Katalog

MERHABA eç başladı yazmaya... Ohio’daki Knockemstiff kasabasında do- G ğup büyüdükten ve yıllarca kâğıt fabrikasında işçilikten kamyon şoförlü- ğüne pek çok iş yaptıktan sonra, emek- liliğine yakın Ohio Üniversitesi’nde ede- İlk romanla biyat eğitimi alıp övgüler ve ödüller alan Knockemstiff’i 2008 yılında yayımladı- ğında 54 yaşındaydı. Sakarya’dan Ankara’ya… “Yere sermek” anlamına ge- len Knockemstiff, Amerikan taşrası- 1915-1919’da başlayıp 1920-23’lere yayılan ölüm-kalım günlerinden geçiyoruz yine. 23 Ağustos’tan 13 nın, “hillbilly” olarak bilinen, genelde Apalaşlar’ın çevresinde yaşayan eği- Eylül’e, 30 Ağustos’tan 9 Eylül’e, 23 Nisan’dan 29 Ekim’e. Sakarya’dan Ankara’ya varoluş göstergesi timsiz ve sert insanların yaşadığı sert o mucize “kısrak başı”nın şu ilk yüzyılına bir de ilk romanla baksak ne dersiniz? bir endüstri diyarı. Ohio’nun petrol yatakları, maden işletmeleri toprakla on birkaç haftadır ilk romanlarla birlikte- başka olguyla karşı karşıya bırakan kavrayışlar geçinen köylüleri birer işçiye dönüş- yiz. Masamdaki ilk romanları düşünürken temelinde yapılandırılmış özellikle sinema, ro- türürken içlerindeki her türlü habis ru- S bunların kiminin yukarıda sıraladığım, kur- man sektöründe (bu sözcüğü yeğliyorum bura- hu açığa çıkarmış. tuluştan kuruluşa hayati olaylarla bir bağdaşık- da) buna benzer pek çok örnekle karşılaşılıyor. Kitabında kasabasının insanları- lık sunduğunu gördüm. Hele çıkagelen yeni bir Belgesel türünün de kullanıldığını gözlüyoruz. nın şiddet dolu, küfürbaz ve kimi mat- ilk roman bununla örtüşmesin mi; Didem Koç, Didem’in ilk romanını bu örneklerden ayıran rak öykülerini anlatırken çok değişik Yüzyıllık Yolculuk (Edebiyatist, 2022). yanlar üzerinde durmalıyız biz daha çok. Ni- bir taşra sıkıntısının insanları neye dö- Böyle olunca Didem’in ilk romanıyla tekim o günler üzerine özel olarak çalıştığı bir nüştürdüğünü gösteriyor usta yazar. Sakarya’dan Ankara ufkuna çıkıp 5 Eylül’de çırpıda görülebiliyor onun. Hıristiyan inancının yoğun nüfuzuna bu kez Ayla Ganioğlu’nun Hikâye Ye- Baygın yattığı beş gün içinde bu evrenin karşın sıradan insanların arzularının ni Başlıyor (Scala, 2023) adlı ilk romanıyla gerçek olamayacağını düşünür Elif: “Bir çe- peşinden gitmekten çekinmediği, her Ankara’dan Ankara’ya bakarız dedim. şit sanal oyun mu ama VR de yok…”, “Bunla- türlü narkotikle cinsel arayışın baskın Sonra da 19 Eylül’de Çiğdem Ülker, Ke- çıktığı, insanların önlerine geleni hır- rın hiçbiri mantıklı değil…” (54, 56), “Nasıl dö- mal Gündüzalp, Gürsel Korat yapıtlarıyla kur- neceğim evime…” (61), “Bilmediğim zamanın palamaktan kendilerini alıkoyamadığı ama bu yaşamdan kaçınmak için maca ardı sıra 3 Ekim’de de söylensel anlatı- ortasında yuvarlanıyorum…” (66). da “rasyonel-irrasyonel” konusuna gireceğim, her şeyi yapmaya niyetlenip bir türlü İki evren arasında gezinir Elif ancak kendi- beceremedikleri bir bunaltı diyarı yazmıştım bunu. Sonrasında yine öyküler, ro- sini bu aşka öylesine kaptırır ki bunun dışına ortaya çıkıyor. manlar, ilk yapıttan son yapıtlara dek elbet. çıkmayı da gönlü istemez bir türlü. Memleketi Ohio, Knockemstiff’te Zaten yapıtın önemli özelliği Matruşka bebek benzeri geç- YENİ BİR YAZAR; DİDEM KOÇ büyüme deneyimlerine dayanan 18 melere dayalı halkalara yaslanması. Romanın iç içe oyun- Yapıtın bir ilk roman olduğunu bana aktardığı için biliyo- öyküden oluşan aynı adlı kitabı ile us- larla süren havası, yazarın seçimi yönünde sözdizimlerin- rum yazar ama Didem Koç kim, kitapta iki tümce arandım, ta yazar Donald Ray Pollock kapağı- de tümceler arasına geçiş sıçrayışları yerleştirmesi, bir güzel yoktu. Yazarın yazınsal anlamdaki kısa geçmişini, yazarlık mızda. Mert Tanaydın’ın yazısı... kıvraklık kazandırıyor yapıta. edimine yönelik kimi verileri öğrenmek kötü mü? M. Sadık Aslankara, üçüncü sayfa- Bu arada iki düzlemde de Elif, özöyküsel-elöyküsel akta- Yazar, roman sanatının gereklerini göz ardı etmeden ama mızda yer alan “İlk romanla Sakarya’dan rıma dayalı tek bir anlatıcı haliyle geliyor, böylelikle romanın doğrusu belli görev anlayışıyla çatılayıp kurmuş yapıtı. Amacı Ankara’ya...” başlıklı yazısında Didem dolayımlı anlatıcısı Elif oluyor sürekli, öğrenci ya da hemşire Cumhuriyetin yüzüncü yılında bunu genç kuşaklara aktarabil- Koç’un Yüzyıllık Yolculuk... fark etmiyor. Didem’in okura güvenen yazar oluşu önemli. mek, bu amaçla dramatik omurgadan yararlanmak. Öner Yağcı, “Şairlik/ İnen darbe- Bunlar, metne inandırıcılık katıyor. İki farklı evreni, kendi Elif, anne babasıyla, aynı odayı paylaştığı anneannesiy- yi duyabilmektir/ Kaslarının liflerin- gereklilikleri yönünde birbiriyle öyle yoğuruyor ki aks yarıl- le birlikte yaşayan, üniversite son sınıf öğrencisidir. Yaşa- de” başlıklı yazısında büyük usta Can masına yol açmıyor bu. mına dönük kararlarına, sevip nişanlandığı fakülte arkadaşı Yücel’in (21 Ağustos 1926 / 12 Ağus- Oysa romanda azımsanmayacak rastlantıyla karşılaşıyo- Berk’in yaklaşımı onda düş kırıklığı yaratır. tos 1999) yazınını... ruz. Ama bunların yaslandığı zemini göz ardı etmiyor. Ne ki Gizlerini paylaştığı pamuk anneanne, uykuya geçerken torunu- Emir Burak İşler, Ernst Friedrich’in bu güzel biçimlendirme, yığma sayılabilecek ayrıntı birikinti- na Kurtuluş Savaşı’nda yaşandığını söylediği bir aşk hikâyesini yayımlanışının 100. yılında dört dilli ev- si gerektirmez, değil mi? efsaneleştirerek anlatır ne ki sabahleyin bir köşede kıvrılmış rensel formatını koruyarak ilk kez dili- Aslında Didem Koç, ölümsüz Reşat Nuri üstadın sevgisi, bulur Elif anneannesini. Oysa sınava yetişecektir genç kız. Fer- mize çevrilen Savaşa Karşı Savaş’ını... içtenliği iyimserliğiyle kendince yeni bir Çalıkuşu sunuyor da yat figan pamuk kadınla ilgilenirken anne baba, Elif de o te- Z. Doğan Koreli, W. G. Sebald’in (18 diyebiliriz. Böyle olunca duygu yüklü, nahif, saf, romantik bir laş içinde düşer başını vurur. Ambulanslar, sirenler, roman bu Mayıs 1944 / 14 Aralık 2021) Satürn’ün aşk da yüklüyor üstadımız gibi, gözyaşı mayınları da yerleş- hareketlilikle başlar, sonrasında geri dönüşle, tabii kendi dön- Halkaları’nı... tiriyor tabii satırlar arasına. güsüyle hikâye bütünlenir. Böyle de akacaktır anlatı boyunca. Uzay Can Erdal, Warren Treadgold’un Ötekileri de unutmayalım, Halide Edip’i, Yakup Kadri’yi, Kısa Bizans Tarihi’ni... milli edebiyat topluluğunun kimi yazarlarını, son olarak Tur- ‘YÜZYILLIK YOLCULUK’; CUMHURİYET Mehmet Atilla, George Saunders’in gut Özakman’ın Şu Çılgın Türkler’ini de. “Zamanda yolculuk” İÇİN BİR SAYGI DURUŞU Yağmur Altında Yüzmek’ini... (103) biter. “Yataktan fırla(r) Elif. Annesiyle göz göze geli(r)” Elif, beş gün boyunca (187) kendinden geçmiş bilinç- Ferhat Uludere, SRC Yayınları’nın (164) kestirileceği üzere. Gerisini de siz okuyun artık… siz halde hastanede yatacaktır. Ancak görece boyut / evren şiir dizisi Bi’Dünya Şiir’den yayımla- değiştirmiştir, anneannenin anlattığı o aşk hikâyesi öznesi nan üç yeni kitabı (Taşınabilir Bulut / YAZINIMIZIN CUMHURİYETE BORCU… olarak Kurtuluş Savaşı’nda Sakarya önlerinin yaşandığı Po- Yasemin Çargıt, Kangren / Mete Öz- Yazarlarımız, Cumhuriyete karşı duyabilecekleri sorumlu- latlı Malıköy’e “ışınlanmış”tır adeta. (72) yılmaz, Kıyı / Gökhan Demirci)... luğun ne ölçüde ayırdındalar bilmiyorum ama Didem Koç, Bu kez öğrenci değil hemşiredir, Berk de gitmiş yerine Kur- Şerif Mehmet Uğurlu, Duygu bu ilk romanı Yüzyıllık Yolculuk aracılığıyla belli yazınsal yol- tuluş Savaşı’nın tam ortasında Yüzbaşı Ahmet gelmiştir. Kankaytsın’ın Sahnedeki Madun’unu... culuğuna ilkin borcunu ödeyip öyle çıkmak istemiş. Elif, anneannesine “Aşk kimin umurunda?”, “Böyle aşk yok Y. Bekir Yurdakul, Mariajo Ilustrajo’nun Kolay olmayan bir işe girişmiş Didem, roman sanatının artık” (38) derken, gıpta ettiği bu aşkı tam da onun anlattığı bi- Sular Altında’sını merceğe alıyorlar. gerekleri yönünde adım atarken bu arada başarılı sayacağı- çimiyle yaşamaya koyulur hafiften. Duygu kazısı yapar içinde. Emek Yurdakul’un hazırladığı Gün- mız bir ilk roman çıkarmış ortaya. n “Berk’e olan duygularım aşk değilmiş” diye düşünür. (125) Ne ki cel ve Mustafa Başaran’ın hazırladığı kızılca kıyamet günlerdir. Ankara’nın taşınması söz konusudur. www.sadikaslankara.com, her perşembe öykü-roman, Bulmaca ile de düşün trafiği sürüyor! Sanal gerçeklik, metaverse vb. simülasyon kökenli, insanı tiyatro, belgesel alanlarında güncellenerek sürüyor. İyi okumalar... lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Aslan Yıldız l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. KITAP No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.