Katalog

YÜCEL FEYZİOĞLU’NDAN ‘KARDEŞ MASALLAR’ Masalların izinde geçen bir ömür... Balkanlardan Yakutistan’a, Sibirya’dan Uygurlara 1974 yılında Türkiye’nin birçok yöresinden masalcılar çıkmaya başladı. Bazı başlayan yolculuk… 648 masal ve efsane, 32 kitap… Bizi biz yapan radyolar yayınlarına masal programları koydular. Üniversiteler binlerce yıllık büyük kültür… Sümen altı olmuş yüzlerce masal ve milli eğitim müdürlükleri “masalı eğitim alanında daha etkili kahramanımızı önümüze çıkardı Yücel Feyzioğlu. kullanmak” için çalıştaylar yaptılar. Tam 648 masal ve efsane, 32 kitap. Kimler yoktu ki bu masal Masal yazarlarında artış oldu. Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk kahramanlarının arasında: Emanetler, Keloğlanlar, Çilbikler, döneminde yirmi bin masal anlatıcısı öğretmen yetiştirme kararı Aygüzeller, Turna Kızlar, Dillidüdükler, Berkutlar, Ayıkulaklar, Dört alındı, İstanbul Masal Akademisi kuruldu... Son zamanlarda ise birçok Kafadarlar, Köseler, Lokman Hekimler, Pıspısa Hanımlar, Sultan ilimizde her meslekten insanlar “Kardeş Masalları Okuma ve Anlatma Süleymanlar, Şah Banular, Şirince Şeşenler... Grupları” kuruyorlar. Masalları okuyup analiz ederek sosyal medyada da paylaşıyorlar. Ve “Kardeş Masallar” dizisi… Ülkemizde yayımlanmaya başladığı 2007’den başlayarak geniş etkiler yarattı, ödüller aldı. Avrupa Konseyi Bu dizinin yeni baskıları Doğu Batı Yayınları tarafından yapılıyor. ile MEB ortak bir projeyle “İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi” Ayrıca altı kitap da okul öncesi çocuklar için yayımlandı. Bütün 4. sınıf ders kitabının bu masallarla yazılmasını istedi. Kitap 2016 “Kardeş Masallar” dizisi ünlü ressam Mustafa Delioğlu, okul öncesi yılının en sevilen ders kitabı seçildi. kitaplar ise Yücel Kaya tarafından resimlendi. anlatıcısı olarak değil de Yüzlerce zorluk onu bekliyordu, kimi zaman vize verilme- bir masal kahramanı ola- di, kimi zaman sınırlardan geri çevrildi, kimi zaman çanta- rak düşünmüş ve şu satır- sına el kondu ama o devam etti ve dostlardan yardım istedi. ları yazmıştım: Kardeş ülkelerdeki aydınlar, bilginler, masalcılar, “O, kalemini asa yaptı, yo- âşıklar, -yüze yakın insan- kimi zaman açıktan, kimi za- la çıktı, az gitti uz gitti, dere man gizlice el verdiler, dal verdiler, dayanak oldular. tepe düz gitti… Peşine düş- Heybesini doldurdular. tüğü, binlerce yıllık büyük Ömrünü adadığı çalışma, onlarca yıl sürdü. Seyahatlerden bir kültür mirasıydı. Acaba ışıl ışıl döndü, heybesinde biriktirdiği cevherler rengârenk başaracak mıydı, kendisi de bir hazineydi. Okudu, seçti, ayıkladı, istifledi ve yazdı. emin değildi. Ama çocukla- Tomris Ana’nın, Asena’nın, Hakan Hanım Nüşabe’nin rına ve öğrencilerine borcu hayat hikâyesini bulup yazdı. Sümen altı olmuş yüzlerce olduğunu düşündü. masal kahramanımızı önümüze çıkardı. Milyonlarca çocuğumuz Tam 648 masal ve efsane, 32 kitap. Bütün dünya ço- hep başka kültürle büyüyor- cuklarına sunulan Grimm Kardeşler masallarının 263 ORHAN ARAS du. Uygur çocukları Çin kültürüyle, Sibirya’dan Yakutistan’a adet, Andersen masallarının 156 adet olduğu düşünülür- kadar Türk çocukları Rus kültürüyle, İran’da Fars, bizde se, bu sayının önemi daha iyi anlaşılır. UMUT IŞIĞI MASALLAR... ise Batı ve Arap kültürüyle büyüyorlardı. Kimler yoktu ki bu masal kahramanlarının arasında: Yücel Feyzioğlu’nun geniş bir coğrafyadan derlediği ma- Bunlar önemli kültürlerdi kuşkusuz. Ancak bizim kül- Emanetler, Keloğlanlar, Çilbikler, Aygüzeller, Turna salarda arzular, düşler, cesaret ve özgürlük at başı gitmekte türümüz neredeydi? Yabancı kültürle bu çocuklar kendi Kızlar, Dillidüdükler, Berkutlar, Ayıkulaklar, Dört Ka- ve özellikle çocukların dünyasında yeni ufuklar açmaktadır. kimlik ve kişiliklerini nasıl bulacaklardı?” fadarlar, Köseler, Lokman Hekimler, Pıspısa Hanımlar, Sanayi Devrimi’nden sonra daha da vahşileşen sömü- Sultan Süleymanlar, Şah Banular, Şirince Şeşenler... GÜNÜMÜZÜN EVLİYA ÇELEBİ’Sİ rücü sistemin sürekli körüklediği darlığa, karanlığa ça- Ayrıca Anadolu’nun eskiçağlardan kalan masalları da unu- Bir masal düşü olarak onu yorumlasam da gerçek ha- re ve ışık olarak masalları sunabilmek büyük beceri is- tulmadı. Örneğin Adapa masalı MÖ 1750 yıllarında Sümer yatta da Yücel Feyzioğlu, “Sevgili çocuklar, sevgili öğ- ter. Bu beceriye sahip insanlardan biri de masalları bir yazarları tarafından tabletlere yazılmış. Yenisi keşfedilince- retmenler bekleyin beni!” demiş ve çoktan yola çıkmıştı. umut ışığı olarak çocukların hafızasında yakan Yücel ye kadar dünyada yazıya geçen ilk masal olarak biliniyor. Artık o, günümüzün Evliya Çelebi’siydi. Feyzioğlu’dur dersek yanılmış olmayız. Atını Anadolu’dan Kafkasya’ya, Balkanlardan Orta 1974’te Prof. Bruno Bettelheim, Kinder brauchen Bir defasında onu tarif ederken bir masal derleyicisi, Asya’ya, Sibirya’dan Tiyanşan dağlarına sürmüştü. Märchen kitabında bu masalı anan ilk bilim insanıdır. >> 12 2 Ocak 2025 VEDAT ARIK