Katalog

Bir ortaokulda 30 yıl öğretmen olarak çalıştıktan son- ra bir Alman kuruluş destek oldu, Parantez’i 17 sayı yayım- izledim. Hemen hemen her sayı Cumhuriyet Kitap’a yeni şi- ra malulen emekli oldum kulak çınlamam yüzünden. Kültü- layabildik (1986-1987). Türkiye’de şiir yazan herkese beda- ir kitapları üzerine yazdım. Toplumsal sorunların, insanın rel etkinliklerle, günlük yaşamıyla, mimarisiyle, Türklerin va yolladık. Şiirini yayımladıklarımıza 10 Mark telif yolladık. çektiği acıları, sevgiyi dile getirmeye çalıştım şiirlerimde. kentteki 300 yıldan fazla tarihiyle, kendini sevdiren dingin Gurbeti de yazdım, yazıyorum yakınmadan. Gözlemlerimi, Destek kesilince Şiir-lik çıkardık, 54 sayı sürdü (Şubat bir şehirde yaşamak zorunda kalmama elbette seviniyorum. 1994-Ekim 1996). Salâh Birsel, Demir Özlü, Gülten Akın, yaşadıklarımı şiirin gövdesine yayarak. Ülke özlemini de her yıl Ayvalık’a giderek gidermeye ça- Bu bağlamda 2006’da yayımlanan Küçük Deniz’de, son- Sina Akyol, k. İskender, Hulki Aktunç gibi şairler ürünleriy- lışıyorum. Ne çok anı, izlenim birikti Berlin’de! dan başa doğru: Küçük Deniz, Melez, Kanun Hükmünde Şi- le destek oldular Şiir-lik’e. Pek çok önemli dosya da yaptık n Üç Yüz Yıldır Türkler Berlin’de (1983) çalışmanız da ir, Taşı Sula, Düşkuyusu, Aşk ve Minyatürler, Bizsiz Gibi, İngiliz, Fransız, İsveç, Alman şiiri sayıları gibi, Haiku sayısı ilgi görmüştü bildiğim kadarıyla. Devamı niye gelmedi bu Kurşunî Bir Siperde yayımlandı. gibi... Son olarak da Melez (Ocak-Şubat 2002) çıkabildi. belgesel çalışmanızın? Sonra Çınlama (2010), Ciğerpare (2011), Merkezkaç-de- Bu dergilerin mutfağından kalan mektup, şiir, öykü, kart- Üç kitap olarak tasarlamıştım bu çalışmayı. Ama yayıne- neysel şiirler- (2011), Berlin Şiirleri (2012), Yürü Dur Bo- postal ve pek çok anıdan yola çıkarak yayımlanmayı bekle- vi kapandı, yayınını sürdüremedi. Ama topladığım belgeleri ya ((2016), Sere Serpe (2018), Sürgülü Kapı (2021), Ge- yen Bende Kalanlar, Bana Kalanlar dosyasını hazırladım. sergi olarak değerlendirdim. Sergilerdeki belgeler, fotoğraf- cikmiş Gelecek (2023). Hulki Aktunç’la Opus (2013 Yu- “İLK ŞİİRİM ‘SEVİNİN ÖYKÜSÜ’, 1977 YILINDA, lar, kitaplar çok ilgi çektiği için sergi altı ay uzatıldı. Ayrıca nus Nadi Ödülü), Sina Akyol’la Uzaktan Uzağa (2018), Nur TÜRKİYE YAZILARI DERGİSİNDE YAYIMLANDI” belgesel filmler hazırlandı. Özalp’la ,Tsunami (2022). İki de çocuk kitabı: Tut Elimi An- n Vara vara şiire geldik. Şiire nasıl başladınız? İlk ki- Yakında yine Berlin’deki Türklerin izini sürdüğümüz bir ne (2011), Tut Elimi Baba (2014). Yeni şiir dosyam Onca tabınız Kurşunî Bir Siperde (1980) nasıl yayımladı? Şiire belgesel çekilecek. Ayrıca Tagesspiegel gazetesi hafta sonu Yılı, Onca Yolun yayımlanmayı bekliyor. bakışınız mı desem, şiir dünyanız mı desem, nasıl? Üstelik ekinde “İz Sürücüsü” diye benimle uzun bir söyleşi yapıldı, Evrakı metrukemin tamamı budur! yabancı bir dilin altında nasıl korudunuz Türkçenizi? onlara Berlin’deki Türklerin izinden bizimkilerin tarihini Ve şu dörtlük: “Islığı sokak sokak dolaşıp cesetlere giysi/ İlk şiirim “Sevinin Öyküsü”, 1977’de 1970’li yılların et- göstermeye çalıştım. Hem yargı hem yangın ezber bozan/ Gün olur ölüler de diri- kili dergisi Türkiye Yazıları dergisinde yayımlandı. Giderek Buna paralel Türk Edebiyatında Berlin kitabını hazırladım. lip yola çıkar/ Sonrası kardeş poyrazın elinde zurna” derginin yazı kurulunda yer aldım. Pek çok şiir, yazı yayım- Berlin’e gelip de öyküsünde, romanında, denemesinde, şiirinde “‘RESSAMLARIN GÖZÜYLE AYVALIK’ ladım. Derginin sahibi Ahmet Say şiir kitabı yayımlamaya Berlin’i geçiren yazarların yapıtlarından oluşan bir seçki. Bu KİTABINA ÇALIŞIYORUM” başlayınca benden de dosya istedi. Ben Berlin’e gelmeden da kentin ve bizimkilerin tarihine ışık tutan bir çalışma oldu. n Son olarak. 1992’den beri her yaz Ayvalık’a gidi- çok kısa bir süre önce yayımlanan Kurşunî Bir Siperde’den BERLİN’DE YAYIMLADIĞI DERGİLER: yorsunuz. Ayvalık Şiir Günleri’ni düzenliyorsunuz. Şi- on kadar alıp çıktım gurbete. Geliş o geliş! ‘PARANTEZ’, ‘ŞİİR-LİK’, ‘MELEZ’... ir ve Öykülerde Ayvalık (2021) derlemesini hazırladınız. ‘ÜLKEMİZİN EDEBİYATINDAN HİÇ KOPMADIM. n Sizin bir de dergici yanınız var. Berlin’de yayımla- Ayvalık’la ilgili başka çalışmalarınız var mı? ÇOK YAKINDAN İZLEDİM.’ ma olanağı bulduğunuz Parantez, Şiir-lik ve Melez dergi- Var. Ressamların Gözüyle Ayvalık kitabına çalışıyorum. Berlin’den ulaşmaya çalıştım ülkemizdeki edebiyat-sanat- lerinden de söz edelim mi? Bu dergiler nasıl yayımlandı? Ayvalık’ta yaşayan çok iyi ressamlar var. Onların resimlerine Türkiye’den kimler yer aldı? şiir dergilerine. Ankara’daki Toplum Kitabevi sahibi öykü- yansıyan Ayvalık çok ilgimi çekiyor. Neden, niçin Ayvalık? Berlin’deki Türk Öğrenci Derneği üniversite öğrencileri için cü Remzi İnanç ağabeyin sayesinde 30 yıl boyunca yeni şiir, Bu kitabın içeriğini sanatçıların Ayvalık’ı neden seçtiklerinin bir Türkçe kurs düzenledi ve ben onlara şiiri, öyküyü ele ala- öykü, romanlara, dergilere hep ulaştım. dile getirilmesi belirleyecek. Bir de Ayvalık sokaklarını ya- rak Türkçelerini geliştirmede yardımcı olmaya çalıştım. Son- Ülkemizin edebiyatından hiç kopmadım. Çok yakından zacağım. O tarih, mimari, günlük yaşamın izini süreceğim. n GÜLTEKİN EMRE’DEN ‘ADA, ADAM VE KADIN’ Çok pencereli bir kitap! nesnenin de” demenin bir başka türlüsüdür. mak olur mu? Olmaz tabii... RIDVAN DANSUK İşte kiremit için söyledik- ‘TOPARLANMA’ leri: “Rengi iyice solmuş ki- ‘MESELLERİN MESELELERİ’ Birinci bölümün sonunda yazar, “Toparlanma” başlığı remitleri, onların çektiği Gültekin Emre’nin yeni kitabı Ada, Adam ve Kadın (Oğ- altında “Mesellerin Meseleleri”nin yazılış nedenini ortaya acıyı düşündü. Kiremit acı lak Yayınları) adıyla yayımlansa da ayrı iki bölümü kapsıyor: koyar gibidir: “Fotoğrafta çok eskilerden kaybolmaya giden çeker mi, diye sordu kendi- “Mesellerin Meseleleri” ve kitaba adını veren “Ada, Adam bir yel esti. Yitip gitmesin diye bir dergiye koydum düşleri- ne. Neden çekmesin, dedi, ve Kadın”. Her ne kadar iki ayrı bölümden de oluşsa bu iki mi. Sonra sokaklarda hep o adamın gölgesini aradım, haf- yağmur, dolu, kar, fırtına, bölümde ortak bir yan var: Okuyucusuna pencereler açmak. tanın her günü. Yol çok geçmişe gidiyordu. Bugün başka bir dondurucu soğuk, yakıcı gü- Bu pencereler fotoğrafa, tavşana, kekliğe, kafese, sokağa, rüzgâr esse ne iyi olurdu. Poyraz yoruldu, adamın hayali neş, kuş pislikleri...” geceye vs. açılmakta. Canlı, cansız, soyut, somut nitelikteki ayan beyan belirdi.” Gültekin Emre bu kitabında bir şeyi daha denemiş. Metin- bu pencereler sanki dünyayı empati yoluyla bir daha gözle- Yitip gidene bir ağıt vardır bu mesellerde, satır araların- ler okuyucuyla konuştuğu gibi kendisiyle de konuşuyor. Ay- rimizin önüne seriyor. da sızlar yüreğiniz. Özellikle elli yaş üzerindeyseniz, çocuk- rıca kendisiyle de konuşuyor metinde ki bu ayrı bir zenginlik. Dolayısıyla aynı izlek ikinci bölümde de sürüyor; dün- luğunuzun, gençliğinizin anıları sökün eder gelir. Onları bir Ve tüm bunlara karşın rahat okunuyor metinler. Bu kitap- ya bize adanın, adamın, kadının, taş kahvenin, ada halkının, başkasının dilinden duymak hoş gelir. Gittiğiniz o geçmiş- taki her bir öykü okuyucu için uçan bir halı. Sizi belki daha merdivenin, kiremitin, kuşların, kayığın, ölümün, sepetin, ten geri dönmek istemezsiniz bugüne. önce hiç gitmediğiniz yerlere (imgelere) götürüyor, bilme- üç kafadarın, adamın (kocanın), kadının, kızın, oğlun, ma- dik tatlar eşlik ediyor bildiğiniz tatlara. NESNELERE TERCÜMAN OLAN ŞAİR YÜREĞİ! hallenin pencerelerinden gösteriliyor. 21. yüzyılda uçan bir halıya binmek isterseniz, işte size Gültekin Emre kitabın ilk bölümünde bir fotoğrafa ba- Ada, Adam ve Kadın’da nesnelere tercüman olur, onlarla uçan halı: Ada, Adam ve Kadın. n kar ve birçok öykü yazar. Konuşturur fotoğraftaki hayvan- empati kurar Gültekin Emre. Şair yüreği bu... Nice acıya ta- ları, nesneleri, sokağı, geceyi. “Mesellerin Meseleleri” aynı nıklık etmiştir. Söyleyemeyenlerin, sıkıntılarını içinde tutan- Ada, Adam ve Kadın / Gültekin Emre / Oğlak zamanda “Herkesin bir hikayesi var, her canlının hatta her ların acılarını dillendirmiştir. Cansız nesneleri dışarıda bırak- Yayınları / 111 s. / 2024. 10 2 Ocak 2025