Katalog

Gülten Dayıoğlu’yla gezmek! Gülten Dayıoğlu’yla bu hafta uzun yolculuklara çıktım. İlkin ne zamandır tasarladığım Gizemli Buzullar Kıtası Antarktika ve Patagonya’ya… Uzandım. Döner dönmez yeni bir gezi programını masamda buldum. Sırada “Bambaşka Bir Ülke Amerika’ya Yolculuk” vardı. Gezileri kitaba dönüştürme ödevini de aksatmayışına karşın her yolculuğun, her anın tadını çıkarmayı da başarmıştı Dayıoğlu. Anlattıklarının ayrıntısı bir yana dilinden yansıyan sıcaklık ve içtenlik böyle diyordu. Yardımcı olmaya hazırım.’ dedi. kayboluş anısı vardır. Nasıl olsa biliyorum artık bu ken- Y. BEKİR YURDAKUL …Kasetleri yazıya geçirme aşamasına gelince, birkaç ti hevesiyle kendini sokağa atmış ne ki çok geçme- yerde takıldım. (…..) Rehberimiz Orhan Dertsavar’ı ara- den kaybolmuştur. Neden sonra ve gecenin bir vakti ülten Dayıoğlu’ysa konuğunuz ya da sevgi- dım. ‘Orhan Bey, sesiniz pek uzaktan geliyor. Nereler- dönünce otele, eşinin “Nereden geliyorsun” sorusunu li Gülten ablanın dünyasının herhangi bir anına, “Kaybolmaktan!” diye yanıtlayacaktır. desiniz’ diye sordum. Yanıtı alınca, eskilerin dediği gi- G gününe, kestirmeden söylersem yapıtlarından bi insanoğlu kuş misali sözleri dolandı dilime. Çünkü, Meksika’ya…, Mısır’a…, Kenya’ya…, Okyanuslar birine konuksanız hiç değilse küçük bir çanta hazırla- Ötesine Yolculuk, Hindistan’a Yolculuk ve Nepal Gezi- Antarktika’dan döneli, daha on gün filan olmuştu. Reh- mış olmalısınız! İşte çıktık / çıktınız bile yola. si yapıtlarında olduğu gibi bu iki yeni gezi yapıtında da berimiz bana Kuzey Kutbu’ndan ses veriyordu.” Bugün sözünü etmeye niyetlendiğim iki kita- görüp gözlemlediği ülkeler, kentler, bölge ve yöreler Aslına bakarsanız daha lise öğrenciliğinde çıktığı ya- bı için sözcüklerimi yanıma çağırırken onun “Güney üzerine verdiği bilgileri de ansiklopedik anlatımın kuru- 1 zı yolculuğuna Türkiye’nin yanı sıra dünyanın birçok Kutbu’ndan Kuzey Kutbu’na” başlığı altındaki not- luğundan ustaca çıkardığı içindir ki onunla geziniz / ki- yöresini, bölgesini, ülke ve kentlerini de eklemiştir. ları ilişti gözüme. Dedim ya konuğunuz Gülten ablay- taplarıyla yolculuğunuz kesintiye uğramaz… Gülten Dayıoğlu uslanmaz, yorulmaz bir yazın emek- sa hem onunla gezide bulursunuz kendinizi hem de bir Geziniz bittiğinde, kapatırken kitabın kapağını yor- çisi olmanın ötesinde gezgindir de… Üstelik yaşamının anda hem de kendi gezilerinizden kimilerinde, belki de gun ama sevinç dolusunuzdur. Dahası yeni bir yolcu- / gezilerinin de her anında çocukları düşünen bir gezgin. bütün gezileriniz çağrı çıkarır size. luk için de kimseyi, kendinizi bile bekletmezsiniz. Ne varsa gördüğü, yaşadığı, tanık olduğu hepsini Bunlar yetmez; onun öteki yapıtlarının da kapıları açı- Sırada hangi kitabı, hangi ülke var; siz karar verin! planlı, disiplinli bir çalışma sürecinde kitaplara dönüş- n lır, pencerelerinden fısıltılar, kuş sesleri, toprağın koku- türmüştür. su, suyun şırıltısı geziler boyunca kime merhaba demişse 1 Yüzler ve Sözler, Gülten Dayıoğlu, yaşantı, Yalnızca yazdığı için değildir, onun gezi yapıtlarını hepsi koşup dolar kulaklarınıza… Dönelim mi o notlara: YKY, Haziran 2023, s. 198 okurken çeşitli yolculuklarda bulmamız kendimizi; an- DAYIOĞLU’YLA KUŞ MİSALİ… latırken tutturduğu dil, içtenliği ve yalın anlatımıdır as- Bambaşka Bir Ülke Amerika’ya Yolculuk / Gülten Dayı- “Antarktika gezimizde, çok iyi bir rehber bizlere lında bu sonucu doğuran. oğlu / YKY Doğan Kardeş Kitaplığı / 87 s. / 10+ / 2024. eşlik etti. (…..) Gezi sırasında yerli rehberin anlattıkla- rının bazılarını kavramakta zorlanıyordum. SIRADA NERESİ VAR? Gizemli Buzullar Kıtası Antarktika ve Rehberimiz, ‘…Telaş etmeyin. Kitabı yazmaya baş- Bambaşka Bir Ülke Amerika’ya Yolculuk yapıtında Patagonya’ya Yolculuk / Gülten Dayıoğlu / YKY ladığınızda (…..) zora düşerseniz beni arayabilirsiniz. San Francisco izlenimlerini anlatırken yer verdiği bir Doğan Kardeş Kitaplığı / 216 s. / 10+ / 2024. Her çağda yeniden… Doğu’nun kadim masal geleneğinin dünyaya armağanı Beydeba’nın “Kelile ve Dimne”sini elbette ki çoktan okudunuz! Ne ki yine de günümüzün usta kalemi Faruk Duman’ın sözcükleri ve yorumuyla yeniden okumakta büyük yarar var. İnsanlığın kültürel birikiminin köklerine uzanmak ve zamanda yolculuk için... e zaman çağları aşıp gelen bir masal, destan, ce de öncelikle iki büyük anlatı çıkar karşımıza: Binbir tün bu konularda ve daha efsane, mit çalınsa kulağıma kadim bir yolcu- Gece Masalları ve Kelile ve Dimne. da fazlası üstüne hayvan N luğun orta yerinde bulurum kendimi… Yalnızca masalları anlatarak öğüt- HİÇBİR ŞEY DEĞİŞMEMİŞ GİBİ! sıraladıklarım değil, Homeros’un şiiri de çağların çar- ler verir krala. Alçakgönüllü bir şair, filozof, Hint bilgesi Beydeba’nın kından süzülüp gelmiştir. Kadim sözlü kültürün masallarıdır Kelile ve Dimne’de okuduklarımız. Eski mi Dolayısıyla günümüzde ortaya konan anlatıları bu pen- yarattığı bir insanlık mi- eski çağlardan Hindistan kralı Debşelim; ülkesinde işler cereden değerlendirince “Şu gökyüzü altında söylen- rası bu masalların, dün yolunda gitmeyince, halkıyla arasındaki güven duygu- memiş hiçbir şey yoktur” yargısına varmak zor değildir. olduğu gibi bugün de yeniden su sarsılınca kendisine yol göstermesi için Beydeba’yı Bugünün iyi bulduğumuz yapıtlarının yaslandığı yer yorumlanması ve okunması; hâlâ başaramadığımız sarayına çağırır. İşlerin yolunda gitmemesinde değişen bence aslında bu birikimdir. “Herkese yeter dünya” yaklaşımını düşününce de bir şey yoktur da o günlerden bugüne, bir filozofun sa- İnsanlığın çocukluk çağında filizlenen, dilden dile ak- kaçınılmazdır. n raya çağrılması sanırım hepimiz için tuhaf. tarılıp olgunlaşan, vazgeçilmez olan bu anlatılar için- de Doğu’nun masal geleneğinin çok özel ve önemli bir Debşelim’in; eşitlik, adalet, vicdan, öfke, sevgi, say- Kelile ve Dimne / Faruk Duman / YKY Doğan yer tuttuğu bir gerçektir. Yüzümüzü Doğu’ya dönün- gı, acıma, hile vb. üzerine yardımını ister. Beydeba, bü- Kardeş Kitaplığı / 85 s. / 10+ / 2024. 27 Haziran 2024 14