Katalog

( ) 28 KASIM 1880 / 7 AĞUSTOS 1921 MERHABA apağımızda yer alan bir büyük ölümsüz, insanlaşma kavgasının büyük yazarı K Reşat Nuri Güntekin ve özellikle okuma, Aleksandr Blok: yazma, çeviri eylemi üzerine ustalıklı metinlerin yazarı Alberto Manguel ile “Merhaba”. Cumhuriyetin kuruluş döneminin sancılarını, ‘Nasıl aydınlık ufuk! bilinçlenen ve insanlaşma kavgasına katılan Anadolu insanının bireysel ve toplumsal durumunu sevgi ve iyimserlikle yaklaşarak olanca gerçekliğiyle aktaran bir yazardır Ve doğuşun yakın ışıltısı’ Reşat Nuri Güntekin. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “O, Türkçenin ortasında geniş bir sevgi ve şefkat ürpermesi idi” dediği, yaşamı ve yapıtları hakkında Muzaffer GÜLTEKİN EMRE Uyguner, İbrahim Zeki Burdurlu, Olcay Önertoy, Birol Emil, Nihat Taydaş, Taylan Altuğ, “Koşuyorum geçmişin anılarına doğru, M. Fatih Kanter, Baki Asiltürk, Fethi Naci gibi korkuyla kapatıyorum gözlerimi/ soğuyan birçok usta edebiyatçının kitaplar yazdığı bir kitabın sayfalarında bir kızın altın saç Reşat Nuri Güntekin, tüm yazdıklarıyla insani örgüleri// Üstümde gökkubbe alçaldı artık, gerçekçiliğin büyük ustası ve 20. yüzyıl Türk edebiyatının büyük yazarıydı. bir kara düş sineme ezinç vermede./ Benim önyazılmış sonum yakın, savaş ve yangın “‘Niye kitap okumuyorlar?’ demek ‘Niye var ilerde” (“Gizli Belirtiler”) piyano çalmıyorlar?’ demek gibi bir şeydir. Kafayı kitap okumaya alıştırmak parmakları ÇAĞDAŞ DÜNYANIN VE piyano çalmaya alıştırmaktan kolay değildir” DEVRİMİN YOLUNDA ŞİİRLER! düşüncesiyle Cumhuriyet Devrimlerini ve Şair, oyun yazarı ve eleştirmen değerlerini yansıtma ve geleceğe taşımayı Aleksandr Blok, simgeci şiirleriyle yola görev bilen bir yazardı. çıkar. Sembolistlerin dergisi “Altın Çoğu sinemaya uyarlanan, dizi filme Post”ta yayımlanan şiirleriyle dikkat çeker dönüştürülen romanlarında insan, olanca sanat çevrelerinde. sıcaklığıyla ve sevgisiyle kucakladığı Anadolu Kadınların yaşamını, kültürel dünyasını, insanı olan, insanlaşma kavgasının büyük yazarı yaşamımızdaki yerini ele alıp yücelttiği Reşat Nuri Güntekin’i saygıyla anıyoruz. şiirleri ününe ün katar. Bu şiirlerde kadını Öner Yağcı’nın yazısı... ve kadınların kültür dünyasını, yaşamını yüceltir. Giderek simgeci anlayıştan uzaklaşır, kopuşunu da Okumanın Tarihi, Kütüphanemi Toplarken, Blok’un şiirlerini çeviren Azer Yaran’ın onun şiirlerine duyurur. Daha sonra simgeci anlayıştan uzaklaşır. Merak, Okumalar Okuması gibi okuma eylemi ilişkin açıklayıcı, düşündürücü yorumunu bir kez daha 1905-1907 devriminin etkisinde, toplumsal sorunları ele alan üzerine yazılmış yetkin metinlerin yazarı okuyorum: şiirler yazar. Sosyal sorunlar giderek ağırlık kazanır şiirlerinde Alberto Manguel, yapıtlarında edebiyatı bir “Blok’un yaratıcılığında insancıl coşkusu, düşünüşte bireyci anlayıştan uzaklaşarak. yaşam biçimi olarak kavrayışını ve dilin sınırlarını tarihsel yaklaşımı, ince işlenmiş formu, şiirde sistem kurucu Burjuva yaşamını, dünyasını eleştirerek çağdaş dünyanın ve sorgulayan düşünsel derinliğini yansıtır. arayışı, onun şiirini Rus ulusal kültürünün önemli bir olgusu devrimin yolunda kendine yeni, yepyeni bir yol çizer. kılmaktadır.” Gençlik yıllarında Jorge Luis Borges’e kitap “İsterim, ah, çıldırasıya yaşamak:/ Bütün varlığı - okurken masalsı, fantastik ve ansiklopedik MAYAKOVSKİ: ‘HER ŞAİRİN KESİNLİKLE sonsuzlaştırmak./ Öznesizi - insanlaştırmak,/ Gerçek olmayan anlatıların nasıl bir sarmal hâlinde iç içe HESAPLAŞMASI GEREKEN BİR YAZIN İNSANI’ cisim kılmak! // Varsın ağır düşü yaşamın bunaltsın./ Varsın yükseldiğini keşfeder. “Eski dünyanın kölesi olarak kalıyoruz hâlâ. Daha büyük bu düşle daralsın göğsüm,/ Belki neşeli bir delikanlı/ Bana Bu edebi bütünlük içinde anlatılmış ve bir kötülükle lanetlenmişiz: Uyku ve yemek gereksinimlerinden dair şöyle diyecektir bir gün: // Kederini hoş görelim -- ola ki anlatılacak tüm hikâyeler bir aradadır. kurtulamıyoruz. Kimileri kuracak, diğerleri yıkacak, çünkü bu/ Gizli bir devindirenidir onun./ O tüm iyiliğin ve aydınlığın Manguel’e göre her zaman, bir yanımızla ‘her şeyin bir zamanı var’; ama yapmaya, yıkmaya hiç oğlu,/ O tüm -- utkusu özgürlüğün” (Başlıksız) zaten bildiğimiz şeyleri ifade edecek kelimeleri benzemeyen üçüncü bir güç çıkana kadar herkes, köle Kadın, vatan, doğa onun şiirlerinde temel izleklerdir. bulmak için okuruz. olarak kalacak” diyor Blok, Mayakovski’ye gönderdiği bir “Meçhul Kadın”, “Rusya”, “Güz Aşkı” ve daha pek çok Cervantes’in çeviriyi “bir duvar halısının arka mektupta (Aralık 1918). şiirinde, imgelerinde, dizelerinde özgürlük tutkusuyla ve yüzüne bakmaya” benzeten düşüncesinden Mayakovski, Blok’un ölümünden sonra, onu “Her şairin kesinlikle devrimci mücadeleye kenetlenmesiyle yer almıştır hep. esinlenen kısa süre önce Yapı Kredi hesaplaşması gereken bir yazın insanı” olarak tanımlıyor. “Yine altın yıllarda olduğu gibi/ Perişan üç hamur Yayınları tarafından yayımlanan Dokumanın yalpalamakta,/ Ve desenli tekerler dolmakta yine/ Karmakarış ÜNLÜ UZUN ŞİİRİ ‘ONİKİLER’ Arka Yüzü: Çeviri Sanatı Üzerine Değiniler troyka çığırlarına…/ Rusya, yoksul Rusya,/ Bana senin Blok’un ününe ün katan, uzun şiiri “Onikiler”, yazınsal ve Maimonides: Akla İnanç adlı kitapları bilisiz izbelerin,/ Senin rüzgârsal şarkıların bana,--/ Aşkın ilk çevrelerde şaşkınlık yaratırken Bolşevikler tarafından başta merkezinde yaptığımız söyleşide sohbette gözyaşları gibi!/ Acımak sana elimden gelmez,/ Ve çarmıhını eleştirilmiş ama daha sonra coşkuyla karşılanmıştı. Alberto Manguel, okumanın, yazmanın ve taşırım özenle kendim…/ Hangi efsuncuya gönlün dilerse/ Ama bu uzun sürmedi. Yazın tarihinde çeşitli eleştirilere de çevirinin aynı yaratıcı eylemin farklı biçimleri Harca yağma malı güzelliğini!” (“Rusya”) neden olan bu şiir on iki muhafızın, İsa’nın on iki havarisiyle olduğunu bir kez daha hatırlatıyor. AZER YARAN: ‘BLOK’UN ŞİİRİ, RUS ULUSAL ilişkilendirilmesi ve dinsel çağrışımlar eleştirilere neden olur. Ayşenur Tanrıverdi’nin söyleşisi... Şiirin sonunda, İsa’yı kar ve tipi nedeniyle seçemeyip, ona KÜLTÜRÜNÜN ÖNEMLİ BİR OLGUSU! - Gültekin Emre (“Aleksandr Blok: ‘Nasıl ateş etmeleri bazılarını kızdırır. Şiirde Rusya’nın hem acınacak hali, yoksulluğu hem de aydınlık ufuk! Ve doğuşun yakın ışıltısı’”), Yazınsal çevrelerin eleştirisine neden olan şey ise lirik bir güzelliği vurgulanır ülkesine tutkun, onun için mücadele - Feridun Andaç (“Bir düş ve düşünce çağı şair olan Blok’un, böyle bağıran bir şiir yazmasıdır. Ve elbette eden devrimci bir yürek tarafından. Şiirin devamı da etkili, yaratan: Octavio Paz!”), Mayakovski’den el aldığının da bir göstergesidir bu. düşündürücü, yoğun ve sarsıcı: Bu şiir Bolşeviklerce yere göğe konmaz. “Tüm burjuvaların “Usumu çelsin, aldatsın varsın, --/ Yitmezsin sen, sen silinmezsin,/ - Değer Tuncel (Mustafa Gazalcı / Bozkırdaki kahrına/ Dünyayı ateşle yakacağız” dizeleri afişlere yansıtılır. Ve yalnızca dertler puslandırır/ Harikulade çizgilerini senin… Işıklar - Öyküleriyle Köy Enstitülüler / Bilgi), // Ah, neylenir? Bir dertle çoğalır --/ Bir damla gözyaşıyla daha Çoksesli imgelerle gerçeklik öne çıkarılır. - Y. Bekir Yurdakul (Samim Coşkun / Kitap uğuldar nehir,/ Ama sen hep aynısın -- orman ve kırlar,/ Bir de Fabrikalarda söylenen şarkılar, devrimci sloganlar da şiirin Kırılır mı Hiç? / Beyaz Balina), nakışlı şal kaşlarına değin… // Dayanılmaz olana dayanılır,/ gerçekliğini öne çıkarır. - Vitrindekiler, kısa tanıtımlar ve Mustafa Erişilmez uzaklıklar aşılır,/ Yolun bitiminde parıldıyorsa/ Anlık “Onikiler” şiiri on iki muhafızın bakışıyla gelişip serpilir. Başaran’dan Bulmaca. bir bakış altından şalın,/ Özenli kederiyle çınıldıyorsa/ Yanık Ülkenin geçmişinden akıllarda şişman bir papaz, burjuva İyi okumalar... şarkısı arabacının.” (“Rusya”) kentler ve uyuz bir köpek kalır. >> lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Serhan Eren l Sorumlu Müdür: Betül Berişe l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Evsun Sinem Alkan l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım KITAP Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.