Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
inananlara karşı tavır almak. milliyetçiliği dar bir alan içinde değerlendiriyorlar.
n Önemle vurguladığınız Atatürk’ün tarih ve tarihin
n Geçmişte ve bugünlerde yaşananlar göz önünde Onlara göre milliyetçilik, başka milletleri düşman ve
yazılması konularına ilişkin en önemli tespiti nedir?
bulundurulduğunda Atatürk’ü daha iyi anlamak, aşağı gören şoven ve saldırganlıktır. Milliyetçilik ırk
Atatürk tarihi konular üzerinde yazanların,
prensiplerini, düşünce sistemini ve sahip olduğu kişisel birliğine dayanan ırkçılıktır.
yazdıklarını mutlaka belgelere dayandırmasını istiyordu.
nitelikleri benimsemek gelecek hakkında yine de Bu düşüncelerin dünyada var olduğu dönemler
Tarihi incelemelerin siyasi kurumların kuruluş, değişim
iyimser olabilmeyi ne denli sağlayabiliyor? oldu mu? Evet. 1930’larda Almanya’da “Nasyonel
ve çöküş süreçleri üzerine yoğunlaşmasını istediğini de
Son yıllarda yaşanılanların etkisiyle Atatürk’ü daha Sosyalizm” düşüncesinin iktidara gelmesiyle yaşandı.
biliyoruz. Belki de tarihi çalışmalar üzerinde durduğu en
iyi anlayabilmek için özellikle gençlerin daha çok ilgili Bunun bütün ülkelere olduğu gibi elbette o yıllarda
önemli noktalardan birisini de tarihi olayların oluşumuna
olduğunu izliyorum. Ayrıca Türk toplumunun büyük Türkiye’ye de yansımaları oldu. Ama bu düşünceler
etki eden nedenlerin araştırılması oluşturuyordu.
kesiminin de Atatürk’ün bugün için de büyük bir lider Almanya’nın 2. Dünya Savaşı’nda yenilmesiyle
n Atatürk’ü kültür sorunlarına ve Türk tarihini yeni
olduğunu tekrar anlaması da çok önemli. Türkiye’de de geçerliliğini yitirdi.
baştan yazmaya yönlendiren, bu yönde çalışmalara
Milliyetçilik denilince ilk önce anlaşılması gereken
başlattıran ana nedenler ve Türk Tarih Tezi ile ortaya
‘MUSTAFA KEMAL, ZAMAN VE KOŞULLARA
nokta şudur. Milliyetçilik doğrudan doğruya “millet”
konulmak amaçladığına ilişkin neler söylersiniz?
BAĞLI OLARAK DÜŞÜNCELERİN
tanımı ile ilişkilidir. Milleti tanımladığınız şekle göre
1930’lu yıllarda üzerinde çalışılan Türk Tarih Tezi
DEĞİŞEBİLECEĞİNİ KABUL EDİYOR’
milliyetçilik tanımı da değişir.
ile ortaya konulanın doğruluğunu veya yanlışlığını
n Vurguluyorsunuz ki “Burada kritik bir nokta
Aslında burada milliyetçilik yerine “milletçilik” ismi
tartışmak yerine, Atatürk’ün neden bu çalışmaları
var: O da Atatürk’ün sahip olduğu ve büyük bir
kullanılsaydı daha doğru olurdu. Belki de bazı kavram
başlattığını anlamak daha önemlidir. Türk Tarih Tezi
kıskançlıkla korumaya çalıştığı ‘prensipleri’ ile ‘zaman
karışıklıklarına son verebilirdi.
ile Türklerin anayurdunun Türkistan, yani Orta Asya
ve koşullara göre değiştirilebileceğini kabul edeceğimiz
Her şeyden önce millet bir “siyasal” ve “sosyal”
yaylası olduğu ortaya koyuluyordu. Asıl önemli olan
düşünceleri’ni birbirinden ayırt edebilme inceliği.”
birlikteliktir. Bireyler yani vatandaşlar, millete kendi
nokta ise Türklerin bu bölgede Yontma Taş Devri’ne 12
Açar mısınız?
siyasi iradeleri ile “vatandaşlık” bağı ile bağlıdırlar.
bin yıl önce geçmiş oldukları, hayvanları ehlileştirmeye
Bu sorunuz çok önemli. Mustafa Kemal zaman ve
Millet tanımında, kavramında iki yol vardır. Birincisi,
ve çiftçiliğe başlamış olmalarıydı. Bu tespitler ise
koşullara bağlı olarak düşüncelerin değişebileceğini
örneğin “ırk birliğini” temel alan “objektif millet anlayışı”,
uygarlıkların beşiğinin Orta Asya ve buranın yerleşik
kabul ediyor. Zaten buna karşı çıkarsanız o zaman
diğeri ise manevi bağları insanları birbirine bağlayan duygu
kavimlerinin Türk olduğunu gösteriyordu.
devrimciliği nereye koyacaksınız? Önemli olan
Atatürk’ün Türk Tarih Tezi ile amaçladığı
prensiplere sıkı sıkıya bağlı kalmak.
asıl husus ise Batılı ülkelerin Türkleri hep
Dolayısıyla onun sözlerine bakarken o
aşağılayan ve barbar bir toplum olduğunu
sözlerin söylendiği zamana ve koşullara
gösteren algılarına son vermekti. Elbette bunun
dikkat etmek lazım.
yanında Türk milletine özgüven kazandırma,
Düşünceler ile prensipleri ayırt edebilmek
tarihi ile övünme fırsatlarının yaratılması da
de tabii ki önemli. Buna bir örnek vermek
diğer bir nedendi.
gerekirse, “tam bağımsızlık” onun
vazgeçilmez bir prensibi. Ekonomide
ATATÜRK’ÜN DIŞ POLİTİKASI!
uyguladığı “devletçilik” ve “karma
n Mustafa Kemal’in barışın
ekonomi” ve hatta “liberal ekonomi”
korunmasının ön şartına ve dış politikada
düşüncesi ise zaman zaman koşullara uygun
uyguladığı siyasetin ana eksenine ilişkin
olarak değişime uğrayabiliyor.
yaklaşımını nasıl ortaya koyuyorsunuz?
Atatürk’ün dış politikada uyguladığı
“ATATÜRK’ÜN ORTAYA
siyasetin ana parametrelerini şöyle
KOYDUĞU ‘TÜRK
özetleyebiliriz.
MİLLİYETÇİLİĞİ’NDE MİLLET
Birincisi; her şeyden önce “tam bağımsızlığın”
TANIMI TAMAMEN SUBJEKTİF
korunması vazgeçilmez ve asla taviz verilemez
MİLLET ANLAYIŞINA
bir prenstir. İkincisi; dış politikanın ana dayanağı milli
ve düşünceleri esas alan “subjektif millet anlayışı”.
DAYANMAKTADIR”
menfaatlerdir. Üçüncüsü, dış politika her şeyden önce
Subjektif millet anlayışının savunucusu Ernest
n Sıklıkla sorulacak kuşkusuz; Atatürk’ün yolculuk
kendi milli gücümüze dayandırılmalıdır. Dördüncüsü, dış
Renan’dır. Yazara göre “İnsan, ne ırkının, ne dilinin,
serüvenini anlamaya ve anlatmaya çalıştığınız kitap
politika bütün dünya milletleri ile medeni ve insani ilişkiler
ne de dininin, ne de nehirlerin izlediği yolun, ne de
serisinin üçüncüsüne neden Biz Türk Milliyetçisiyiz
içinde, dostluk içinde yaşamaya odaklanmaktadır. Beşincisi,
sıradağların yönünün eseridir. Sağlam duygulu ve sıcak
ismini verdiniz? Özellikle “milliyetçilik” gibi dünyada
dış politikanın uygulanmasında genişlemeci (irredentist)
kalpli insanların bir araya gelmesi manevi bir şuur
en çok tartışılan, tanımı, açılımı bir türlü netleşemeyen
siyaset asla düşünülemez.
yaratır ki, buna millet denir.”
bu “sıkıntılı” kavramı başlığa taşıyarak neyi
Belki bu konuda söyleyebileceğimiz altıncı prensip de
Atatürk’ün ortaya koyduğu “Türk milliyetçiliği”nde
amaçladınız?
uluslararası antlaşmalara saygı ve bağlılık gösterilirken,
millet tanımı tamamen subjektif millet anlayışına
Kitabın belki de odak noktası “Türk milliyetçiliği”.
uluslararası hukuktan doğan haklarımızın sonuna kadar
dayanmaktadır. Atatürk’ün tanımı da şöyledir:
Kitaba neden bu ismi verdiğime gelince; birincisi, Gazi
savunulmasıdır.
“Zengin bir hatıra mirasına sahip bulunan; beraber
Mustafa Kemal 26 Nisan 1926 günü’da Türk Ocakları
yaşamak hususunda müşterek arzu ve razı olmada samimi
delegelerine yaptığı konuşmada, “Biz doğrudan
‘YAZMAK YAŞAMIMIN BİR PARÇASI OLDU’
olan ve sahip olunan mirasın korunmasına beraber devam
doğruya milletseveriz ve Türk milliyetçisiyiz” diyor.
n Son olarak yeni tasarılarınızı sormak isterim.
hususunda iradeleri ortak olan insanların birleşmesinden
İkincisi, Medeni Bilgiler Kitabı’nda milliyetçilik
Atatürk üzerinde yaptığımız bu son üçleme ile
meydana gelen topluma millet ismi verilir.”
prensibinin incelemesi “Türk milliyetçiliği”nin tanımı
yazdığımız kitap sayısı 16’ya ulaştı. Bundan sonra ne
Atatürk’ün Türk milletini dünya milletleri ailesinin
ile bitiyor. Üçüncü neden de belki çok kimsenin
yapabiliriz? Hangi konu üzerinde çalışmaya devam
eşit haklara sahip şerefli bir üyesi olarak görmek
gözünden kaçmış olabilir, 1961 Anayasası’nın
edebiliriz? Artık şunu söylemeliyim ki yazmak benim
istediğini de hep göz önünde bulundurmak bir
Başlangıç kısmında “Türk Milliyetçiliği” isminin
için yaşamımın bir parçası oldu. Yazabildiğim kadar bu
zorunluluktur. Bu nokta Türk milliyetçiliğinin aynı
kullanıldığını görüyorsunuz. Bu nedenlerle “Türk
çalışmalara devam etmek isterim.
zamanda ayrılmaz bir parçasıdır.
milliyetçiliği” ismini kullanmayı tercih ettim.
Yeni kitabın konusu veya alanı ile ilgili iki olasılık
Bunun yanında milliyetçilik asırlar boyunca tartışılan,
ATATÜRK YAZI DEVRİMİ İÇİN var. Biliyorsunuz; Güç Odaklarının Mücadelesi isimli
bir türlü de netleşemeyen bir konu. Bu doğru. Bugün
NEDEN BEŞ YIL BEKLEDİ?
bir üçleme kitap serim daha var. Osmanlı’dan alıp
milliyetçilik dalgası Avrupa ülkelerinde gittikçe
n İsmet İnönü’nün de “Atatürk Devrimleri içinde karar
1980’e kadar yaşanan olayları bu üç kitapta güç odakları
yükselen bir dalga şeklinde. İşte bu nedenlerle Türk
verilmesi en çok düşünülen” konu olarak değerlendirdiği
açısından inceliyoruz. Bu kitap serisinin özellikle
milliyetçiliğinin ne olduğunu ve ne olmadığını topluma
yazı devrimi için Atatürk neden beş yıl bekledi?
üniversitelerde siyaset ve tarih okuyan öğrenciler
anlatma nedenleri daha fazla.
Atatürk yazı devrimi için neden beş yıl bekledi?
tarafından bir referans kitabı olarak okunduğuna çok
Bakın bugün Avrupa’da ve ABD’de “muhafazakâr
Bu soru üzerinde de pek fazla düşünüldüğünü
zaman şahit oluyorum, bundan da büyük bir mutluluk
milliyetçilik” tartışılıyor ve hatta bu düşünce bazı
zannetmiyorum. Latin alfabesine karşı çıkanların
duyuyorum. İşte bu çerçevede karşılaştığım gençler
ülkelerde iktidara geliyor veya gelmekte. Bu konular
savundukları noktalardan birisi de Kuran’ı okuyabilmek
1980-1990 dönemi üzerinde de çalışmamı bana
Türkiye’de ne kadar yeterli seviyede ve sağlıklı
için Arap harflerinin gerekli olduğuydu. Sanki Arap
öneriyorlar. Bu bir ihtimal. Diğer bir ihtimal ise terör
konuşuluyor ve tartışılıyor? Bunun doğru konuşulması
yazısı bırakılırsa dinden uzaklaşılacaktı.
konusuna tekrar dönmek. Benim ilk kitabım 2011
ve tartışılması için bazı temel kavramların sağlıklı ortaya
Latin harflerinin 1 Kasım 1928’de Türkiye Büyük Millet
yılında çıkan Terör Örgütlerinin Sonu isimli kitaptır.
konulması lazım. Bu kitap bunu amaçlıyor.
Meclisi’nde kabul edilmesinden önce Meclis önemli bir
Belki bu konuya da tekrar dönebilirim. Önümüzdeki
n Bu bağlamda Atatürk’ün ortaya koyduğu Türk
başka karar almıştı. 10 Nisan 1928’de anayasada yer alan
günlerde buna karar vereceğim.
n
milliyetçiliği tam da nedir?
bir fıkra kaldırılmıştı. Bu fıkra ise “Türkiye Devletinin dini
Milliyetçilik denilince, bazı kişiler özellikle de kendisinin
İslamdır” fıkrasıydı. Böylece laikleşme yolunda önemli bir Atatürk Anlatıyor: Biz Türk Milliyetçisiyiz / İlker
entelektüel olduğunu düşünen kişiler, biraz da küçümseyerek Başbuğ / Kırmızı Kedi Yayınevi / 208 s. / 2024
adım atılmıştı. Sıra yazı devrimine gelmişti.
6 11 Nisan 2024