Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
AYSU DERİCİOĞLU EGEMEN
/ Resim: YAPAY ZEKÂ
AYSU DERİCİOĞLU EGEMEN’DEN
‘Tasarım, Buluş ve
Markaları Korumak için
Yap Yapma Kitabı’
Dünya hızla yazdığımız, ürettiğimiz, yarattığımız her şeyin hatta kişisel özelliklerimizin dahi
bir yapay zekâ aracına yüklenip kullanılabileceği noktaya doğru ilerlerken haklarımızın ihlal
edilmemesi için ne yapabiliriz? Patent ve marka vekili ve yarı zamanlı öğretim görevlisi Aysu
Dericioğlu Egemen, Tasarım, Buluş ve Markaları Korumak için Yap Yapma Kitabı (Arkeo
Pera Kitabevi) ile bu ihtiyaca yanıt veriyor. Kitap kolay anlaşılır ve eğlenceli olması için özel
olarak tasarlanmış.
süreçte çok zorlanmış. Defalarca pes etmiş sonra tekrar tekrar
NURAN BALKAR
denemiş. Bu zorlanmanın nedeni ise yapay zekânın literatürde
“bias” olarak ifade edilen önyargılı yaklaşımıymış.
apay zekâ çağına hızla giriş yaptık. Yaşamımız ve
Yapay zekânın eğitildiği verilerin önyargılı doğasından
iş yapma biçimlerimiz büyük bir değişim ile kar-
kaynaklanan bu durum kendi fotoğrafını yüklemesine
Y şı karşıya. Yapay zekâ araçları arama motorlarını,
rağmen onu Batılılaştıran, kendisine özgü özellikleri
sosyal medyayı, yaratıcı endüstrilerin kullandıkları program-
törpüleyerek ağırlıkla erkeklerin “kadın” ve “iş kadını”
ları donatmaya başladı. Okumadan kabul ettiğimiz kullanım
algısına göre stilize eden çıktılar doğurmuş.
koşulları ise “bu araç ile oluşturduğun içeriklerin sorumlu-
“Prompt” (bilgisayarın herhangi bir komutu gerçekleştirebilmesi
luğu sana ait, bu içerikler ile kimsenin haklarını ihlal ede-
için kullanılan metin veya simge girdileri) yazarken “egzotik”
mezsin” diyor. Üstelik araçları kullanırken komut vermek
diyerek Batılı gösterme problemini, “akıllı ve zarif” diyerek
için yazdığın istemler (prompt) de içeriğin parçası.
kendisini süper modele çevirmeye çalışan önyargılı veri etkisini
Peki bu haklar ne? Hakların ne olduğunu bilmezsek
elemiş. Prompt oluşturma konusunda bu sayede kendini oldukça
nasıl başkalarının haklarını ihlal etmeyiz? Dünya hızla
geliştirmiş. Oluşturduğu yüzlerce görsellerin içinden gözlerini
yazdığımız, ürettiğimiz, yarattığımız her şeyin hatta kişisel
mavi ya da yeşil yapmayan ancak bir görsel oluşturabilmiş,
özelliklerimizin dahi bir yapay zekâ aracına yüklenip
onu da kitaba eklemiş.
kullanılabileceği noktaya doğru ilerlerken haklarımızın ihlal
Kitabın yaşama geçme yolculuğunda en önemli
edilmemesi için ne yapabiliriz?
noktalardan biri ise kitabın sade dilini ve görseller ile
Patent ve marka vekili ve yarı zamanlı öğretim görevlisi
metinler arasındaki kurguyu iç tasarıma taşıyabilmek olmuş.
Aysu Dericioğlu Egemen, Tasarım, Buluş ve Markaları
Simay Akar’ın dokunuşuyla gerçekleşebilen bu iç tasarım
Korumak için Yap Yapma Kitabı (Arkeo Pera Kitabevi) ile
normalde ülkemizde pek bilinmeyen bir anlatım biçimi.
bu ihtiyaca yanıt veriyor. Kitap kolay anlaşılır ve eğlenceli
Kitap hem sade hem kılavuz niteliğinde hem de
olması için özel olarak tasarlanmış.
görsellerin zenginleştirdiği dille karmaşık bir konuyu
Diyor ki; öncelikle fikri hakların ve korunabilir ögelerin ne
Türkiye ve Avrupa mahkeme kararları ve inceleme
olduğunu bilmemiz gerekiyor. Karşımıza çıkan duruma göre
kılavuzlarından da örnekler vererek ele alıyor. Fikri haklar
stratejimizi belirleyip, araç çantası hazırlayabilmeliyiz ki hazırlıklı
alanındaki önemli aktörleri tanıtan ve uluslararası korumaya
olalım ve müdahale ederek hem haklarımızı koruyalım hem
da yer veren kitap her konunun sonunda “YAP YAPMA”
de başkalarının haklarını ihlal etme riskini ortadan kaldıralım.
bölümleri ile kanunlarda ya da kitaplarda yer almayan bizzat
ÜÇ KUŞAK TASARIMCI gerçek yaşam deneyimleriyle oluşmuş önerilere yer veriyor.
14 yıldır pek çok üniversitenin endüstri ürünleri tasarımı
YAPAY ZEKÂ PLATFORM SEÇİMİ
bölümlerinde ders veren Aysu Dericioğlu Egemen, fikri haklar
SIRASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER...
dünyasının içine doğduğunu ve bu alanda ilk kitaplar yazan bir
Kitabın özel yapay zekâ bölümü ise kapakta dikkatli okuyucular
dedenin torunu ile duayen bir babanın kızı olmanın avantajı ile
için zekânın şapkası kapan “yapay” kelimesini resmediyor.
pek çok kişi için karmaşık ve zor gelen konunun kafasındaki
Yapay zekânın altından ne çıkacağını bilmeyişimizi işaret
net halini herkese yansıtmayı amaçladığını söylüyor.
eden bu şapkayı henüz fark eden olmamış. Yazar yapay zekâ
Kitapta benimsediği yaklaşım, geliştirdiği özgün yöntem. Bu
çözümlerinden en verimli şekilde faydalanırken riskleri tespit
yöntem ile fikirleri, eserleri tasarımları, buluşları ve markaları;
edebilmenin ve onları minimize edebilmenin gerektiğini söylüyor.
altı soru sorarak ve üç kanun ile eşleştirerek koruma stratejileri
Bunun için de elle tutulur öneriler sunuyor.
planlamanın yolunu gösteriyor.
Okuyucuya yapay zekâ platform seçimi sırasında dikkat
YAPAY ZEKÂ ARAÇLARI MIDJOURNEY, edilmesi gerekenleri, prompt (istem) yazarken başkalarının
DALL-E 2 VE PISCART’LA TASARIMLAR haklarını ihlal etmeden en verimli sonuçları almanın yöntemlerini
İTÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü’nde yaptığı yüksek sunuyor. Yapay zekâ tarafından sunulan çıktının da mutlaka
lisans ise kitabın tasarımı ve görsellerle kurguladığı alt metini değerlendirilmesi, düzenlenmesi ve denetlenmesi gerektiğini
oluşturmasında ona çok katkı sağlamış. Kitaba ruh katması de ekliyor. Bu aşamada ise kitaptaki fikri haklar ile ilgili
için yetenekli tasarımcı Lena Canyan’ın illüstrasyonlarına bilgilerin, testlerin, araştırma yöntemlerinin ve araç çantası
yer vermiş, geri kalan çerçeveli tüm görselleri ise yapay zekâ
hazırlama tekniklerinin önemi ortaya çıkıyor.
araçları Midjourney, DALL-E 2 ve Piscart ile kendi oluşturmuş.
YAPAY ZEKÂ’DAN “YAP YAPMA” ÖNERİLERİ...
Görseller çok çarpıcı ve görselleri oluşturmaya başladığı
Kitabın sonunda “YAP YAPMA” önerilerini bir de yapay
mart ayından kitabın yayımlandığı ekim ayına kadar geçen
zekâdan dinliyoruz. Bu sefer OpenAi tarafından geliştirilen
sürede yapay zekâ araçlarının nasıl geliştiğini de gözler
günümüzün en gelişmiş yapay zekâ modeli Chat GPT 4 ve
önüne seriyor Ayça Dericioğlu Egemen. Çünkü görsellerin
Meta’nın geliştirdiği Llama-2 “Yapay Zekâ Sesleniyor” başlığı
bir kısımını bu yapay zekâ araçlarının ilk versiyonları ile
altında anlatıyor. Kitap ticari yaşamın içindeki herkes için ve
bir kısmını ise son versiyonları ile gerçekleştirmiş ki yapay
yaratıcı endüstrilerde çalışanlar için çok önemli. İnovasyonun,
zekânın gelişim ve öğrenme hızına da tanıklık edelim.
yeniliğin ve yaratıcılığın hak ettiği değeri bulması için sadece
ÖNYARGILI YAPAY ZEKÂ! ham bilgi sunmayan, bilginin pratik yaşama uygulanmasının
Kendisinin görselini ise Midjourney ile oluşturmuş ve bu anahtarını sunan bir başucu kitabı.
n
16 14 Aralık 2023