Katalog

MERHABA MEHMET RİFAT’TAN ‘BAŞKALDIRAN YALNIZ ADAM ALBERT CAMUS VE ÇAĞDAŞLARI’ iirlerinde gerçekliğin çirkin- liğine vurgu yapan, şiiri ru- Ş hani bir macera olarak al- gılamış, sembolizm akımının ku- Camus sevdalısı bir kitap! rucularından usta Fransız şa- ir Stéphane Mallarmé (18 Mart 1842-9 Eylül 1898) ile roman- Mehmet Rifat, Başkaldıran Yalnız Adam Albert Camus ve Çağdaşları (Yapı Kredi Yayınları) adlı larında son 50 yılda Suriye’de- çalışmasında, yazarı tüm yönleriyle ele alırken dönemin önde gelen kalemleriyle Camus arasındaki ki rejimin politikalarını eleştiren, trajedileri, sosyal ve psikolo- fikir birliğine ve ayrılıklarına tarihsel, politik ve edebi açıdan yaklaşıyor. Rifat ayrıca Camus’nün jik yansımaları ele alan, bazı ro- yapıtlarını ve çağdaşlarıyla girdiği tartışmaları, gösterge eleştirisi penceresinden bakarak yorumluyor. manları yasaklanarak toplatılan, Suriye İç Savaşı’nı odağa aldı- ğı yapıtı Ölmek Zor İş ile çağdaş Suriyeli yazar Halid Halife kapa- DERYA ÇAKIR ğımızda. Ferda Fidan ve Musta- fa İsmail Dönmez’in yazıları... lbert Camus, 1900’lerin ilk çeyreğin- Üçüncü sayfamızda Mehmet den başlayarak ve özellikle 2. Dün- Rifat’ın dönemin önde gelen ka- A ya Savaşı’na giden süreç- lemleriyle Camus arasındaki fi- te, savaş döneminde ve savaş son- kir birliğine ve ayrılıklarına tarih- rasında çağının tanığı olarak öne sel, politik ve edebi açıdan yak- çıkmış; yapıtlarıyla, fikirleriyle, laştığı Başkaldıran Yalnız Adam felsefi söylemiyle ve sanatçı-filo- Albert Camus ve Çağdaşları’nı zof kimliğiyle önemli tartışmala- incelediği yazısıyla Derya Çakır rın fitilini ateşlemişti. yer alıyor. İki döneme (absürt ve başkaldı- Emin Adnan, genç hukuk- çu Mustafa B. Bozkurt’un yük- rı) ayrılan felsefi söylemini roman- larıyla dünyaya sunan Camus, dö- sek lisans tezinden ortaya çıkan ve demokrasinin temeli milli ira- neminin sanatsal, politik ve sosyal de ile egemenliğin zaferi olarak ortamını yorumlarken tarihsel eleş- “seküler devlet”i merceğe aldı- tirilere de girişmişti. Başka bir de- ğı çalışması Milli İrade - Millet yişle hem yazınsal hem de düşün- ve Demokrasi Üzerine Yeniden sel tartışmalarla yol alırken hem sağ Düşünmek’i inceliyor. hem de sol totaliter rejimlerin uy- M. Sadık Aslankara, “Dünyaya gulamalarının ahlakdışılığını anlatmaya çalışan Şiir Gerek” başlıklı yazısında, Ke- politik bir figür olarak da sivrilmişti. mal Gündüzalp (Quo Vadis Şiir?- Mehmet Rifat, Başkaldıran Yalnız Adam Al- teknik incelemeye alıyor. Gerek konu gerek çen sürede Camus’nün edebiyat tarihinde na- Şiirin Sorunları Üzerine), Ertuğrul bert Camus ve Çağdaşları (Yapı Kredi Yayın- anlatım biçimleri açısından Camus’nün yapıt- sıl bir yer edindiğini ortaya koyuyor. Özüaydın (Dilden Şiire Şiirden Di- ları) başlıklı çalışmasında, yazarın tüm bu yön- larını çözümlüyor, gerekse daha önceki ana- Çalışmasının ikinci bölümünde ise Ak- le), Enver Ercan (Şair Çünkü On- lerini ele alırken dönemin seçkin ve önde ge- lizlere atıflar yapıyor. Söz konusu analizler, denizli ya da Cezayir kökenli Fransız lar-Şiir Uçar Söz Olur) ve Orhan len kalemleriyle Camus arasındaki fikir birliği- içinde tartışmalar da barındırıyor; Barthes- Camus’nün , Avrupalı çağdaşlarıyla ilişkisini Veli’nin (Bütün Yazıları) kitapları- ne ve ayrılıklarına tarihsel, politik ve edebi açı- Camus ve Sartre-Camus tartışmaları bunların ve tutuştuğu kavgaları dönemin ruhuyla bir- nı merceğe alıyor. dan yaklaşıyor. Rifat ayrıca Camus’nün yapıtla- en önemli örneklerinin başında geliyor. likte anlatıyor Mehmet Rifat. Derya Ayyıldız’ın, geliri Acil İh- rını ve çağdaşlarıyla girdiği tartışmaları, göster- Rifat, Sartre-Camus çatışmasına ilişkin de bir tiyaç Projesi Vakfı (AİP) yararına ZAMANIN YAZARLARI VE ge eleştirisi penceresinden bakarak yorumluyor. not düşüyor: “Fransa’da 1930’lardan başlaya- bağışlanan Demir Kelebek: Ebru ENTELEKTÜELLERİYLE İLİŞKİLERİ... Nurluoğlu’nun Hatıra Defteri adlı rak dönemin iki büyük yazarı olarak kabul gör- CAMUS’NÜN VAROLUŞ, YALNIZLIK, Camus’nün absürt ve başkaldırı dönemle- meye başlayan Sartre ile Camus arasında temel- kitabında, AİP’in kurucu başka- ÖZGÜRLÜK VE İSYAN TEMALARI rinde kendisini öven ve eleştiren zamanın ya- nı Ebru Nurluoğlu’nun yaşamın- de bireyin özgürlüğü, insana ve topluma yapı- Rifat çalışmasında, 1900’lerin başından iti- zarları ve entelektüelleriyle edebi ve politik dan kesitler sunuluyor. lan haksızlığa karşı mücadele gibi konularda baren ortaya çıkan tartışmalar, yaşanan olay- bağlantısını karşımıza getiriyor. Hüseyin Bargan, dönemin Milli bir yakınlık bulunsa da var oluş, tarih, siyasal lar ve tarihin akışını değiştiren gelişmeler ışı- Roland Barthes, Simone de Beauvoir, Eğitim Bakanı Saffet Arıkan tara- bağlanma, absürt felsefe, olumsallık, iç daral- ğında Camus’nün yarattığı karakterler ve şe- André Breton, René Char, Hannah Arendt, fından çevrilmesi istenen ve Saba- ması, bulantı, toplama kamplarının varlığı, si- killendirdiği fikirler babında beliren çekişme- André Gide, Camus’nün ilkokul öğretmeni hattin Ali’nin dilimize kazandırdığı yasaldan çok ahlaksal başkaldırı anlayışların- leri anımsatıyor okuyucuya. Louis Germain ve lisedeki felsefe öğretmeni Max Kemmerich’in Avrupa’nın ka- da giderek bir kopma yaşanacaktır.” Camus’nün absürtten başkaldırıya geçiş aşa- Jean Grenier, Eugené Ionesco, Francis Jean- ranlık tarihiyle yüzleştiği Tarihteki Rifat, Camus’nün denge ve ölçü anlayışının masını; Sisifos Söyleni, Yabancı, Veba ve Dü- son, Arthur Koestler, André Malraux, Mauri- Garip Vakalar’ını değerlendiriyor. yapıtlarındaki izini sürerken tarihsel, politik ve şüş kitaplarını çözümleyerek direnişten isyana ce Nadeau, Pascal Pia, Jean-Paul Sartre vd. Abdullah Kaya, Me- edebi bir değerlendirme yapıp bunun başkaldı- uzanan sürecin nasıl yaşam bulduğunu anlatıyor. yazarlarla Camus’nün gerek birebir gerekse tin Hakyeri’nin İstanbul’un rı dönemine nasıl yansıdığını ortaya koyuyor: Camus’nün varoluş, yalnızlık, özgürlük ve metinler üzerinden kurduğu ilişkiyi, araların- kentsel yolculuğunu Bizans “Camus, ölçüyü ölçüsüzlüğün karşısında olma- isyan temalarının geniş kitlelere ulaştığını be- İmparatorluğu’ndan günümüze daki fikir ayrılıklarını, benzerlikleri ve tartış- sıyla över. Ona göre ışık, doruk noktasında ol- lirtiyor Rifat: 1 Ocak-31 Aralık tarihleri bo- maları anımsatıyor Rifat. duğu anda (öğle vakti) karşıt kutuplar arasında “Direnen Sisifos’tan Başkaldıran İnsan’a yunca az bilinen yönleriyle ele Camus’nün dönem dönem gündeme geldiği bir denge sağlar: Fanatik devrimciler ile tiran- uzanan süreçteki insan modelleri zamanımızın aldığı çalışması Gün Gün İstan- ve edebiyat dünyasında ise gündemden hiç düş- lar ölçüsüzlüğün yoluna saparken başkaldırı öl- kahramanlarını yarattı, son yetmiş seksen yılda bul’unu inceliyor. mediği göz önüne alındığında, Mehmet Rifat’ın çülülüğe saygı duymak zorundadır.” farklı toplumlardaki kuşakları alıp sürükledi.” Y. Bekir Yurdakul, Gudrun “Camus sevdalısı bir kitap” dediği Başkaldı- Direnirken de başkaldırırken de zorbalı- Rifat, Camus’nün yazar, ahlakçı, düşünür Mebs’in gepegenç düş dünya- ran Yalnız Adam Albert Camus ve Çağdaşları ve politik özne olarak hem tarihsel önemini ğa karşı çıkan Camus’nün bazı çevreler tara- sına ve çocuk gülümsemelerine da yakın ve uzak geçmişteki tartışmaları anım- fından felsefeci bazıları tarafından ise düşü- hem de edebi ve felsefi söylemini; yorumlar, konuk ettiği serisi Anneanne ile satarak yazarın sevdalılarına seslenen bir me- tartışmalar ve çözümlemeler eşliğinde sunu- nür olarak nitelendiğini, 1930’ların sonundan Frieder’i merceğe alıyor. tin olarak karşımızda duruyor. n başlayarak ve 1940’larla birlikte İkinci Dün- yor okuyucuya. Sisifos Söyleni’nden, geçirdi- Güncel ve Mustafa ya Savaşı ile birlikte acı çeken Avrupa’da ği kazada yayıncısı Michel Gallimard’la bir- Başkaldıran Yalnız Adam Albert Camus Başaran’ın hazırladığı Bulmaca hem yazar hem de sanatçı kimliğiyle sivrildi- likte 1960’ta öldüğünde çantasında bulunan ve Çağdaşları / Mehmet Rifat / Yapı Kredi ile düşün trafiği sürüyor. ğini anımsatan Rifat, yazarın yapıtlarını (ve 1994’te yayımlanan) İlk Adam’a kadar ge- Yayınları / 168 s. / 2023. İyi okumalar... l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Alev Coşkun l Genel Yayın Yönetmeni: Tuncay Mollaveisoğlu l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Editör: Mehmet S. Aman l Sorumlu Müdür: Özgür Soyer l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@ cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 KITAP Ekim Cad. No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.