Katalog

ERNST FRIEDRICH’İN ASIRLIK YAPITI İLK KEZ DİLİMİZDE ‘Savaşa Karşı Savaş’ Susan Sontag’ın Başkalarının Acısına Bakmak adlı kitabında üzerinde durduğu ve “Fotoğraf sanatının şok terapi formunda sunulmuş hali” diye nitelediği, Ernst Friedrich’in Oku Yayınevi tarafından Emir Burak İşler’in çevirisiyle yayımlanan Savaşa Karşı Savaş adlı kitabı yayımlanışının 100. yılında dört dilli evrensel formatını koruyarak ilk kez Türk okurlarla buluşuyor. Savaşa Karşı Savaş, Alman tıbbi ve askeri arşivlerinden alınmış savaşa ait çarpıcı fotoğraflara Ernst Friedrich’in eklediği yazılarla tüm insanlığa bir uyarı, bir mesajdır. Kitle kasaplığını kahramanlık olarak lanse edenleri durdurmak ve başkalarını aynı yalanlarla ölüme sürüklemelerinin önüne geçmek için yazılmıştır. I. Dünya Savaşı sonrası dönemde Avrupa’da geniş yankı uyandırmış ve Friedrich’in Berlin’de kurduğu Savaş Karşıtlığı Müzesi’nin de temelini oluşturmuştur. Günümüzde hâlâ barış ve antimilitarizm hareketlerine esin olan Savaşa Karşı Savaş, savaşın yıkıcı etkilerini en çarpıcı biçimde anlatan yapıtlardan biri olarak kabul edilmektedir. sum tutulamayacağını anlattığı bölüm geliyor: toğraflar ise hepimiz için bir uyanış çağrısıdır; proleter, pro- “İnsanları kim savaşa zorluyorsa ya da onları kitle- tez koluyla çekicini sallamaya devam ederken Kral George sel cinayetlere kışkırtıyorsa, askerlerin güvenliklerine ve yelkenlisiyle gezmektedir. Çarpıcı tespitlerinden biri de bu- EMİR BURAK İŞLER dertlerine karşı bütün malı mülkü ve ayrıca kendi haya- dur, savaşı mümkün kılan proleterlerdir, çığırtkanlar değil. tıyla sorumlu olsun. Sancak altında insanları seferberli- Kanayan, kopan, çürüyen bedenler onlarındır. Prole- İLK SAVAŞ KARŞITLIĞI MÜZESİNİN ğe çağıran kral, sancağı kendisi taşımalıdır. terin zihni sermaye tarafından ele geçirilmiştir, savaşla- KURUCUSU: ERNST FRIEDRICH rı mümkün kılan da budur. Ernst Friedrich’in deyişiyle Ve eğer bir asker dilenecek duruma gelirse, kral da Dünyanın ilk savaş karşıtlığı müzesinin kurucusu onunla çıkıp sokakta dilenmelidir. Eğer savaşlarda ku- “Ülke elden gidiyor, ülke tehlikede! derken ülkeyle kas- Ernst Friedrich’in 1924’te yayımlanır yayımlanmaz ya- lübeler, gecekondular yakılmışsa, saraylar ve kaleler de tettikleri her zaman para çantaları olagelmiştir!”. yınevinin polis baskınına uğradığı ve kitaptaki fotoğraf- ateşe verilmelidir. ERNST FRIEDRICH’TEN SONSÖZ: lara da el konulduğu kitabı Savaşa Karşı Savaş (Çeviren: Ve her zaman, cephede kurban gitmiş bir insan hayatı ‘İŞKENCECİLERİME DE (SAVCILAR) Emir Burak İşler / Oku Yayınevi) yayımlanışının 100. için, bir kral ya da bir bakan da ‘onur meydanı’nda va- TEŞEKKÜRLER’ yılında dört dilli evrensel formatını koruyarak ilk kez tan için huzur içinde yatırılmalıdır. Ve savaş için ortalığı Kitabına “İlk kim yasaklayacak” tablosuyla başlayan, Türkçe olarak yayımlandı. kızıştıran 10 gazete yazarı, her bir askerin hayatı için re- hücresinin yalnızlığında fikirleri gittikçe gelişen Ernst Friedrich’in I. Dünya Savaşı’nı atlatmış Avrupa’ya hine olarak verilmelidir!” Friedrich noktayı ise şu sözlerle koyar: “İşkencecilerime bir uyarı mesajı olarak dört dilli olarak basılan ve şimdi- ‘AİLENİN GURURU’ de (savcılar) teşekkürler”. ye kadar 50 ülkede yayınlanmış kitabını, usta yazar Su- “Bakmamız gereken” fotoğrafları içeren bu kitabı sa- Fotoğrafın açıklamaya ihtiyacı yoktur denir ancak Sa- san Sontag, Başkalarının Acısına Bakmak adlı kitabın- dece okumakla kalmayacaksınız, savaş gerçeğini her vaşa Karşı Savaş’ın devamı bütünüyle fotoğraflar ve bu da şöyle niteler: “Fotoğraf sanatının şok terapi formun- an hissettiğimiz bu zamanda İsrail’de Filistinlileri vur- fotoğraflara Ernst Friedrich’in eklediği çarpıcı yazılardan da sunulmuş hali.” masına övgüler dizilen askerlerden biri olabileceğinizi, oluşmaktadır. Burada yazarın ya fotoğrafları vurgulamak Ukrayna’da ne için öldüğünüzü bilmeden vatan için öle- TÜRKİYE’DEN FOTOĞRAFLAR DA VAR! istediği ya da fotoğrafları insanların anlayışına bırakmak Alman tıbbi ve askeri arşivlerinden alınmış fotoğraflar- ceğine inananlardan biri olabileceğinizi düşüneceksiniz. istemediği anlaşılabilir. Kitapta göreceğiniz fotoğraflardakiler cani değildi, sa- dan oluşan -ki Friedrich, Türkiye’den ve başka ülkeler- Kitabın içindeki “Ailenin Gururu” bölümü de bunu vaşın öncesine kadar normal yaşayan sıradan insanlardı. den de savaşla ilgili fotoğraflar bularak kitabına eklemiş- doğrular niteliktedir; hangi aile, çocuklarının başka ai- Bu nedenle kitabı bitirdiğinizde unutmayın: “Methiyeler ve 100 yıl sonra bile hâlâ yerini koruyan en önemli savaş lelerin çocuklarının ölüsünü elleriyle havaya kaldırmış dizilen savaş aslında budur!” karşıtlığı kitaplarından biri olan Savaşa Karşı Savaş, kı- ve neşeyle fotoğraf çektirmesini aile albümüne “Ailenin yasla “bakılabilir” fotoğraflarla başlayarak Savaşın Yü- Gururu” diye koyar ki? ERNST FRIEDRICH: 1894 yılında Wroclaw’da sa- zü bölümüyle kendini “bakılamaz” fotoğraflara bırakıyor. raç bir baba ve çamaşırcı bir annenin 13 çocuğunun en YAZILIŞ AMACI KİTLE KASAPLIĞINI küçüğü olarak dünyaya geldi. YAZINIZ! KİTABI İLK YASAKLAYACAK KAHRAMANLIK OLARAK LANSE 1911’de Alman Sosyal Demokrat Parti’ye üye oldu, ÜLKELER VE BAŞKANLAR! EDENLERİ DURDURMAK! parti savaş harcamaları için para toplanmasını (istik- Kitap, alışılmadık şekilde bir tabloyla başlıyor; Ernst İşte, Savaşa Karşı Savaş bununla savaşmak için yazıl- raz) destekledikten sonra partiden ayrıldı. Friedrich, okuyuculardan buraya kitabı ilk yasaklayacak mıştır: Kitle kasaplığını kahramanlık olarak lanse edenle- 1. Dünya Savaşı sırasında askere alınma kararı çık- ülkeleri ve başkanlarını kaydetmesini istiyor. ri durdurmak ve başkalarını aynı yalanlarla ölüme sürük- tı ve vicdani retçi olmaya karar verdi. Bu kararından Devamında kitabın temellendiği, savaşın neden hiçbir lemelerinin önüne geçmek. dolayı akıl hastanesinde yattı. Daha sonra ordunun ey- zaman “anlamlı”, “gerekli” veya başka aklamalarla ma- Savaşa sürükleyenler ve savaşa gidenleri kıyasladığı fo- >> 10 22 Ağustos 2024