Katalog

SEVİM KAHRAMAN’DAN ‘AVCILARIN ÜÇ GÜNÜ’ MERHABA 789 Devrimi sırasında Jakobenler- le siyasi ilişkiye girdi, orduda ge- Tarihin kırıldığı üç gün! 1neral olarak görev aldı ve 1803 yı- lında Napolyon’un yanında İtalya sefe- rine çıktığında, Taranto kuşatması sıra- Sevim Kahraman’ın Cumhuriyet Sevim Kahraman, Avcıların sında dizanteriden öldü. Tehlikeli İliş- tarihimizin ilk kırılma noktalarından Üç Günü’nde Doğan Avcıoğlu kiler yazının insan yaşamındaki etkisi- ni vurgulayan, kelimelerin insan zihni biri sayılabilecek 12 Mart 1971 önderliğindeki “Yön” hareketinin, üzerindeki amansız gücü ile edebiya- darbesinin sinsi bir biçimde gençlik hareketlerinin, ordu tın büyüleyici etkisi üzerine yazdığı ve yaklaşmakta olduğunun işaretlerini içindeki kliklerin, Türkiye İşçi 1782’de yayımlattığı başyapıtıdır. Farklı karakterlerin birbirlerine yaz- inceleyerek başladığı, 1971’in 9 Partisi’nin, Milli Demokratik dıkları 175 mektuptan oluşan bu mek- Mart’ı ile 12 Mart’ı arasındaki Devrim (MDD) hareketinin, tup romanı büyük bir başarı kazanma- sancılı üç günü ve dönemin devrimci DİSK’in, sosyalist örgütlerin, dergi sına karşın, soyluların kural tanımaz ah- laksızlığını tasvir ettiği için bir skandala gençliğini, ODTÜ’de öğrenci Engin çevrelerinin, dönemin önemli da neden olmuştur. karakteri üzerinden ele aldığı belgesel aydınlarının ve gençlik liderlerinin Tehlikeli İlişkiler’iyle ölümünün 220. romanı, Destek Yayınları tarafından ülkenin geleceğinde nasıl rol yılında Pierre Choderlos de Laclos (18 Ekim 1742 / 5 Eylül 1803) kapağımızda. yayımlandı. oynadıklarını ortaya koyuyor. Ferda Fidan’ın yazısı… Üçüncü sayfamızda, Sevim TÜRK SOLUNUN TARİHİ İSİMLERİNDEN AYDIN VE Kahraman’ın 1971’in 9 Mart’ı ile 12 NURSEL ÖZÇELİK GAZETECİLERE PEK ÇOK ÖNCÜL İSİM DE ROMANDA... Mart’ı arasındaki sancılı üç günü ve Doğan Avcıoğlu’ndan Mihri Belli’ye, Deniz Gezmiş’e, Ma- 12 MART’IN AYAK SESLERİ... dönemin devrimci gençliğini, ODTÜ’de hir Çayan’dan Mehmet Ali Aybar’a, ordunun ilerici komutan- öğrenci Engin karakteri üzerinden ele Sevim Kahraman, Sevgi Soysal, Halikarnas Balıkçısı ve ları Celil Gürkan’dan Muhsin Batur’a, Faruk Gürler’e, Mem- aldığı belgesel romanı Avcıların Üç Troçki’nin biyografik romanlarının ardından kaleme aldığı bel- Günü’nü incelediği yazısıyla Nursel gesel nitelikli romanı Avcıların Üç Günü’ne (Destek Yayınları) duh Tağmaç’a, Vedii Amiral’e, Cemal Madanoğlu’na Türk solu- Özçelik yer alıyor. nun tarihi isimlerine; Rasih Nuri İleri’ye, İlhami Soysal’dan İl- Cumhuriyet tarihimizin ilk kırılma noktalarından biri sayılabile- Gamze Akdemir, Doç. Dr. Hüner cek 12 Mart 1971 darbesinin sinsi bir biçimde yaklaşmakta ol- han Selçuk’a dek birçok aydın yazar ve gazetecilere pek çok öncü Tuncer ile Cumhuriyet döneminden iti- kimliği görüyoruz Avcıların Üç Günü’nde. duğunun işaretlerini inceleyerek başlıyor. 68 rüzgârının etkisini baren Ege adalarına ilişkin uluslarara- özellikle dönemin üniversite gençliğinin üzerinde gösteriyor. 12 Mart’a nasıl gelindiği, karakterlerin geçmişlerine gide- sı yasal mevzuatı ele aldığı, Ege adala- Romanda, öğretmeni, öğrencisi, işçisi, aydını, köylüsü, askeri rek kendilerini sorgulamalarıyla açıklık kazanıyor. Kahraman, rının statülerinin ve uluslararası hukuk ile yükselen sol dalganın nasıl yayıldığını görüyoruz. “NATO’ya Avcıoğlu’nu şöyle anlatıyor: “Doğan Avcıoğlu, şu ana kadar dev- açısından hangi devletlere ait oldukları Hayır!” ya da “6. Filo Defol!” kampanyaları bir kısım gerici dı- rimin ayaklarına kadar geldiğini duyumsuyordu. Oysa elinde so- konusunun sıkça tartışıldığı günümüz- şında neredeyse tüm ülkeyi etkisi altına alıyor. Kahraman, dö- mut işaretler olmamasına karşın hızla yayılan karamsar bir hava de, doğru bilinen yanlışları düzelten bir nemin devrimci gençliğini, ODTÜ’de öğrenci Ankara’nın akşam kömür kokularıyla karışık başvuru kaynağı niteliğindeki incele- Engin karakteri üzerinden ele alıyor. Hikâye, havasını adeta zehirliyordu. mesi Ege Adaları Sorunu: Türk-Yunan Ankara kışında banka soygunu ile başlıyor. Bu durum Avcıoğlu’nun fena halde canını sı- Anlaşmazlığı’nı konuşuyor. Engin ve arkadaşlarının soygunu “halk adı- kıyordu. Elini uzatsan işte devrim diyecekken Gültekin Emre, şiir dünyamıza şa- na kamulaştırma” adı altında toplumsal amaç- neler oluyordu? Hava birdenbire değişmiş ve ir Nilgün Emre ve F. Rüzgâr’ın kazan- devrim beklentisinin, devrimci iradenin yeri- larla yapmaları, dönemin devrim tutkusunu or- dırdığı Orlando Poetr Art tarafından taya koyuyor. Engin’in cebinde ise yalnızca bir ni tuhaf bir tedirginlik ve belirsizlik almıştı. 16 şairin birer formalık, hepsi numara- Avcıoğlu, Yön dergisiyle Türkiye’nin rota- çorbaya yetecek kadar parasının olması bu du- lı, imzalı 72 adet basılan ve şiir dünya- sını belirlerken, daha sonra çıkardığı hafta- mızdaki yeni oluşumların, yeni dil, bi- rumu pekiştiyor. lık Devrim dergisiyle “devrim”i yapacaktı. çim arayışlarının özgün kanıtları niteli- ÜLKENİN GELECEĞİ... ğindeki 16 kitabını merceğe alıyor. İlki teorinin ikincisi eylemin yayın organıydı. Avcıların Üç Günü’nde, Doğan Avcıoğlu ön- Z. Doğan Koreli, Amerikalı usta bi- Yalnız değildi elbette…” (s. 28) derliğindeki “Yön” hareketinin, gençlik hare- limkurgu yazarı H. P. (Howard Phillips) Doğan Avcıoğlu, Fransa’da üniversite eğiti- ketlerinin, ordu içindeki kliklerin, Türkiye İşçi Lovecraft’ın sırları, kadim uygarlıkları, mini tamamlayıp ülkesine döndüğünde, “Ar- Partisi’nin, Milli Demokratik Devrim (MDD) uzaylıları ve bunlara bağlı dehşet verici kadaşlarım Çin’de, Vietnam’da devrim yaptı- olayları öne çıkardığı kısa romanı Delili- hareketinin, DİSK’in, sosyalist örgütlerin, der- lar. Ben de Türkiye’de devrim yapmaya geldim. ğin Dağlarında’yı inceliyor. gi çevrelerinin, dönemin önemli aydınlarının Ya asılır ya da başbakan olurum” diyerek yurt- Adnan Binyazar, çocuk yazını- ve gençlik liderlerinin ülkenin geleceğinde na- severliğini ve devrimciliğini ortaya koymuştu. mızın usta yazarı Yalvaç Ural’ın, sıl rol oynadıklarını ortaya koyuyor. Anadolu’dan başlayıp Asya’nın ortala- BİR GÜN MUTLAKA! “Türkiye’deki devrim stratejisi demokratik dev- rındaki ülkelere uzayan bir yolculuğa Yazar dönemin ruhunu Ataol Behramoğlu’nun rim mi yoksa sosyalist devrim mi olmalıydı” so- çıktığı / çıkardığı Küçük Celâleddîn’in “Bir Gün Mutlaka” adlı şiirine yer vererek de rusu ile sosyalistlerin aralarındaki ideolojik ça- Uzun Yolculuğu adlı kitabını inceliyor. hissettiriyor: “(...) Bir gün mutlaka yeneceğiz, tışmalar ve yöntem tartışmalarını açıkça ortaya M. Sadık Aslankara, “Halikarnas Balık- ey ithalatçılar, ihracatçılar, ey şeyhülislam!/ Bir gün mutlaka yene- koyarken her iki kesim için de ülkenin geleceğinin en önemli nok- çısı’ndan Ege Akdeniz, Sait Faik’ten Mar- ceğiz! Bir gün mutlaka yeneceğiz! Bunu söyleyeceğiz bin defa!/ Son- ta olmasına vurgu yapıyor. mara, derken Zeyyat Selimoğlu’ndan Ka- ra bin defa daha, sonra bin defa daha, çoğaltacağız marşlarla/ Ben radeniz çil çil parıldar her 9 Eylül tüm de- DOĞAN AVCIOĞLU, YÖN VE DEVRİM! ve sevgilim ve arkadaşlar yürüyeceğiz bulvarda/ Yürüyeceğiz yeni- nizlerimizde…” dediği “Cumhuriyet, en- Sevim Kahraman, özellikle Devrim’in başucu kitabı diye adlan- den yaratılmanın coşkusuyla/ Yürüyeceğiz çoğala çoğala…” (s. 52) gin denizler yurdu…” başlıklı yazısında, dırılan Doğan Avcıoğlu’nun ele aldığı “Türkiye’nin Düzeni” kita- Kahraman, bir solukta okunan kitabında, 1971’in 9 Mart’ı ile 12 Deprem adlı yapıtı merkezinde Zeyyat bının önemine sık sık yer veriyor. Mart’ı arasındaki o sancılı üç günü anlatırken, Doğan Avcıoğlu’nun, Selimoğlu’nu irdeliyor. Kitap, aydınlar, asker ve sivil bürokrasi, akademisyenler, gaze- bitmek bilmez enerjisini, çalışkanlığını, yaptığı tahlilleri, yaşadığı Y. Bekir Yurdakul, Peter Carnavas’ın teciler, toplum önderleri ve büyük bir güç haline gelen devrimci düş kırıklıklarını sıralarken, ülkenin kaderi de aynı biçimde sırala- doğanın yüreğinde onun bir parçası ve gençlik üzerinde büyük bir etki yaratıyor. O dönemde “Bu kitabı nıyordu. Büyükada’da Doğan Avcıoğlu, Mihri Belli’yle raslantıyla sessiz kahramanlar olarak yaşayan kişi- okumayan neredeyse solcu sayılmıyordu” diyor. karşılaşıp, kısa bir sohbetin ardından vedalaşırken şöyle diyor: “Bü- leriyle Abim Benjamin’ini merceğe alıyor. Kahraman, akıcı ve sade bir dille, gerçeklere bağlı kalarak ve yük insanların yenilgileri de büyük oluyordu, hüzünleri de…” (272) Emek Yurdakul’un hazırladığı Güncel geçmişten alınacak dersleri de ortaya koyarak kaleme aldığı roma- Sevim Kahraman, Avcıların Üç Günü ile devrimciler ile karşı- ve Mustafa Başaran’ın hazırladığı Bul- nının kurgusunu sonradan adı Devrim olarak değişen Yön dergisin- devrimcilerin mücadelesini gerçekçi bir biçimde kurgularken ül- maca ile düşün trafiği sürüyor! deki döneme ait yazılara ve belgelere yer vererek de güçlendiriyor. kemizin güncel durumuna ışık tutuyor. İyi okumalar… n l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Aslan Yıldız l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet. com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. KITAP No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.