Katalog

Başka bir şey aranan… Charles Lewinsky, evet, Avrupa’nın ortalık yerinden sesleniyor. Yaşadığı çağın yanı sıra bir parçası olduğu topluma da tanıklık ediyor elbette. Ve yeni binyılın ilk basamaklarında kaleme aldığı yapıtıyla yalnızca o döneme değil; bugünlere, çok daha sonrasına da seslenmeyi başarıyor. Her şeyi, her anı, büyük bir sessizlikle hayatımızı elinde tutan ve sıradanlaştıran alışkanlıklarımızı da sorgulayalım istiyor. Y. BEKİR YURDAKUL “499 Yaşındaki Çocuk”… “Bu da ne demek şim- di?” dediyseniz haklısınız. Çünkü “alıştığımız bir şey”dir yaşamak; birbirini izleyen, ezbere, kolay- ca, tıkır tıkır yapıp ettiklerimizin bir toplamıdır ve bu akışta zaman kavramı da o ezberlerimizi kolay- lamak / birbirimize kolayca açıklamak üzere bizim uydurduğumuz / yarattığımız bir ölçü. Bütün bunların adına da sorgusuz sualsiz, “işin kolayına kaçarak” ama “düzen” deyip geçi- veriyoruz! İşte, 499 Yaşındaki Çocuk; bütün bu “huzur”umuza, konforumuza, rahatımıza, alıştı- ğımız işlere itiraz eden, kısacası durup dururken Y. BEKİR YURDAKUL tadımızı kaçırmaya soyunan sahici bir arkadaş. Zaten bildiğimiz, yaşayıp durduğumuz, kendi- raf bizim değil…” deyip durmalarımız da baştan dan açtığı pencerelerden incelikli kompozisyon- liğinden (bizden önce, bizden habersiz) sıralan- sona yakamızı bırakmayacak. lar katarak sergiliyor. mış gündelik işlerimiz üzerine bütün o olup bi- 499 Yaşındaki Çocuk’la Lewinsky, her şeyi, tenleri yineleyen/ alkışlayan bir yapıt çeker miy- YETİŞKİNLERE VE ÇOCUKLARA DAİR her anı, büyük bir sessizlikle hayatımızı elinde di ilgimizi? Değilse “bütün hayatınızı değiştiren” Ne mi olmaktadır? Kimler midir kahramanları- tutan ve sıradanlaştıran alışkanlıklarımızı sorgu- ya da sizi “tedirgin eden” kitaplar mı yer bulur mız? Onu da usta yazar Lewinsky’nin yarattığı bu layalım istiyor. okuma listelerinizde? Ya da şöyle sorsam: Han- büyük “sorgu”nun ikinci sahnesinden aktaralım: gisi kişisel tarihinizin unutulmazları arasında yer EVRENSEL VE DEĞİŞMEYEN SORUNLAR “Siz (elbette çocuk okurlarına sesleniyor) ne- bulur kendisine? Küçük, bireysel çıkarlar uğruna yaktığımız or- ler olduğunu çoktan fark ettiniz. Çünkü siz de manlar, kestiğimiz ağaçlar; doğanın bütün dille- çocuksunuz, bense sadece bir yetişkinim. Sizin, OYUN BAŞLIYOR! rine sağır hallerimiz; farklılıklarımız ortadan kalk- olayın başında anladığınız şeyi çözene kadar ko- Bir hikâye yazmaya soyunmuştur yazarımız ne tıkça o büyük yapbozun da artık tamamlanama- ca bir zamana ihtiyacım oldu benim: Bu çocuk ki ne aklında bir şey vardır ve ne aklının kapısını yacağı gerçeği, hızla değişen, dönüşen özgür- farklı bir gezegenden gelmişti. Bambaşka bir çalan birileri ya da bir şeyler… Ne yapsın, aklına lük, hak, adalet anlayışımız; anlamsız ve değer- Güneş sisteminden...” bir şey gelmediğinde hep yaptığı gibi kurşunka- siz yarışmalarımız, yarışmaya durunca yitirdiği- Yazarın bu (sıradan, ezbere akan, basit yetiş- leminin tepesini çiğnemeye başlar. miz dayanışma ve dostluk becerilerimiz… kin dünyasıyla her an yeni heyecanlar vaat eden Çok geçmeden yalnızlığını bir ses böler: “Ben Elimizden kayıp giden mutluluğumuz, her geçen yaratıcı, karmaşık çocuk dünyası) kıyaslaması de deneyebilir miyim lütfen?” gün daha bir tozlanan, kirlenen o büyük fotoğraf! oyunun sonuna değin sürecektir. Donup kalmıştır. Ürkmüş, korkudan dilini ısır- Uygarlık geliştikçe yalın, basit, kolay görünen Hikâyenin seyri bir yana ki onu da sevecek- mıştır. Evde, çalışma odasında kesinlikle yal- işler / ilişkiler sanırım alabildiğine zorlaşıyor. Tek- siniz, biz akışta kendimizi hiç de yadırgamadan nızdır. Pencereler kapalı, kapı kilitlidir. Gelin gö- nolojik, bilimsel gelişmeler, buluşlar, ilerlemeler… ortasında bulacağımız sahnelerde sergilenenler rün ki odasında ona seslenen “yarım biri” vardır. Bunlar tamam da ya her geçen gün daha büyük üzerine kimi notlar düşelim. Kafasını o kilitli kapıdan içeri sokmuştur, üstelik insan topluluklarının elinden alınan yaşama sevinci! Charles Lewinsky, evet, Avrupa’nın ortalık ye- konuşmaktadır da… Alışkanlıkların hepimizi gerçek hayattan çekip rinden, İsviçre’den sesleniyor. Yaşadığı çağın yanı Charles Lewinsky, hikâyenin bu ilk bölümün- aldığı/ gönüllüce çivilediği konformizme bir kıyı- sıra bir parçası olduğu topluma da tanıklık ediyor de, kahramanlarını sahneye çıkarmakla kalmaz, sından dokunduğunuzda bütün taşlar oynuyor elbette. Ve yeni binyılın ilk basamaklarında kaleme okurunu da yaka paça o odanın ortalık yerine yerinden, insan allak bullak oluveriyor. aldığı yapıtıyla yalnızca o döneme değil, bugünle- (atmaz) buyur eder. “Yaka paça” deyişim, sözün İyi edebiyat işte bu yangına körükle gidiyor. re, çok daha sonrasına da seslenmeyi başarıyor. gelişidir. Unutmayın artık ne oradan ne de kah- Dolayısıyla gidilen yolun yol olmadığını yeniden Ülkelerin yönetim biçimleri, yaşam koşulla- ramanlarımızdan ayrılabileceksiniz. ve ısrarla anımsatıyor. Yarattığı etkiyle ve etki- rı farklı da olsa insanın bütün coğrafyalarda sür- Anlatı boyunca, tam yirmi bir sahnede; “mutlu- li kahramanlarıyla bir bütün olarak doğanın se- dürdüğü tekdüze yaşam, doğayla büyük kavga- luğun resmi”nde bir an, bir parça, bir kahraman, vinçler taşıyan gerçeğinin yanında duruyor. bir karakter olmak varken alışkanlıkların sahte, sı, özellikle de küreselleşmenin getirdiği saldır- Haydi, (sahte) huzurunuzdan olacaksınız belki ganlıkla ortaya çıkan aynılaş(tır)ma halleri, dola- yapmacık kolajlarında kaybolmaların figüranları ama unutamayacağınız da bir kitap girecek ha- yısıyla yöresel, bölgesel farkların, renklerin, var- olma hallerimizin yalın, bağırıp çağırmayan, gül- yatınıza. n düşün sergilenişine tanık olmak düşecek size… sıllığın hızla yitip gitmesi bugün baş etmemiz Arada karşı çıksak da çoğun; “şunu bir kez gereken temel sorun olarak duruyor karşımızda. 499 Yaşındaki Çocuk / Charles Lewinsky / daha düşünelim”, “evet bunu değiştirmek gere- Ve her bir sahnesinde, üstelik büyük bir us- Çeviren: Burcu Aksu Güney / Uyurgezer kir”, “bu nasıl bir sıradanlıktır”, “ama bu fotoğ- talıkla bütün bu hallerimizi; hayata farklı açılar- Yayınları / 136 s. / 10+ / 2023. 24 Ağustos 2023 12