Katalog

MERHABA anatını çağlar ötesine ve evren- sel olana odaklamış “ölü ustaları- S nın” yolunu seçen ve her cümle- sini kılı kırk yararak kurduğunu hissetti- Kimileri, “Hayatım roman” dese ren bir “ölü ozan” o. Ardında 3 roman ve tam 10 deneme Roman de hayatın bir “roman” biçeminde seçkisi bırakmıştır ki kısa süre önce di- yazılabilmesinin olanaksızlığını değilse limizde yayımlanan ilk kitabı İki Kent de bile güçlüğünü görür elbet. Öyle ya o seçkilerden biridir. Hayal gücü ve ta- hayattaki mi rih, şiir ve akıp giden zaman arasındaki fıkrayı, dedikoduyu kim “güzel” anlatır, boşlukları doldurduğu uzunlu kısalı 43 kim “güzel” köpürtür biliriz değil mi; denemesini içeriyor İki Kent. roman da önce “anlatma biçimiyle güzel” İnsan ruhunun doğasındaki ikilikler, sayfadaki mi? olacak, bunu “kim” yapacak? masumiyet, deneyim, tarihin çıkmaz- ları, varlığın doğası, kişisel ve toplum- sal suçluluk duygusu, sanatın işlevi gi- akıza dönmüş cacı yaklaşımını daya- bi farklı konular arasında gidip gelen orta malı söz- nak seçiyor. Böylelikle bu denemelerinde ustaları kabul ettiği S dür, “Eli kalem okuduğu romanlar ara- Zbigniew Herbert ile Czeslaw Milosz’un tutan biri, bilgisi olma- sında farklı bir okuma- çizgisine bağlanan usta yazarlığıyla da sa da roman yazabilir”, ya dalmanız için sizi de karşımıza çıkıyor. böyle denir. Ya yayım- bir biçimde kışkırtıyor. Modern Polonya edebiyatının önde landığında, bakın hele Bu da kuşkusuz bam- gelen temsilcilerinden, Polonya’da yazmaya cesaret ede- başka, yaratıcı bir oku- “68 Kuşağı” ve “Yeni Dalga” yazarları bilir misiniz o zaman, manın önünü açıyor. arasında da önemli bir yere sahip olan türe dönük bilginiz, bi- Kemal, yapıtın “Ro- Adam Zagajewski (1945/2021) kapağı- rikiminiz yoksa bir ro- mana Uzaktan Bakmak” mızda. O. Fırat Baş’ın yazısı... man için? Bu, roman başlıklı ilk bölümünde Üçüncü sayfamızda, “Roman hayattaki alanında okumanın ge- roman sanatının sorun- mi sayfadaki mi?” başlıklı yazısında, Çiğ- reksizliğini değil anlat- larına, nesnel gerçek- dem Ülker (Yazmak... Zamanı Aşmak), Ke- ma iştahına dönük diz- liği dikkate alıp olguya mal Gündüzalp (Romana Bakış) ve Gür- ginlenemezliği ele verir. bu yönde toplumsal ya- sel Korat’ın (Kurmacanın Yapısı) yapıtlarını Yaşar Kemal der ya: “İnsanlar hikâyeler uydurmaya, uydur- şam ölçünlemesiyle yanaşırken türü kurmacasal yanlarıyla ko- irdeleyen M. Sadık Aslankara yer alıyor. dukları hikâyelere inanmaya, inandıktan sonra büyük bir es- şullayan, adeta kovalayıp onu bir kümese doğru sıkıştırıp ora- Öner Yağcı, “Köyden Cılavuz’a, öğret- riklik içinde başkalarına anlatmaya, onları da inandırmaya can da kilitleyen bir “sistem”i de açığa çıkarmaya çalışıyor. Sonra menlikten yazarlığa koşan çocuk” başlıklı atar. Neylersin ki böyle bir uydurukçuluk insanoğlunun huyun- da bu “uzaktan bakış”la getirdiklerini “Romana Yakından Bak- yazısında, Köy Enstitülerinin çağdaşlaş- da var. Çıkasıca, kuruyasıca huyunda var.” mak” başlığı altında çeşitli örneklerle somutlamaya girişiyor. ma sevdasının doğurduğu, bilinçlendirdi- Roman yazarken elinizi, dilinizi kim tutabilir; uydurma ol- GÜRSEL KORAT: ‘KURMACANIN YAPISI’ ği ustamız Dursun Akçam’ı merceğe alı- gusu toplumsal şizofreni benzeri söylensel niteliğe de bürü- Gürsel Korat, Kurmacanın Yapısı (Everest, 2022) adlı yapı- yor. Anısına sonsuz saygıyla... nebilir öyleyse. Ne ki “roman yazımı” bir kurmaca hüneri; iş tında kurmaca olgusunu, alfabesinden yanaşan tutumu izliyor Esma Fethiye Güçlü, Dino Buzzati’nin kalem-kâğıda dayandığında kuralına uyacaksınız bunun. 1958’de derlediği, yaşamın anlamını düşün- adeta. “Kurmacanın tarih boyunca üç büyük çağdan geçtiği”ni Yazan, hayattan kopya çekebilir ama romanda denkliğin belirtirken nitel açıdan bunları birbirinden ayıran yanlar üzerin- düren Altmış Öykü’sünü değerlendiriyor. hayatla değil sayfadaki matematikle sağlanacağı asla göz ar- Saim Açıkgöz, Niyazi Altunya’nın Maarif de duruyor. Böylece, diyelim siz romanınızı yazarken kendini- dı edilmemeli, çünkü yazılı satırlardır roman, hayatla herhan- zi farklı çağların kalemi bağlamında alıp bu anlayışta bir kur- Hakkında Layihalar: 1 (Pegem Akademi), gi bağ kurulmadan da çatılabilir. “Roman” üzerine yazılanlar- İlkokul ve İlköğretmen Okulu Programla- macanın oyunsu deneyimini de yaşayabilirsiniz. sa “roman aklı”nın bakımını yapan, sağlığını denetleyip koru- rımızın Tarihi Üzerine Notlar’dır (Eğitim- Nitekim öyle bağlantılar kurarak geliştiriyor ki okurun da fark- yan “roman tımarhane”sidir. Önceki yazımda andığım üç kita- İş Yayınları), Terbiye-i İptidaiye Islahatı: İl- lı çıkarsamalara yönelmesinin önünü açıyor diyebiliriz zaten. ba “türsel sağlama” adına gelin, birkaç satırla daha uzanalım. köğretimin Güçlendirilmesi (Pegem Aka- Kaldı ki Gürsel, dünya edebiyatından taşıdığı örnekle- Yazarlardan Çiğdem Ülker salt deneme-eleştiri ağırlıklı ve- demi) adlı kitaplarını inceliyor. ri kendisine dayanak alırken yapıtına yaydığı kuramsal ev- rimleriyle biliniyor, öteki ikisi örneğin Kemal Gündüzalp şiir, Sercan Ünsal, Emrah Taştan’ın ren yönünde bunları bütünleyip okurun ufkunu genişletici bir öykü, roman, Gürsel Korat da yine öykü, roman türlerindeki Kemaliye’nin erken Cumhuriyet döne- bakış açısı getirerek bu temele oturtmayı savsaklamıyor. verimleriyle alanda belirli ağırlığa sahip yazarlar. mine yoğunlaştığı, bir kooperatif özelin- Mitolojiden felsefeye, edebiyattan resme sinemaya vb. ÇİĞDEM ÜLKER: ‘YAZMAK… ZAMANI AŞMAK’ de bir ülkenin aydınlanma çabasını ak- uzanmanın çoğulluğuyla. Çiğdem Ülker, “Yazarlığın Yaratıcı Dünyasına Yolculuk” tardığı Erzincan’da Kirtim Kirt Sesle- YAZINIMIZIN CUMHURİYETE BORCU alt başlığıyla verimlediği Yazmak… Zamanı Aşmak (Remzi, ri: Kemaliye Dokumacılar Kooperatifi’ni Farklı yazarların romanları dağar sofranızı zenginleşti- 2022) adlı yapıtında, bu büyülü yolculuğa ya da yaratıcılığa değerlendiriyor. rir kuşkusuz ama roman türüne değgin verimlenen yapıtlar, ait bütün şifreleri serimliyor diyebiliriz. Y. Bekir Yurdakul, “Hayat alfabesi- bizden ya da dünyanın dört yanından farklı bakış açılarıyla Sayfaları çevirip tatlı tatlı, adeta yazınsal hülyalara dala- ne buyurun...” başlıklı yazısında, Aslı tanıştırır, çoksesli bir oylum kazandırıp yükseltir sizi. rak okuyabilirsiniz yapıtı. Hatta yumuşak bir atölye çalışma- Tohumcu’nun Oyuncaklı Alfabe ve “En- Cumhuriyet, yine bizim yazarlarımız eliyle yazınbilimsel, sı bağlamında da notlamak olanaklı bunu. Böylece kendi ro- fes bir tersinleme!” başlıklı yazısında Da- kuramsal, denemesel-eleştirel öyle çok yapıt kazandırdı ki man yazarlığınızın yontusunu çıkarabilirsiniz ortaya. vid Walliams’ın Dünyanın En Berbat Öğ- Okumak kadar yazmayı da sevdiren, isteklendiren ama yazınımıza, üzeri örtülüp unutturulmaya çalışılsa da ikinci retmenleri adlı kitaplarını merceğe alıyor. yüzyıla girişte değerbilirlik gereği bunlara değinmek zorunlu. yazar adayını oburca iştahtan kurtarıp ona tutkulu bir sevda Bozan Yaman, Kemal Gündüzalp’ın Henüz cumhuriyet ilan edilmeden açılmıştı İzmir İktisat Kong- çelengi sunan kurulumuyla dikkat çekici yükseklik sergiliyor 2003-2023 yılları arasında kaleme al- Çiğdem’in yapıtı, öncekilerinde de gözlendiği üzere. resi. Niye? Yeni Türkiye’nin “aş-iş” sorununa akılcı çözümler dığı yazılarından oluşan “Öykü Dünya- üretmek amacıyla değil mi? İşte roman yazmaya oturanlar O, yazarlığını, yazınsal edimini bu duygularla taçlandırıp sı: Deneme-Eleştiri-İnceleme” adlı kita- sürdürdü zaten. İçten sevgi eşliğinde yapıtlara getirdiği açı- da yazsınlar tamam ama sayfalara hiçbir zaman sırt dönme- bını tanıtıyor. sinler. Romanlar da roman yazıları da hep sayfalarda çünkü. lımla, herkesi bu ortak paydaya çağırdı hep. Vitrindekiler, kısa tanıtımlar, Emek 17 Ekim’de konuyu “Entelektüel Kofluk” başlığıyla sürdü- Yurdakul’un hazırladığı Güncel ve Mus- KEMAL GÜNDÜZALP: ‘ROMANA BAKIŞ’ receğim. tafa Başaran’ın hazırladığı Bulmaca ile n Şair, öykücü-romancı Kemal Gündüzalp, Romana Bakış (Al- de düşün trafiği sürüyor! kali, 2023) adlı yapıtında öne çıkarıp üzerinde durduğu, farklı www.sadikaslankara.com, her perşembe öykü-roman, İyi okumalar... açılara dayalı yaklaşımla ele aldığı romanlarda kendi kurma- tiyatro, belgesel alanlarında güncellenerek sürüyor. lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Aslan Yıldız l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. KITAP No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.