Katalog

( ) 1925 / 15 EKİM 2015 Toplumsal gerçeğimize ayna tutan devrimci tarihçi: Şerafettin Turan! Kültürün özelliklerini toplumsallık, tarihsellik, kalıtsallık, ÖNER YAĞCI işlevsellik, birlik içinde çokluk, devingenlik ve değişkenlik başlıkları altında inceleyerek Türk kültürünün tarih CUMHURİYET SEVDALISI içindeki görünümünü, değişimini; dil ve yazı, kâğıt, basım, Türkiye’nin çağdaşlaşma süreçlerine, yaşadığı sancılara kütüphaneler, yayın gibi kültürü yaygınlaştırma araçları, tanıklığını tarih bilinci ve belgelerle aktaran bir Cumhuriyet din, bilim, giyim-kuşam ve sanatıyla irdeledi. sevdalısıdır Şerafettin Turan (1925 / 15 Ekim 2015). Cumhuriyeti “En büyük eserim” diye niteleyen Anılarla Türkiye Gerçeği’nde, Erciş’te “dünyaya Atatürk’ün “Cumhuriyetin temeli kültürdür” diyerek merhaba” deyişinden başlayarak Gazi Eğitimli yıllarına, dönüşümün salt bir rejim adı değişikliğiyle sınırlı 1952’de Türk tarihi asistanlığıyla başlayan, DTCF olmadığını vurguladığını; Onuncu Yıl Söylevi’nde yeni dekanlığıyla süren akademik yaşamına uzandı (Bilgi). Türkiye’nin gözeteceği amaçlardan birinin “ulusal kültürü Kültür Bakanlığı Müsteşarlığı, 12 Eylül öncesi TDK, çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine çıkarmak” olduğunu sonrası Dil Derneği başkanlıkları yapan bir kültür insanın belirten Turan, Atatürk’ün kültür anlayışının “devrim” gözünden Cumhuriyetin öyküsünü aktardı. olduğunu söyledi: Bu anılarda, özel yaşamı ekseninde tanıklıklarla belgelerle “Türkiye’de Atatürk’ün öncülüğünde gerçekleştirilen coğrafyası, kültürel, toplumsal yapısıyla sanat, tarih, bilim, dille Türk Devrimi de Aydınlanma denilen büyük düşün akımına iç içe akademik yaşam ve Cumhuriyetle özdeş bir tarih var. dayanan bir Kültür Devrimi’dir.” 1940’lı yılların aydınlık-karanlık savaşımından 2000’li yıllara Batıya yönelmenin anlamını Avusturyalı diplomat uzanan yapıtlarıyla, görev aldığı kurumlarla, ödüllerle taçlanan N. Bischoff’un “Arap kültürünün pençesinden kurtulan bir ömrün tanıklığından Cumhuriyetimizi okumak keyif veriyor. Türk ruhunun bu sefer batıcılığın pençesine düştüğünü ŞİKÂYETÇİ-TANIK-İHBARCI SAĞCI iddia edecek olanlara şunun hatırlatılması lazımdır: Yüzyılımızdaki dünya kültürü, yalnız dünyalık işlere AKADEMİSYENLERİN İPLİĞİNİ PAZARA dayandığı ve karıştığı için, ulusal topluluğun varlığını ÇIKARDI! değil hoş görmek, hatta şart koşar. İslam kültürü ve buna Bir Kara Çalma Öyküsü’nde, 12 Mart dönemindeki kenetlenmiş olan metafizikçi Arap kültürü ise, ulusal yargılanmasını anlatırken 1940’lı yıllarda başlayan akademi ruhların gelişmesini kuramsallıkta yok, uygulamada ise son dünyasındaki cadı avlarına ışığını çevirdi (Bilgi). derece güç kılar” sözleriyle aktardı. Öncesi ve sonrasıyla akademik dünyadaki çatışmaları aktarırken “Yaşamım boyunca elde ettiğim kazanımları, konu işlenirken tarafların kaynaklarından yararlanarak ‘TÜRK DEVRİM TARİHİ’ Atatürk’ün kurucusu olduğu Cumhuriyetin sağladığı yazılması gerektiği düşüncesiyle kaleme aldığı Machiavelli, “Yaşanmış hayat” dediği tarihin “acısıyla tatlısıyla bir olanaklara borçlu olduğumun bilincindeydim” (s. 357) Benedetto Croce, İbn Kemal gibi tarihçileri inceleyen bütün olarak” toplumun ve insanın içinde yaşayan bir diyerek bilimin yüz karası olan şikâyetçi-tanık-ihbarcı sağcı makaleleriyle tarihin bir bilim dalı olduğunu kanıtladı. canlı olduğunu düşüncesiyle ve bütünü görerek ele aldığı akademisyenlerin ipliğini pazara çıkardı. “Muhteşem Süleyman’ın, her iki oğlu ile onlardan olan yakın dönem tarih sürecini, belgeleriyle değerlendirerek erkek torunlarını öldürtmesini de içeren ayaklanmalar, “Türk Devrimi’nin Osmanlı Devleti’nin son yıllarına ‘TARİH YAŞANMIŞ HAYATTIR’ genelde basit birer ‘veliahtlık’ savaşımı olarak uzanan köklerinden hareketle, 1980 yılına kadar getirmeyi Tarih Yaşanmış Hayattır - Şerafettin Turan ile nitelendirilmiştir” diyerek Osmanlıda yaşanan çelişkileri amaçlayan bir çalışmadır. Bir bütünlük içinde vermeye Söyleşi (Alev Göncü, Şenocak) adlı nehir söyleşisinde, “veraset sisteminin yarattığı bunalımları” aktardığı Kanuni çalıştım” diyerek sunduğu Ulusal Kurtuluş’tan 12 Eylül çocukluğundan babasının da içinde olduğu Cumhuriyete Süleyman Dönemi Taht Kavgaları’nın yanı sıra çeşitli 1980’e kadar Cumhuriyetimizin en kapsamlı anlatımı olan bütün benlikleriyle bağlı ve Cumhuriyetin her atılımının dönemleri aydınlatan kitaplara imza attı (Bilgi): Türk Devrim Tarihi ile Cumhuriyet tarihi çalışmalarına öncü öncüsü olan öğretmenlerinden başlayarak ülkemizin siyasal, Fatih Mehmet-Uzun Hasan Mücadelesi ve Venedik, ve rehber oldu (5 cilt, 7 kitap, Bilgi). akademik yaşamına ve günümüze de ışık tuttu: Türkiye-İtalya İlişkileri (TTK), 1829 Edirne Andlaşması, “Benim doğduğum dönem Türkiye’de bir tarih sevgisinin, ‘ATATÜRK’ÜN DÜŞÜNCE YAPISINI Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri ve Hacim Muhittin bilincinin ve daha doğrusu Türk bireyinin kişisel, Türklerin ETKİLEYEN OLAYLAR, DÜŞÜNÜRLER, Çarıklı’nın Kuvayı Milliye Hatıraları, Tevarihi Ali Osman de toplumsal ve kültürel kimliğinin ortaya çıkarılması KİTAPLAR’, ‘ATATÜRK VE ULUSAL DİL’ (İbn Kemal-Haz.) ve Toplu Makaleler (2 c., TTK). çabalarının olduğu bir dönemdir. Bu sürecin kendisi zaten Atatürk’ün Düşünce Yapısını Etkileyen Olaylar, ister istemez bir tarih bilincinin oluşmasına neden olmuştur. ‘TÜRK KÜLTÜR TARİHİ’ Düşünürler, Kitaplar (TTK), Atatürk ve Ulusal Dil (TDK, Yurt sevgisi güçlü öğretmenlerin bu bilincin oluşmasındaki Yeri ve zamanı belirten belgelere, kaynaklara dayanarak Cumhuriyet Kitapları) kitaplarına imza attı: katkısı yadsınamaz. sunduğu Türk Kültür Tarihi’nde (Bilgi), içinde tarihsel “Mustafa Kemal Atatürk’ün kendisini sürekli yenileyen Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Mustafa Kemal, Türklere kökleriyle dil, yazı, din, bilim, giyim kuşam, sanat, yerleşme bir birey, bir düşünür, yetenekli bir komutan, bir kimliklerini, öz benliklerini kazandırmak için tarih gibi öğeler olan kültürü, “Kültür bir toplumda geçerli devlet kurucusu ve ihtilalci / devrimci bir kişilik olarak çalışmalarına büyük önem vermişti.” (s. 45) olan ve gelenek halinde devam eden her türlü dil, duygu, yetişmesinde ailesinin ve gördüğü eğitim / öğretimin düşünce, inanç, sanat ve yaşayış ögelerinin tümüdür” (s. MAKALELER.... dışında, dünyaya gözlerini açtığı tarihsel dönemeçteki 17) diye tanımladı. Tarihsel olayların zafer ve yenilgi yönleri olduğu, bir siyasal, toplumsal, felsefi değerlerin, doğup büyüdüğü >> 6 23 Ekim 2025