Katalog

MERHABA lhan abimizin (Selçuk) dediği, yazdığı gibi; “aklının radarıyla İevreni taramak tutkusu, hayat harmanında bütünleşen coşkusu edebiyatını sıcaklaştırıp derinleştiren, Aydınlanma kültürünün yazarı, aklı bilge, yüreği Borges’in algı gücü! yüce insan; ‘şiir’in ve ‘akıl’ın değerine inanan, Aydınlanma Bugünlerde Jorge Luis Borges’in Can Yayınları arasında çıkan Sonsuzluğun Tarihi, Evaristo Türkiye’sinin uygarlık devriminde Carriego, Brodie Raporu adlı kitaplarını okuyordum. Borges’le ilgili notları gözden geçirirken, Batı’yla yarışmaya çıkmış” büyük arada bu seçkin yazarın kendi sözcükleriyle anlattığı yazı çarptı gözüme. Bu yazıyı, gençleri, şair ve düşünürümüzün adı günübirlik, çoğu kriminal kitapların etkisinden uzak durmalarını anımsatmak için yayımlıyorum. “Türkiye’nin belleğine yazıldı”. Şiirleri, denemeleri, oyunları, KENTLİ Borges, şiirini, anıları, çevirileriyle “insanın Jorge Luis Borges’in öyküsünü hep özgürlüğü” tutkusunun ve Portekizcede yaygın körlüğünün boşluğunda “aydınlık bir yaşam” arayışının has bir aile sanı olan Bor- arayıp buluyor. Ona sözcülerinden biri olarak kök saldı ges, “kentli” demek. Jor- göre gerçek olan, ona toprağımıza. ge Luis Borges, yalnız- körlüğünü unutturan Aylaklar, Gizli Emir, İsa’nın ca aile sanıyla değil, do- o boşluklarda hayal Güncesi, Raziye, Müstear ğuştan da özbeöz kent- ettikleridir. Onun için şiir li. Amerika’nın birçok Zamanlar-1, Bir Gönülde İki ya da öykü, hayallerini kentlerinin yanında; baş- yazılmasıdır. Sevda, Bir Kızın Aşkları, Bir Yaz ta Tokyo, diğer anakara- Alman romantizminde Tatili, Aşk Okulu, Dullar Çıkmazı ların belli başlı kentlerini balad türünün kurucusu (Everest Yayınları) gibi romanları, görmüş, oralarda unuta- sayılan “G.L. Bürger” İçerdekiler, Mikado’nun Çöpleri, mayacağı karşılamalarla adına yazdığı bir Ölümsüzler (Everest Yayınları) ağırlanmış, konferanslar şiirde dile getirdiği gibi oyunlarıyla aydınlatmayı vermiş bir şairdi, öykü- gibi, “Bilir ‘şimdi’nin, doğumunun 110. yılında da cüydü, düşünürdü. geçmişin uçup giden bir sürdüren ölümsüz ustamızın Yazgı ona elli beş yaşında körlüğü yaşatınca José parçacığından başka bir şey olmadığını’. Yaratıcı dünyasında yaşamını ve sanatını selamlamak, Saramago’nun, Nasihatler Kitabı’ndan alıntılayıp Körlük ro- kendini barındırdığı boşluğunda, soyutlamaların doruklarında Türkiye’nin özgürlüğünü ve manının alınlığına koyduğu “Bakabiliyorsan, gör. Görebiliyor- dolaşarak aklını sanatın inatçı simetrikliğine adasa da “ruh aydınlık geleceğini selamlamaktır. san, gözle” sözü yaşamının özeti sayılır. dedikleri uyuşmuş bir yoğunluk” olarak algılar yokluğa Adı Türkiye’nin belleğine yazılan Oysa Borges yalnızca görebilmekten değil, gözleyebil- erdirdiği ‘ben’ini. Belki de orada, ‘zaman, varlığını henüz Melih Cevdet Anday (13 Mart bilge mekten de yoksun kalmıştır. Yine de körlük, sonraki yaşa- dökmemiştir günlere...’ Bir sisin içinde yaşıyorum.” 1915 / 28 Kasım 2002) doğumunun mında hiçbir zaman onun iç âleminde hayalleriyle kurduğu Gözü okşayan bir yapıyı dışarıdan görüp içinin de öyle ol- 100. yılında kapağımızda. Öner Yağcı okuma evreninin özgür gezgini olmasını önleyememiştir. duğunu tasarlayanlar yanılmayı göze almalı. ve Nalan Arman’ın yazıları... Borges, unutmak konusunda, bir çırpıda sonuca varılması Roman, öykü gibi yazınsal türleri de düşünsel ya da sanat- pek de kolay olmayan bir gerçeği dile getiriyordu sohbet or- sal yönüyle kavrayan okur azdır. Olayların çekiciliğine kapı- Öner Yağcı (Zekeriya Sertel), tamında. Olguları belleğimize yerleştirmede sorun yoktu. So- lanlar, okuduklarını ya beğenirler ya saçma bulurlar. Arala- Adnan Binyazar (Jorge Luis run şuradaydı: İstesek de belleğimize çakılıp kalmış bir olgu- rında olayların etkisinde kalıp gözyaşı dökenlere de rastlanır. Borges / Sonsuzluğun Tarihi, yu unutmaya güç yetirebilir miydik? Oysa şiir de aralarında olmak üzere yazınsal anlatıda olay, Çeviren: Saliha Nilüfer / Evaristo Düşünmek, ucu sonu belirlenemeyen bir edimdir. Sorunla- öykülemenin temelidir. Ama salt olayla yetinilirse sanatsal Carriego, Çeviren: Peral Bayaz ra bir yere kadar çözüm getirebiliriz ama amaçladığımız yere verilerle beslenen bir dille üslup yaratılamaz. Bu bağlam- / Brodie Raporu, Çeviren: Yıldız vardığımızı varsaysak da tam emin olunacağı sonucuna va- da önemli olan, yeteneğine öykülemeyle sanatsallık arasında Ersoy Canpolat / Can Yayınları), ramıyorum. Kendi soruma kolayca yanıt da bulamıyordum. birbirini güçlendiren bir denge kurulmasıdır. Shakespeare’in Hamlet’ini “Olmak ya da olmamak” arasına Feridun Andaç (Umur Talu / Kitabın editörü Willis Barnstone, Borges’e, sözlerini kafa- sıkıştıran bu olmalı. Ne var ki olumluluk-olumsuzluk eylemi, Edebî ve Edepsiz Beyoğlu: Bohem sında canlandırdığını belli belirsiz anımsasa da hangi temel soruna ışık tutacağına onu karmaşıklaştırıp eylemsizliğine iti- Bir Rehber / Literatür Yayınları), sözcükleri kullandığını saptayamadığını bildirince Borges’ten yor. Bana kalırsa kişi olarak Hamlet çözüm bulamıyor, tam 1 şu yanıtı alır: “Svedenborg’un yazdığını hatırlayın, ‘Tanrı bize Necdet Neydim (Peter Haertling tersine onu ne yapacağını bilemez duruma düşürüyor. unutma yetisine sahip olalım diye bir beyin verdi” der. / Büyükbaba Taşınıyor, Çeviren: KÖRLEŞME Necdet Neydim, Günışığı Kitaplığı OLASILIKLAR “Körleştiğimi çok yavaş fark ettiğim için öyle müthiş sarsıl- / Ağlamak Güzeldir, Çeviren: Lara Borges, açıklamalarında, bir çırpıda sonuca varılması pek dığım bir an yaşamadım. Körlük ağır ağır inen bir yaz alaca- Pohlig / Çizmeli Kedi Yayınları), de kolay olmayan bir gerçeği dile getiriyor. Olguları belleği- karanlığı gibi geldi. O sıralar Ulusal Kütüphane’nin başkütüp- mize yerleştirmede de bir sorun yok. Y. Bekir Yurdakul (Elâ Başak hanecisiydim ve harfsiz kitaplarla kuşatılmış olduğumun ayrı- Sorun şurada: İstesek de belleğimize çakılıp kalmış bir ol- Atakan / Sana, Bana, Bir de Kara mına varmaya başladım. guyu unutmaya güç yetiremeyiz. Ayrıca, düşünmek, ucu so- Kediye / Can Çocuk), Sonra dostlarım yüzlerini yitirdiler. Sonra da aynada kim- nu belirlenemez bir gizdir. Sorunlara bir yere kadar çözüm Y. Bekir Yurdakul (Hitit Prensesi senin olmadığını fark ettim. Sonra her şey belli belirsizleşti, getirebiliriz ama amaçladığımız yere vardığımızı varsaysak Arinna / Feyza Hepçilingirler / şimdi yalnızca beyaz ve griyi seçebiliyorum. Ama iki renk ba- da bunun, bizi tam bir sonuca vardıracağını sanmıyorum. Doğan Egmont), na yasak: siyah ve kırmızı. Siyah ve kırmızıyı kahverengi ola- Bir sorun daha: Borges, nasıl oluyor da o görmez gözleriy- rak görüyorum. Shakespeare, ‘Körlerin göründüğü karanlığa Nilüfer Türkoğlu (Gizem Gözde le, kendi toplumunun, tüm Avrupa ülkelerinin, başta Bin Bir bakarken’ derken yanılıyordu. Körler karanlığı görmezler.” Uçar / Aklımda Bir Şey Var! / Yapı Gece Masalları olmak üzere Asya’nın kültür kaynaklarını yan- Borges, yazdıklarından söz ederken okurun önüne yazma Kredi Yayınları) incelemeleriyle yer sıtan yazınsal kaynaklarına iniyor? Bu da kitapları kendisine sayfaları açar. O sayfalarda, şiirin, sözcüklerin hayal edilerek alan diğer yazarlarımız. okuyanlara ya da onun, kulağını göz gibi kullanmasına, -daha yazıldığı gerçeğine varılır. Vitrindekiler ve Mustafa derinliğine inilirse- üst düzey yeteneğine de bağlanabilir mi? n Hayal ederken gözlerini kapayan şair, nesnelerin kendi içi- Başaran’ın hazırladığı Bulmaca ile 1 ne çekildiği boşluklar arar. Onun açısından şiir, boşluklarda Emanuel Svedenborg 1688-1772 yılları arasında de düşün trafiği sürüyor! dönenen görülmezleri görmek gibi bir şeydir. yaşamış İsveçli biliminsanı, filozof, mistik ilahiyatçı. İyi okumalar... lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Betül Berişe l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Evsun Sinem Alkan l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: 11A/41 KITAP Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.