Katalog

ALİ İHSAN KARACAN’DAN ‘Kemal Atatürk’ün Vasiyetnamesi’ Ali İhsan Karacan, Kemal Atatürk’ün Vasiyetnamesi (Legal Yayıncılık / 716 s.) adlı geniş kapsamlı kitabında vasiyetnameyi 3 kısımda toplam 11 bölümde incelemeye alıyor. “Vasiyetname” başlıklı Birinci Kısım’da vasiyetnamenin hazırlanışı ile kapsamını hukuksal ac¸ıdan ayrıntılarıyla inceliyor. “Vasiyetnameye Yönelik Müdahale Girişim ve Çabaları” başlıklı İkinci Kısım’da, vasiyetnameye gec¸mi şte yapılmış müdahaleler ve günümüzdeki müdahale niyetlerini ele alıyor. Karacan’ın incelemesinin U¨c¸ üncü Kısım’ı ise “Günümüzde Vasiyetname ve Paydaşları” başlığını taşıyor. paylas¸tırılmasını vasiyet etmis¸tir. aliyete geçmis¸ ve Hazine’ye devredilmis¸ mal varlıkla - GAMZE AKDEMİR rı da partiye iade edilmis¸tir. Bu ba gˆ lamda vasiyetname- KARACAN: ‘VASİYET; TARTIŞMALAR, gamze.akdemir@cumhuriyet.com.tr ye geçmis¸te yapılmıs¸ olan mu¨dahaleler ve gu¨nu¨mu¨zde UYUŞMAZLIKLAR VE ÇATIŞMALAR yapılmaya çalıs¸ılan mu¨dahale niyetlerini incelemesinin “Kemal Atatu¨rk’u¨n gu¨nu¨mu¨zde halen uygulama ala - İÇİNDE 84 YILDIR UYGULANIYOR!’ “Vasiyetnameye Yo¨ nelik Mu¨ dahale Giris¸ im ve Çabala- nı bulan vasiyetnamesini incelemeye kalkıs¸mak her İncelemesinde Atatu¨rk ’u¨n vasiyetnamesinin 28 Ka - rı” bas¸ lıklı İkinci Kısım’ında s¸ u bas¸ lıklar altında ele alı- tu¨rlu¨ arac¸ ile pervasızca ac¸ılan c¸ok taraflı yogˆun ates¸in sım 1938 tarihinde mahkemede açılması ile uygulan- yor Ali İhsan Karacan: “Yeniden El Koyma Niyetleri- oldugˆu ve aynı zamanda her tarafı mayınlar do¨s¸eli bir maya bas¸landı gˆ ına; bir bas¸ka ifadeyle de vasiyetname - ne Kars¸ ı Bazı Hatırlatmalar”, “Avrupa İnsan Hakları alana girmek gibidir. nin tartıs¸malar, uyus¸mazlıklar ve çatıs¸malar i çinde bir So¨ zles¸ mesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Karar- O¨nyargıların, tabuların, katılas¸mıs¸ du¨s¸u¨ncelerin, biçimde 84 yıldır uygulandıgˆ ına dikkat çeken Ali İh- ları”, “Anayasa Mahkemesi Kararları”. “El Koyma- du¨s¸manlıkların, kimisi asırlık kimisi ise yakın do¨nemin san Karacan; vasiyetnamenin tarihinin digˆer yandan yı Cesaretlendirici Bazı Olgular”, “Kuvvetler Aykırılıgˆ ı politik intikam ve hesaplas¸malarının oldugˆu, sosyal u¨lkemizin siyasal tarihini ve bu tarihsel su¨re ç içindeki İlkesinin Zayıflaması ve Yasama Her Şeye Kadirdir An- medya kanalıyla da alabildigˆine bilgi kirliligˆi u¨retilen gelis¸meleri, çatıs¸maları, du¨s¸manlıkları, askeri darbeleri layıs¸ ı”, “Zaman Fakto¨ ru¨ nu¨ n Etkisi”, “Yargıya ve Yargı bir konu u¨zerinde aklın ve hukukun, adaletin ve vicda - de yansıttıgˆ ını vurguluyor. Kararlarına Bakıs¸ ”, “Zamanın Ruhu ve Politik İklim”. nın sesini bulmaya c¸alıs¸maya kalkıs¸mak zor bir is¸tir. Vasiyetname ile CHP’ye bırakılan mal varlıgˆı Elinizdeki c¸alıs¸ma bu zor is¸i bir o¨lc¸u¨de ve kendince içerisinde u¨lkenin en bu¨yu¨k kurulus¸larından birisi ve en GÜNÜMÜZDE VASİYETNAME VE PAYDAŞLARI yapma c¸abasının u¨ru¨nu¨du¨r.” degˆerli markalarından Tu¨rkiye İs¸ Bankası ’nın payları- “Gu¨ nu¨ mu¨ zde Vasiyetname ve Paydas¸ ları” bas¸ lıklı nu¨c¸U¨ cu¨ Maliye Bakanlıgˆı ’nda (1973-1981) Bankalar Yemin- nın bulundugˆ unu da belirten Karacan, “Aslında vasi- Kısım’da ise so¨ z konusu paydas¸ları incelemeye alıyor: li Murakıbı, 1994-1997 yıllarında Sermaye Piyasa- yetname u¨zerindeki tartıs¸ma ve mu¨cadelelerin temel ne - Bunlardan birisi vasiyet edilen varlıklardan vasiyetname- sı Kurulu’nda bas¸kanlık go¨revlerinde bulunmu s¸ ; çes¸ it- denini de bu bankanın gu¨nu¨mu¨zde sermayesinin y u¨ zde nin uygulanması kapsamında gu¨nu¨mu¨zde kalan tek varlık li gazetelerde ko¨s¸e yazıları kaleme almı s¸ ; ekonomi, fi- 28.09’unu olus¸turan paylar ve bu payları kontrol etme İs¸ Bankası’nın paylarıdır. Bu paylar bankanın sermaye - nans, bankacılık ve sermaye piyasaları u¨zerine yayım - amacı olus¸turmaktadır. Bu nedenle de u¨lkenin en bu¨yu¨k sinin yu¨ zde 28.09’unu olus¸turmaktadır. C¸alıs¸masında İs¸ lanmıs¸ 20’nin u¨zerinde telif ve tercu¨me kitabı ile çok bankalarından ve en degˆerli markalardan birisinin adı - Bankası’nın kurulus¸, sermaye ve yo¨netimindeki gelis¸meleri sayıda akademik makalesi bulunan Ali İhsan Karacan, nın gereksiz ve yanlıs¸ bic¸imde siyasi tartıs¸malarda yer tarihsel bir perspektif içinde inceliyor Karacan. Kemal Atatu¨ rk’u¨ n Vasiyetnamesi (Legal Yayıncılık) ad- aldıgˆını so¨ylemeliyim” diyor. Atatu¨rk ’u¨n vasiyetnamesi ile bıraktıgˆı varlıkların sahipligˆi lı yeni incelemesine bu so¨ zlerle bas¸ lıyor. Ali İhsan Karacan, 716 sayfalık genis¸ kapsamlı ça- hukuksal olarak tartıs¸masız bi çimde CHP’ye aittir. An- Öncelikle Karacan’ın çalıs¸masında “Kemal Atatu¨rk” lıs¸ ması Kemal Atatu¨ rk’u¨ n Vasiyetnamesi’nde konuyu 3 cak vasiyetnamenin hazırlandıgˆı tarihte siyasi partiler ile kısımda toplam 11 bo¨ lu¨ mde ele alıyor. “Vasiyetname” ismini kullanmayı tercih etmesinin nedeninin vasiyet- bankacılıgˆa ilis¸kin du¨zenlemeler a çısından bir sorun ol- bas¸ lıklı Birinci Kısım’da vasiyetnamenin hazırlanıs¸ı ile masa da gu¨nu¨mu¨zde bu konuya ilis¸kin du¨zenlemelere namenin “K. Atatu¨rk” olarak imzalanmıs¸ olması; va - siyetnameyi bir hukukçu bakıs¸ a çısıyla ele alan bir kapsamını hukuksal açıdan ayrıntılarıyla inceliyor. go¨re siyasal partilerin bir bankada bu¨yu¨k pay sahibi olup olmayacagˆı o¨nemli bir tartıs¸ma konusu olmaktadır. çalıs¸mada belge hangi isim kullanılarak imzalanmıs¸ ise VASİYETNAMEYE YÖNELİK MÜDAHALE Vasiyetnameye go¨ re Atatu¨ rk’u¨ n İs¸ Bankası’nda- onu kullanmanın daha uygun olacagˆı du¨s¸u¨ncesinden GİRİŞİMİ VE ÇABALARI ki hisselerinin geliri CHP’ye verilemiyor, gelir TTK ve kaynaklandıgˆ ını belirtelim. Vasiyetname uygulanmaya bas¸ladıgˆı tarihten itibaren TDK’ye aktarılıyor. CHP sadece bu hisseler için yo¨ ne- politikanın merkezinde yer almıs¸tır. C¸ok partili sisteme 5 EYLÜL 1938’DE DÜZENLENDİ! tim kuruluna temsilci atayabiliyor. geçilmesinin ardından vasiyetname ile CHP’ye bırakılan Tu¨rkiye Cumhuriyeti ’nin kurucu kadrosunun lide- Vasiyetnamenin bir digˆer paydas¸ grubu kendilerine mal varlıgˆı bir kanunla mu¨sadere edilmis¸tir. So¨z konusu ri ve ilk Cumhurbas¸kanı Mustafa Kemal Atatu¨rk 5 gelir bırakılan iki dernektir. Askeri yo¨netim 1982 Ana - kanun 1963’te Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmis¸ Eylu¨l 1938 tarihinde d u¨ zenledigˆ i vasiyetnameyle ba- yasası ve buna dayanarak çıkardıgˆı bir kanunla vasiyet - ve mu¨sadere edilen mal varlıgˆı CHP’ye geri verilmis¸tir. zı tas¸ ınmazlar ile sahip oldugˆu nakit ve hisse senetle - name ile gelir bırakılan dernek statu¨su¨ndeki o¨zel hukuk rinin tu¨mu¨nden olus¸an varlıklarını Cumhuriyet Halk 12 Eylu¨l 1980 askeri darbesi ile CHP dahil tu¨m si - kis¸ileri olan TTK ve TDK’yı aynı u¨nvanlarla kamu tu¨zel Partisi’ne (CHP) bırakmıs¸; bu varlıklar i çerisinde yer yasi partiler kapatılmıs¸ ve mal varlıkları da Hazine’ye kis¸ilerine do¨nu¨s¸tu¨rmu¨s¸ vasiyetname gelirini de bu ku - devredilmis¸tir. Bo¨ylece hem vasiyet bırakılan tu¨zel kis¸inin alan nakit ve hisse senetlerinin gelirlerini de yakını olan rumlara o¨zgu¨lemis¸tir. varlıgˆı sonlanmıs¸ hem de vasiyetname ile İ s¸ Bankası pay- bazı kis¸iler, kız kardes¸i ve manevi evlatları ile TTK Ali İhsan Karacan da Kemal Atatu¨ rk’u¨ n Vasiyetna- (Tu¨rk Tarih Kurumu) ve TDK’ye (Tu¨rk Dil Kurumu) ları dahil bırakılan mal varlıgˆı yeniden kamuya ge çmis¸tir. mesi adlı incelemesinde, 1983’ten bu yana Atatu¨rk ’u¨n verilmesini vasiyet etmis¸tir. Ger çek kis¸ilere yas¸adıkları 1992’de parlamento çıkardıgˆı bir kanunla kapatı - vasiyetnamesi ile bırakılan gelir vasiyetinin bu ka- su¨rece belirli bir miktarda her ay o¨deme yapılmasını, lan siyasi partilerin yeniden faaliyete geçebilmelerine mu tu¨zel kis¸ileri tarafından alınıyor olmasını hukuksal kalan gelirin de her yıl iki kurum arasında es¸it s¸ekilde izin vermis¸tir. Bu kanuna dayanarak CHP yeniden fa- açıdan irdeliyor. n 6 9 Mart 2023