Katalog

MERHABA JEAN-CLÉMENT MARTIN VE JULIEN PELT’IER’DEN u hafta iki efsane, yurtsever, devrimci Aydınlanmacı usta ile ‘Fransız Devrimi: İnfografik’ B “Merhaba” diyoruz sizlere. İlki, bir yol ayrımında olan 1940’lar Türkiye’sinde yaşamı, Jean-Clément Martin ve Julien Pelt’ier, 18. yüzyıl Fransa’sının özgürlük, düşünceleri, gerçekleştirdikleri, eşitlik, kardeşlik sloganlarıyla inleyen sokaklarına adım atacağınız direnişi, yapıtlarıyla bir simge aydın Fransız Devrimi: İnfografik’te (Çeviren: Ayşen Sarı / Kronik Kitap), olan, Mevlana’nın “Ya olduğun devrimi sadece kelimelerle değil görsel bir şölenle de anlatıyor. gibi görün/ Ya göründüğün gibi Bastille’in zaptından terör saltanatına, Napoléon’un yükselişinden ol”, Goethe’nin “Işık, biraz daha ülkeye egemen olan kaosa, günlük yaşamdan kadın haklarına uzanan ışık!”, Tevfik Fikret’in “Kıran da geniş bir yelpazeyi verilere dayalı yüzlerce çizim, çok sayıda grafik, olsa kırıl fakat bükülme sakın!”, özel haritalar, binlerce istatistik, güç dengelerini anlatan tablolar, Mustafa Kemal Atatürk’ün “Türkiye siyasi, askeri, ekonomik ilişkilere dair diyagramlarla sunuluyor. Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür” Kitap, tarihe adeta bir çiçek dürbününden baktırıyor. sözlerini yaşam biçimi kılan, “aklıyla Batı’da, gönlüyle Doğu’da” olan bir bilge; bir Cumhuriyet öğretmeninin neleri başarabileceğinin kanıtı olan EFE ÖZFİDAN ve insanın insan kılınması erdeminin bu saygın, ödünsüz, yurtsever, FRANSIZ DEVRİMİ: ÖZGÜRLÜK, EŞİTLİK VE devrimci Aydınlanmacısının adı KARDEŞLİK ADINA BİR DÖNÜM NOKTASI! Cumhuriyetimizin onur madalyası; 18. yüzyılın sonlarında Fransa’da yaşanan Fransız Dev- Hasan Âli Yücel (17 Aralık 1897 / 26 rimi, tüm dünya tarihini derinden etkileyen ve modern ça- Şubat 1961). Öner Yağcı’nın yazısı... ğın şekillenmesinde büyük bir rol oynayan bir olaydı. Kapağımızdaki ikinci ustamız, Devrim, halkın baskıya, eşitsizliğe ve aristokrasinin ölümünün 10. yılında, Akçasazın aşırı ayrıcalıklarına karşı isyanı olarak başlamış ve za- Ağaları 1: Demirciler Çarşısı Cinayeti manla bütün Avrupa’da yankı bulan bir toplumsal ve si- ve Akçasazın Ağaları 2: Yusufçuk yasal dönüşümü tetiklemiştir. Yusuf başta olmak üzere ölümsüz Devrimin temelinde yatan nedenler çok boyutludur. yazını, anlatı iklimi, 18. yüzyılda Fransa, ekonomik zorlukların ve sosyal eşit- dolu dolu yazdığı Çukurova’sı, sizliklerin derinleştiği bir ülkedeydi. “Bir gün yalnızca onu yazmak Krallık, Amerika Bağımsızlık Savaşı gibi savaşları des- istiyorum” dediği Savrun’u, iz teklemek için büyük borçlar altına girmiş, ülkedeki ma- sürercesine yazıp anlattığı ovaları, li kriz kontrol edilemez bir noktaya ulaşmıştı. Vergi sistemi ada- Akçasaz’ı, “Bir acaip iştir turna katarı letsizdi; soylular ve ruhban sınıfı vergi muafiyetine sahipken tüm TERÖR DÖNEMİ! işi. Öyle nasıl da gökte nakışlanırlar! yük köylüler ve şehirli burjuvaziye bindiriliyordu. Devrim ilerledikçe, monarşiyi ortadan kaldırma çabaları artıştı. Turna katarı görmek belki de gönül Aynı zamanda, Aydınlanma düşünürlerinin fikirleri, birey- 1792 yılında monarşi resmen sona erdi ve cumhuriyet ilan edildi. sel hakların, aklın ve özgürlüğün önemini vurguluyordu. Rousse- ferahlığına işarettir. Belki de uzun Ancak devrim, birlik ve istikrar getirmekten çok, daha fazla karı- au, Voltaire ve Montesquieu gibi isimler, toplumda eşitlik ve ada- ömre, hasretliğe ve kavuşmaya şıklık ve kan dökülmesine yol açtı. let çağrısı yapıyor ve mevcut monarşik düzene meydan okuyordu. işarettir” dediği turnaları, insanlığı, 1793-1794 yılları arasında yaşanan Terör Dönemi, binlerce ki- Halk, bu fikirlerle motive olarak haklarını aramaya başladı. şinin giyotinle idam edilmesiyle tanınır. Özellikle devrim liderle- insancıkları ve ömürlük anılarıyla rinden Robespierre’in yönetimi, dönemin en tartışmalı figürlerin- Yaşar Kemal (6 Ekim 1923 / 28 Şubat DEVRİMİN KIVILCIMI: BASTİLLE’İN DÜŞÜŞÜ! den biri olarak tarihe geçmiştir. 2015). Feridun Andaç’ın yazısı... Devrimin sembolik başlangıç noktalarından biri, 14 Temmuz 1789’da Bastille Hapishanesi’nin basılmasıydı. Bu olay, halkın Efe Özfidan (Fransız Devrimi: KADINLARIN DEVRİMDEKİ ROLÜ! kraliyet otoritesine karşı koyuşunu ve devrimci hareketin çoğal- İnfografik / Jean-Clément Martin, Fransız Devrimi sürecinde kadınlar, sadece seyirci olarak kal- dığını gösteriyordu. Bastille sadece bir hapishane değil, aynı za- Julien Pelt’ier / Çeviren: Ayşen Sarı / mamış, aksine aktif bir rol oynamışlardır. 5 Ekim 1789’da binler- manda mutlakiyetçi monarşin baskısının bir sembolüydü. Kronik Kitap), ce kadının Versailles Sarayı’na yürüyüş, devrimin önemli dönü- Halkın bu eylemi, Kral XVI. Louis’in çaresizliğini ve zayıflığı- şümlerinden biri olarak kabul edilir. Öner Yağcı (Muzaffer İlhan Erdost), nı ortaya koydu. İşçiler, köylüler ve burjuvazi birleşerek Ulusal Bu yürüyüş hem ekonomik adaletsizliklere hem de gıda kıtlı- Recep Nas (Nihat Ziyalan / Sen Meclis’i oluşturdular ve Fransa’nın geleceğini yeniden şekillendi- ğına karşı bir tepkiydi. Kadınların talebi, sadece ekmek değil, ay- Neredeysen Oraya / VeYayınevi), recek yeni bir anayasa hazırlama sürecine girdiler. nı zamanda siyasal katılım hakkı ve toplumsal eşitlikti. Bu Sefer Koçan (Churchill / Çeviren: hareket, kadın haklarının çoğunlukla göz ardı edildiği bir Ülke Evrim Uysal / Kronik Kitap), dönemde devrimci bir ses oldu. A. Celal Binzet (Mehmet Güler Olympe de Gouges gibi kadın liderler, “Kadın ve Yurt- / Güneşte Geçmiş - Aşılamazlar taş Hakları Bildirgesi” gibi yapıtlarla toplumsal cinsiyet Aşılınca / Remzi Kitabevi), eşitsizliğine dikkat çekti. Y. Bekir Yurdakul (Cerenimo Ancak, devrimcilerin birçoğu kadın hakları konusunda Ke(n)dim ve Ben / Murat Torun isteksizdi ve hatta devrimin ilerleyen dönemlerinde ka- / Final Kültür Sanat Yayınları // dınların siyasetteki rolleri kısıtlandı. Melek Karanis / Topla Gel / Sadık Buna rağmen Fransız Devrimi, kadın hakları mücade- Uygun Yayınları) da bu sayımızda lesi için önemli bir esin kaynağı olmuş ve sonraki yüz- incelemeleriyle yer alan diğer yıllarda bu mücadelenin temellerini atmıştır. yazarlarımız. Jean-Clément Martin ve Julien Pelt’ier’in Ayşen Sarı’nın çevirisiyle Kronik Kitap tarafından yayımlanan, Emek Yurdakul’un hazırladığı özel çizimlerden ayrıntılı haritalara, devrimin kahraman- Güncel ve Mustafa Başaran’ın larından unutulmaz olaylara infografiklerle donatılmış hazırladığı Bulmaca ile de düşün incelemeleri Fransız Devrimi: İnfografik, devrimi yal- trafiği sürüyor! nızca okuma değil, “görme” olanağı da tanıyor. n İyi okumalar... lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Betül Berişe l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Evsun Sinem Alkan l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: KITAP 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.