yayükseldi) >• Derin toplar damarlarda pıhtı oluşması (Her on bin kadında 16'dan 34 olguya yükseldi) Olumlu Sonuçlar >• Kalın bağırsak kanseri (Her on bin kadında 16olgudan 10olguyadüştü) .j,%>< > Kalça kırığı (Her on bin k&âıhds 15 olgudan 10 olguya düştü) Bu nedenlere bağlı ölümlerde her iki grup arasında fark saptanmamış. layan bir etkendir. Azalış nedeni ise, östrojen azalmasına bağlı olarak gelişen cinsel organlardaki kuruluktur. Bu hemen gerçekleşmez, orta dönem belirtisidir. Kadının en büyük baş belası osteoporoz dediğimiz kemik erimesidir. 70'li yaşlarmda olup da cinselliğinı rahatça ifade eden şarkı sözü yazarlarımız var, biliyorsunuz... AyselGürel? Ben söylemedim, siz söylediniz... Ama siz teşvik ettiniz... Menopoz doğal bir süreç olarak mı, yoksa bir hastalık olarak mı görülmeli ? Bu döneme ister doğal bir süreç olarak bakalım,isterhastalıktırdiyelim,gereken önemi vermeliyiz. Mesela, östrojen eksikliği... Östrojen verilen kadınlarda biraz önce saydığımız belirtilerin yok olduğunu görüyoruz. O halde her kadına östrojen verelim, ne güzel, eksik her şeyi yerine koyalım. Kesinlikle böyle bir şablon tedavi yok. Nedeni bilinmeyen düzensiz kanamalar, karaciğer hastalıkları, damar tıkanmalan, miyokard enfarktüs, meme kanseri ve rahim içi dokusu olan endometrium kanseri görülen kadınlara, asla verilmemeli. Bu arada öyle durumlar vardır ki da ima bireysel olarak değerlendirmekgere kir. Hastalık yok, hasta vardır. Östrojen takviyesi yapılamayan ka dınlar ne yapacak peki ? Burada alternatif tedaviler devreye gi rer, sakinleştirici ilaçlar, tansiyon düşürü cü ilaçlar, hatta bazı ağn kesiciler dahi me nopoz belirtilerini ortadan kaldırabilit Tabii, menopoz yülarındaki kadının ya şam tarzını bir gözden geçirmesi gerekir Hareketli bir hayat, haftanın belirli günle ri, spor, egzersiz yapmak çokiyiolur. Po sa bırakan, lifli gıdalar, kolesterolden fa kir gıdalar, kalsiyum içeren gıdalar meno poz yılları için idealdir. D vitamini kemil erimesini önler. Masaj, hidroterapi, soğul ve sıcak su vücudun belirli bölgelerindek kan akışını hızlandırır, masaja katılan bit kisel özler de faydalı olabilir. Refleksoloj dediğimiz el ve yağla yapılan terapiler me nopoz sıkıntılarına iyi gelebilir. ilaç ala mayan, çaresiz kalan kadınlar akupunk tur, biyoenerji, reiki, nefes teknikleri, hip noz, şifa yöntemlerigibi yöntemleri dene yebilirler. Şifalıotlar? Türkiye'de en çok kullanılan ot, civar perçemidir. Çay şeklinde içilebilir. Bir şe> vurgulamak istiyorum, doğal kelimesinir bir ilacın etiketinde yazması o ilacın doğal ya da zararsız etkili olduğunu göstermez. Hem etkili hem zararsız olanlar? Civan perçemi, kantaron, ıhlamur. Progesteron hormonu ? Östrojen tek başına verildiği takdirde bir müddet sonra rahim içi dokusunda kansere yol açabilir. Östrojen verilen kadının rahmi alınmamışsa progestoren verilmelidir ama meme kanseri açısından risk artar. Ameüyat sonucu rahim almmışsa tek başına östrojen verilir. Peki bu östrojen davası gerçekten yeni mi keşfedildi yoksa hasır altı mı ediliyordu? Pek çok şey söylenebilir... Önemli olan artık yapacak bir şey yok. Hasır altı edilemeyecek denli ortadadır durum. Bu tip bir tedavinin az da olsa meme kanserine neden olduğu, eskiden sanıldığı gibi kalp hastalıklannı önlemediği anlaşılmış oldu. Daha önceleri bir gramı binlerce dolar olan progesteron hormonu bitkisel kaynaklar kııllanıldığında son derece ucuzladı. Son yıllarda kanıta dayalı tıp görüşü önemkazanmayabaşladı. Daha önceleri kişisel görüşler uygulanıyordu, tıpta her şey yeni baştan sorgulanıyor. Tabii ki ilaç firmalarının birçok doktoru olumlu ya da olumsuz koşullandırmalan tüm dünya ülkelerinde söz konusu. ilaç firmalarını destekleyici sonuç aldığmızda sizi adeta ihya ediyorlar. Bir sürü ülkede konferanslar veriyorsunuz orada ilah gibi görülüyorsunuz. Butipoyunlaragelmeyenlerde var. Örneğin Dünya Kadın Sağlığı Topluluğu(WHI) Bazı dolctorlann hastalan yersiz ve gereksiz ameliyatlara sürüklediği söyleniyor. Bu meselenin asü astarı nedir? Yapılan ultrason ve laboratuvar tetkikleri sonucunda kesinlikle kötü huylu olmadığı bilinen ve bir veya iki aylık bekleme sürecinde yok olacak basit bir yumurtalık kistini ameliyat eden doktorlan görüp işittikçe, insan onların neden doktor olduklannı pek merak ediyor doğrusu.# VILONCE Yakup Kadrı (Karaosmanoğlu) Tablil ve Terkib ibaret değildir. ana başlığı altında şunları yazmıştır: Mektep proğramlarımızda birçok medrese mevadı da muhafaza edilmiştir. Orta tedrisatta daha düne kadar "nesr inser" usulüyle Arapça dersi ve yüksek tedrisatın bazı aksamında tefsir ve fıkıh gibi tamamiyle skolastik dersler, kimya, fizik, felsefe ve iktisad ilmi nevinden asri dersler arasında aynı ehemmiyetle okutulmakta idi veyahut okutulmaktadır. ...Bu satırları okuyanlar arasında birçok Bizce bu melez tahsilin birçok noktai kimseler "medrese" ile "mektep"i yan yana nazardan halis muhlis skolastik zikr ve her iki müesseseyi aynı telakki düşünceden daha muzır olduğu edişimizi bir parça hayretle kanaatındayız. Bu beladan bizde ancak bazı karşılayacaklardır. Filhakika yalnız isimleri zümreler kurtulabilmiştir. Bunların başında ayrı olan bu iki müessese esas itibariyle askerleri, "erkânı harbler"i ve hekimleri hemen hemen birbirinin aynıdır. Zira eğer bunların birınde isagoci mantığı, fıkıh ve buluruz. Sırf teknik ve fenni terbiye gören ilmi beyan tedris ediliyor ve diğerinde bu zümreler onun içindir ki, müsbet ilimler namını verdiğimiz Avrupai memleketimizde Avrupai tipe en yakın bilgiler öğretiliyorsa da, her ikisinde de cari olanlardır. Ve yine onun içindir ki, biz olan tedris ve talim usülleri yekdiğerinden Avrupa ile ancak bu tarafımızdan boy asla farklı değildir. Bilgiler yani tedris ölçüşebiliriz. Aramızdan, herhangi bir büyük proğramlanndaki mevad(içerik) birbirinin Avrupalı kumandandan daha mükemmel aksidir, hatta zıddıdır. Fakat bu zıt bilgiler, kumandanlar çıkarabiliyoruz. Ve hiç kafalara aynı tarzda, aynı teksif ve tazyik tereddüt etmeden maruf(tanınmış) bir Türk usulüyle yükletilmektedir. Medrese ile hekimini herhangi bir ecnebi doktoruna mektep arasındaki karabet yalnız bundan tercih edebiliyoruz. Bunun yegâne sebebi, Avrupalı bize ne taraftan faiktir (üstündür)? < ettiğimiz(başlık yaptığınuz) tahlil ve terkib (analiz ve sentez) kuvvetinde aramalıdır. Bunu bulduğumuz zaman hem muntazam kafanın ne olduğunu hem de Avrupalının bize karşı faikiyet (üstünlük) sırrını derhal keşfetmiş olacağız. Tarifi herhangi bir mantık kitabının ancak bir köşesini işgal eden bu düşünüş usulü, bütün müsbet ilimlerin esasını ve anahtarını teşkil etmektedir. En yüksek hakikatlere varmak için her âlimin, her kâşifin her feylesofun kullandığı yegâne alet budur. Fikir, faraziyelerden tecrübelere, tecrübelerden vakıalara, vakıalardan netice ve düsturlara (ilkelere) doğru yürürken ancak bu iki koltuk değneğine istinad eder (dayanır). Cihanın karışık hadiseleri içinde içtimai ve milli bir hakikate doğru ilerlemek isteyen diplomatın da yegâne feneri ve pusulası budur. Ticari ve milli bir muamelede bir işadamının muvaffakıyetini temin eden yine bu muhakeme ve mülahaza (düşünme) usulüdür. "Peki, bu kuvvete nasıl intisab edilir (ulaşılır)?" diyeceksiniz. Bu bir ıslahat işidir. Ve bunu tarif için tekrar insaniyet bahsine rücu etmek (dönmek) lazım gelir. zikreyledığımız mesleki tahsil şubelerındeki tedrisatın mutecanıs(homojen) oluşudur. Binaenaleyh, mektcplcnmızde, mektep proğramlarımızda her şeyden evvel bu katı tecanüsü(homojenliği) temin etmek lazım geliyor. Muntazam kafalara ancak bu sayede nail olabileceğız. Muntazam kafanın farikası (farklılıkları) nedir? Bunu makalemize serlevha ıttihaz 3Ağustos 1924 Ermenilerin sıra sıra dükkânlar açıp, usul ve sistem dahilinde karşıyaka kunduracılığını ellerine aldıklan bir mıntıkada, bir Türk gencinin bu teşebbüsü, her suretle teşvike layık bir surette inkişaf etmektedir (gelişmektedir). Ismail Kemal Bey, sipariş üzerine imaJ ettiği kunduraların güzelliği, dayanıklılığı, bilhassa şıklığı ile Istanbul tarafında esasen şöhret kazanmış, bu sefer de yapılan müracaatları karşılayabilmek arzusuyla, Beyoğlu'nda da bir şube açmaya mecbur kalmıştır. Hıristiyan kundura mağazalanyla her suretle rekabet edebilecek vaziyette bulunan bu yeni Türk müessesesini, sağlam ve şık kundura giymek isteyenlere bilhassa tavsiye eder, genç işçimize, Beyoğlu'nu dolduran yabancı müesseseler karşısında azami muvaffakiyet temenni ederiz. IHazıran 1924 Anadolu'dan gelecek delilere ne yapılacak? îstanbul sıhhiye müdürii Burhaneddin ve emrazı akliye (akıl hastalıkları) mütehassısı Mahzar Osman beylerden mürekkep bir komisyon dün ıçtima ederek (toplanarak) Anadolu'nun muhtelif mahallerinden tstanbul'a gelecek delilerin bimarhaneye (akıl hastanesine) nasıl nakil edileceğini muzakere etmiştir. Haber aldığımıza göre sıhhiye müdüriyetinin bir otomobili delilerin nakline tahsis edilmiştir. Beyoğlu'nda bir Türk müessesesi Beyoğlu'nda maruf işçimiz îsmail Kemal Bey tarafmdan bir kundura mağazası açılmıştır. Şimdiye kadar Rumların, 7Ağustosl924