Katalog

Hafızanın bilinci! Gabriel García Márquez! Màrquez’in anlatı dünyasına dönüp yazdığı coğrafyada zamandır kişisel bir görev olmuştur.” gezinmek için ona ilişkin yazılan bir kitabı okumak Edebi bilinç, edebiyat belleği oluşturmak gençlik anlamlı geldi bana. Gerald Martin’in “Gabriel Garcìa döneminden beri savunduğu ilkelerdendir: “Edebiyat insanın Màrquez’e Giriş” (*) adlı kitabı bir ilk adımdı. Onun öğrenmesi gereken bir bilimdir ve yazılan her hikâyenin anlatıcılığının labirentlerine kapı aralayan bir çalışmaydı bu. gerisinde 10 bin yıl yatar. Edebiyatı öğrenmek için mütevazı Ardından gelecek Gabriel Garcìa Màrquez: Bir Ömür (**) için ve alçakgönüllü olmalısınız. Sonuçta edebiyatı üniversitede de bir yazar için yazılmış en iyi biyografi diyebiliriz. değil, başka yazarları sürekli okuyarak öğrenirsiniz.” Kolombiya’da 1946’dan 1964’e kadar süren iç savaş onun Màrquez, yazdığı her bir romanıyla Latin Amerika’nın roman dünyasının arka planında kanayan bir hafıza olarak zamanına, tarihsel gerçekliğine bir kayıt düşer. Zamanın yer eder Màrquez’in. Küba Devrimi onda, siyasal bilincinin ruhunu çok iyi yansıtan bir romancıdır. seyrine dönük yeni bir bakış edinmesini sağlar. Bir anlatıcı olarak dünyayı okuma bilgisi, ülkesinin Kendi toprağına, kültürüne, ülkesinin toplumsal tarihine dönük bakışı, Latin Amerika gerçeğini yansıtma gerçekliklerine ait bir yazardır. Onun kendi (yerli) biçimi, edebi belleği anlatılarında yarattığı dünyayı okur olma yolculuğu ülkesinin / toprağının gerçeğine dönerek, katında “büyük edebiyat” kılıyor. Bu anlamda etkileyicidir, tanıyarak başlıyor. Okumalarında karşısına çıkan yol yön göstericidir. bir Kafka, Virginia Woolf ise adeta anlatıcılığına bilinç aşısı Onun yazıya adanmış ömrünün başarısının üç yönünü şöyle yapan yazarların başındadırlar. açıklayacaktır Gerald Martin: Halk kültürüyle bağlantısını Gene H. Bell-Villada şöyle “Birincisi, en meşhur olduğu yönü olan kurmaca anlatıları, yani romanları açıklayacaktır: “…bütün hayatı boyunca halk kültürü konusunu tutkuyla, ve öyküleri; ikincisi, yine bir ömre yayılan gazeteciliği; üçüncüsü, sinema- kendini adayarak işlemiştir -gerçekten de onu korumak, yazar için uzun senaryolar ve uyarlamalar yazmak, prodüksiyon safhasına katılmak…” BİR ÇAĞRI GİBİ Kolombiya’nın en hareketli şehri olan Màrquez’in anlatı dünyasına dönüp yazdı- Barranquilla’ya taşındı ve ‘El Heraldo’ ğı coğrafyada gezinmek için ona ilişkin ya- gazetesinde çalışmaya başladı. zılan bir kitabı okumak anlamlı geldi bana. Oradayken, sonraları ‘Barranquilla Gru- Gerald Martin’in Gabriel Garcìa bu’ diye anılacak olan bir grup bohem Màrquez’e Giriş (*) kitabı bir ilk adım- edebiyatçıyla tanıştı ve onlar sayesinde dı. Onun anlatıcılığının labirentlerine kapı edindiği eğlenceli çevrenin entelektü- aralayan bir çalışmaydı bu. el gelişimine büyük faydası dokundu.” Martin’in daha ilk sayfada okuru kar- MÀRQUEZ İÇİN YENİ BİR DÖNEM! şılayan şu cümlesi, Màrquez üzerine he- İlk romanı Yaprak Fırtınası’nı burada men düşünmeye yöneltmesi kaçınılmaz: yazmaya başlar. Gençlik dönemi arka- “…çağdaş edebiyatta Garcìa Màrquez’in daşı Alvaro Mutis (1923 / 2013) ona “El geleneksel bir hikâye anlatıcısı olarak yet- Espectador”da iş ayarlar. Başlangıçta kinliğine erişebilen pek az eser vardır.” burada film eleştirileri yazar, hemen ar- Onun bunu karşılayan bakışı / yorumu, dından araştırmacı gazeteci yanını öne hatta analizleri bize Màrquez anlatı evre- çıkaran yazılar yazmaya başlar. nine daha da yakınlaştırır. Temmuz 1955’te gazete tarafından Evet, Gerald Martin’in bu kitabı tam bir Avrupa’ya gönderilir. Màrquez için ye- “giriş” niteliğinde. Zira bunun ardından ni bir dönem başlamıştır. gelecek olan Gabriel Garcìa Màrquez: Bir 1956’da Paris’tedir. Gazete Kolom- Ömür (**), bir yazar için yazılmış en iyi biya hükümeti tarafından kapatılmış, biyografi diyebiliriz. Màrquez ise tamamen roman yaz- Yüzyıllık Yalnızlık’la (1967) başlayan ba- maya yönelmiştir. Şer Saati’ne baş- şarı öyküsü, bir yazarın yazıdaki ömrünü lar, Albaya Mektup Yok’u bu arada ta- de dönüştürür. Karayipli bir yazarın var mamlar. Doğu Avrupa’ya, Sovyetler olduğu doğasal ve kültürel iklim o başla- Birliği’ne geziler yapar, izlenimleri ya- ma noktasının da gerçekliğini var eder. zar; ileride bunlar kitaba dönüşecektir. Kolombiya’nın muz plantasyon kasa- bası olan Aracata’da doğan Màrquez (6 Mart 1927), ço- bir eğitim değildir. Şiirler, öyküler yazarak geldiği Bogota’da, Kısa süre Londra’da kalır, ardından yakın arkadaşı Pli- cukluğunun ilk yedi yılını burada albay dedesi ve annean- dönemin önde gelen gazetelerinden “El Espectador”da, ilk nio Mendoza’nın önerisiyle “Momento” dergisinde çalış- nesiyle geçirir. Aracata, onun roman dünyasında “Macon- mak için Venezuela’nın başkenti Caracas’a taşınır. Tam öyküsü (“Üçüncü Teslimiyet”) yayımlanır. bu dönemeçte gerçekleşen Küba Devrimi’ne tanıklık eder. do” adıyla kurmaca bir yere dönüşecektir. Bir diğer yer ise Ülkede olaylı yılların da başlangıcıdır. Üniversite kapa- Çocukluk aşkı Mercedes Barcha ile evlenmesinin he- Barranquilla’dır. Màrquez, kıyı kültürü ile başkent (Bogota) nınca, Màrquez kendini Cartagena’da bulur. Kentte yeni men ertesinde, Küba’ya gider. Castro’yu desteklemek- kültürünün buluştuğu kavşakta ilk eğitimini alır. kurulan “El Universal” adlı gazetede çalışmaya başlar. tedir. Burada, ülkenin yeni basın ajansı Prensa Latina’nın 1943’te kazandığı bursla Zipaquira kasabasındaki yatılı Martin, bu süreci şöyle anlatacaktır: devlet kolejinde okumaya başlar. Burayı bitirdiğinde hukuk “Cartagena, Garcìa Màrquez’e göre fazlasıyla gelenek- Bogota temsilciliğini üstlenir. Birkaç ay Küba’da kaldıktan okumak için başkentin yolunu tutar: 1947. Çok da istediği sel ve muhafazakâr bir şehirdi. 1950 senesinde, o sıralar sonra, ajansın New York’taki bürosunda çalışmaya >> 4 19 Haziran 2025