Katalog

MERHABA apağımızda Gültekin Emre’nin yet- kin incelemeleriyle yer verdiğimiz iki K ustayla “Merhaba” diyoruz bu hafta. İlki, yenilikçi, direnişçi, sosyalizme ÇOCUK EDEBİYATININ KÖŞE TAŞLARI 2 yürekten inanmış, onun için savaşmış, “Sokaklar fırça, alanlar paletimizdir” demiş, insanların iradelerine, dünyayı Zeynep Cemali! yeniden kurma yeteneklerine gönülden inanmış, toplum için yazmış, en bilineni Zeynep Cemali’nin öyküleri bir film kamerasının konuya objektifini odaklaması gibi Nâzım Hikmet olmak üzere pek çok başlar. Hemen içine çeker kurguya hiç yabancılık çekmezsiniz ve içine girersiniz. şairin yolunu açmış, esin kaynağı olmuş usta şair Vladimir Mayakovski Beklediğiniz bir sona ulaşsanız da anlatımın getirdiği sürprizler sizi şaşırtır. (19 Temmuz 1893 / 14 Nisan 1930). ZEYNEP CEMALİ VE EDEBİYAT DİLİ ilişkisinin bir kızın yaşamında ne den- İkincisi ise fırçalarla başlayıp kalem Zeynep Cemali’nin kitaplarını elinize al- li önemli olduğunu da gösteren anı- kâğıtla süren ömründe hep “çıkış” dığınızda ilk karşılaşacağınız şey, dilindeki lar demetidir. aramış, tarihi, dini, politik söylem doğallıktır. Zorlama bir dilcilik kaygısı gör- Zeynep’in babası İstanbul yapıtlarında şaka, maskaralık, mizah mezsiniz onda. Ama bundan onun özen- Kapalıçarşı’da dükkânı olan bir es- olarak yansımış, Doğu Alman söylemini siz yazdığını çıkarmayın sakın, yanılırsınız. naftır. Çevresinde sevilen ve sayılan karikatürize etmiş, somut, bildik, orta Dil doğal, yapmacıksız, iletişime açık hat- biri olan baba, kızı Zeynep’le özel- sınıfın yaşamında yer alan şeyleri, gele- ta hemen bunu gerçekleştiren bir yapıdadır likle ilgilenmekte ve onun oyun zan- neksel lirik temalar yerine sosyal konu- ve bu yapı sizi günlük yaşamın gerçeklerine nettiği bir takım yaşam deneyimle- götüren içten bir dost gibi karşınıza çıkar. ları, iç dünyaları ele almış, toplum dışı- riyle kızını hayata hazırlamaktadır. Gerçekliğin samimi köprüsü gibidir onun dili. Yemek yemesinden başlayan ve na itilmişleri sıkça işlemiş grafikçi, Öyküyü öykü yapan onun kısalığı, damı- birlikte alışverişe uzanan çizgide ba- heykeltıraş, şair Günter Grass tılmışlığı, çarpıcı başlangıç, sürükleyici ko- ba, kızının hem kendisini önemli his- (16 Ekim 1927/ 13 Nisan 2015). nu ve şaşırtıcı bir sona ulaştırabilmektir. setmesini sağlamakta hem de insan Üçüncü sayfamızda usta yazar ilişkilerine hazırlamaktadır. Yaşadığı CEMALİ VE KİTAPLARINDAKİ Zeynep Cemali’nin Çılgın Babam kitabı ekonomik zorluklara karşın babasının SOSYAL ÇEVRE merkezinde yazınını irdelediği “Çocuk insanlara ve yaşama bakışı, Zeynep’e Öncelikle bilinen çok tanıdık bir çevre- Edebiyatının Köşe Taşları 2” başlıklı yoğun bir yaşam birikiminin aktarılmasıdır. den söz eder. Köşebaşındaki bir börekçi, sahildeki yazısıyla Necdet Neydim yer alıyor. Zeynep hayatı babasıyla paylaşılan yaşam içinde balıkçı, bir kafeterya, bir kuyumcu, özetle esnaf çev- Feridun Andaç, “Alberto Manguel’in öğrenir. O, babası tarafından hep önemsenmiş, sev- resini anlatır. Bilineni önce yabancı sonra inanılmaz yansıttığı bilinç” başlıklı yazısında, giyle sarılmış ve bu sayede yaşam direncine sahip derecede tanıdık yapar. Kütüphanemi Toplarken ve Hayali Bir bir birey olmanın mutluluğunu yaşamıştır. Onun bu önce yabancılaştırma sonra tanıdıklaştır- Hayat: Sieglinde Geisel ile Söyleşi ma efektleri okuru metnin içine çeker ve hiç yabancı İDEAL BABA FİGÜRÜ BİZE YABANCI MI? adlı yapıtları merkezinde Manguel’in olmayan - ama bizim tanımakta zorluk çektiğimiz ya Zeynep Cemali, romanında kendi babasını anla- yazınını inceliyor. da tanımaya çok açık olmadığımız - insanı ki, bu in- tırken, otoriter değil eşitlikçi, talep eden değil payla- san çocuğa hiç yabancı değildir; okurken bu tanıdık- Adnan Binyazar, “İki Yarı Bir Bü- şımcı, geleneklerini sürdürürken bile modern olmayı la karşılaşmanın hazzını yaşar, bize yeniden tanıdık tün” başlıklı yazısında, diplomat Mu- beceren bir baba tipi çizer. hale getirir. Yani bilmediğimiz bilineni tanıdık yapar. rat Ersavcı’nın, “Saha Diplomasisi İstanbul’da doğmuş, kentliliği içine sindirmiş ama bunun yanında geleneklerini de sürdürmeyi becerebil- Anıları”nı, eşi Zeynep Ersavcı’nın, KÜÇÜK İNSAN GERÇEK İNSAN MIDIR? miş sevgi dolu bir babanın sıcaklığına ve onun anısına “Talebe Diplomat Eşliğinden Sefirliğe” Cemali, “küçük insanı” anlatır kitaplarında. Abar- saygı amacıyla yazılmış bir roman durur karşımızda. geçişini anlattıkları İki Yarı Bir Bütün’ü tısız doğal insanı. Az önce söylediğim sosyal çevre- Cemali, baba figürünü aktarırken bu figürün yapma- nin insanıdır o. Ve öylesine doğal ve sevecendir ki merceğe alıyor. cık olmamasına dikkat eder. İnandırıcı bir baba figü- Cemali’nin kahramanları bu sosyal çevrenin içinde Gamze Akdemir, Türk Silahlı rüyle karşılaşır okur. Bu baba figürü, kızıyla kurduğu korkusuzca dolanırlar. Kuvvetleri’nin 26. Genelkurmay ilişkide onun kişilik gelişimine olumlu etki edecek ve Bu yönüyle baktığınızda Cemali çocuğa dokunulur, Başkanı, yazar İlker Başbuğ ile bir birey olmasını sağlayacak davranışları öne çıkarır. yaşanabilir bir ütopya sunar. Ama anlayan için dün- “Atatürk Anlatıyor” adlı üçlemesinin İlişkide öne çıkarılan davranışlar kızının kendine ba- yanın ta kendisidir o. son halkası, Atatürk’ün kendi ifadesi ile ğımlı bir varlık olmasından daha çok, onun, kendi başı- Cemali, “küçük insan” olarak tanımladığım esnaf “Türk milliyetçiliği”nin ne olduğunu na ayakta durmasını sağlayacak deneyimleri yaşatmak kültürünü çok iyi bilir, onun örgütlenme biçimini, ken- olarak yansır. Bu da, birey olmanın önkoşulu karar ve- anlaşılır bir şekilde ortaya koymayı di arasındaki dayanışmasını, hatta köken olarak ta Ahi rebilme yeteneğini, kendine saygıyı ve güveni geliştirir. amaçladığı kitabı Atatürk Anlatıyor: Evran’a uzanan güçlü bir “Anadolu geleneği”nin yansı- malarını metinlerinin derinliklerinde bulursunuz. Biz Türk Milliyetçisiyiz’i konuşuyor. AHİ EVRAN FELSEFESİ VE Y. Bekir Yurdakul, “Hayata derin EŞİTLİKÇİ YAKLAŞIM CEMALİ’DE MODERN VE GELENEKSEL bir bakış” başlıklı yazısında, Hanzade Cemali kitaplarının çoğunda özellikle esnaf kültü- VE METNE YANSIYIŞI Servi’nin “akran nezaketsizliği”nin yara- rü üzerinden bakar ve dünyada ilk kez esnaf örgüt- Modernin içinde gelenekseli, gelenekselin içinde lenmesini gerçekleştiren Ahi Evran kültürü ve felse- larını kapama sürecinde bir dadının oy- moderni harmanlayarak yansıtır. fesi üzerinden kurgular. Sosyal dayanışma örgütlen- Bu özellik öylesine iç içedir ki moderni yaşarken nadığı rolü irdelediği, umarın ve çözü- mesi çocuk dünyasına sahip çıkılması açısından da aynı zaman ve mekânda geleneksel vardır ve biz onu mün yine de insanda olduğuna yönelt- zaten bize aşina olduğu için fark etmeden alımlarız. önemli ve değerlidir. tiği Dadı Eftalya’nın Pembe Misketi’ni Günümüzde çocuklara sahip çıkmak esnaf tarafın- Aynı şey modern için geçerlidir. Geleneksel mo- (Bilgi Yayınevi) merceğe alıyor. derni öylesine içine sindirmiştir ki kimi zaman, zama- dan unutulmuş, dahası onların istismar edilmesi tar- Kısa tanıtımlar ve Mustafa Başaran’ın na uymak için kendinden vazgeçiverir. Uyumludur. tışılan konular arasına girmiştir. hazırladığı Bulmaca ile de düşün trafi- Özverilidir. Bu aynı zamanda onun gücüdür. Oysa Cemali’nin ütopyası yaşanmış, denenmiş bir ği sürüyor! Cemali’nin, Çılgın Babam kitabı, kendi bebekliğinden ütopyadır ve bu ütopya onu değerli bir köşe taşı ya- başlayarak genç kızlığına uzanan bir çizgide, baba-kız parken geriye sevgi dolu gülümseme bırakır. n İyi okumalar... lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Aslan Yıldız l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. KITAP No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.