Katalog

DAVID ROONEY’DEN ‘ON İKİ SAATİN HİKÂYESİYLE UYGARLIĞIN TARİHİ’ ‘Akrep ve Yelkovanın İzinde’ Tarihçi ve saatbilimci David Rooney, Akrep ve Yelkovanın İzinde-On İki Saatin Hikâyesiyle Uygarlığın Tarihi (Çeviren: Eylül İdemen Doğramacı / Timaş Yayınları) adlı kitabında, Diyarbakır’dan Ümit Burnu’na, Londra’dan Osaka’ya seçtiği on iki saat üzerinden akrep ve yelkovanın dünyayı şekillendiren izini sürüyor. rumlama biçimlerini irdeleme EYLÜL İDEMEN DOĞRAMACI çabasından daha çok zamanın ölçülebilirliğinin insanlık tarihini şekillendirmedeki rolü- aman, üzerine belki de en çok düşünülen, en çok nü konu ediniyor. söz söylenen kavramlardan biri. İçinde bulundu- Rooney, zamanın ölçülebilirliğinin en temel göstergesi Z ğumuz çağda deneyimlediğimiz yenilikler ve CO- olan saatlerin, otorite sahipleri tarafından üzerinde hüküm VID-19 küresel salgını gibi olumsuzluklar, bizi zaman al- kurmak istedikleri toplum ve/veya gruplara karşı caydırıcı gımızı da zaman kavramına bakışımızı da yeniden sorgu- bir araç olarak kullanıldığını ve iktidarın gücünün birer sem- lamaya iterken serbest küratör ve Antik Horoloji Toplulu- bolü olarak görüldüklerinden zaman zaman dirençle, hat- ğu (Antiquarian Horological Society) eski başkanı David ta kimi saldırılarla karşılaştığını keşfettiriyor okuyuculara. Rooney, zamanı anlamlandırma çabamıza Akrep ve Yel- Zamanın ölçülebilirliğinin sembolü olan saatleri, dün- kovanın İzinde-On İki Saatin Hikâyesiyle Uygarlığın Ta- ya düzeninin inşasında kullanılan birer yapıtaşı olarak ele rihi (Çeviren: Eylül İdemen Doğramacı / Timaş Yayınla- alarak yazar, insanlık tarihi üzerindeki etkilerini de nes- rı) adlı kitabıyla ışık tutmayı hedefliyor. nel bir bakış açısıyla değerlendiriyor. İnsanlığa ve toplum bilincine ilişkin on iki kavramın, Zamanın ölçülebilirliğinin insanlık tarihini şekillendir- Antik Roma’dan yetmişinci yüzyıl Japonyası’na uzanan medeki rolünü aktaran bu kitap, en önemli küresel salgını on iki farklı çağdan on iki farklı toplumla ve on iki farklı yimine göre sınırlandırma yani zamanı ölçülebilir kılma henüz tam olarak atlatamadığımız ve yaşama ilişkin sor- saatle bağdaştırıldığı kitap, aslında zamanın kendisinden bilimi olarak tanımlayabileceğimiz horoloji, Rooney’nin daha çok ölçülebilirliğinin insanlık yaşamında olduğu gibi kitabınının da odağında. gulamaların belki de hiç olmadığı kadar gündemde oldu- tarihini nasıl şekillendirdiğini gözler önüne seriyor. Kitap, adından da anlaşılacağı üzere, insanlık sahnesin- ğu şu dönemde okuyucularla daha sıkı bir bağ kurabilme- Zamanın uçsuz bucaksız ufkunu insan algısına ve dene- de boy göstermiş çeşitli toplumların zamanı ölçme ve yo- sine yardımcı olabilir. n NEYYA EDEBİYAT’TAN ‘GAZHANE BELLEĞİ ÖYKÜLERİ’ Nükhet Eren Yaratıcı Yazarlık Atölyesi’nce raması sunuluyor. İBB tarafından düzenlenen “Kişisel ve toplumsal tarihimizdeki yeriyle hazırlanan ve önsözünü İstanbul Büyükşehir “Gazhane Belleği Öykü Atölyesi”nde bir yı- geçmişten günümüze kesintisiz bir ilişkinin sahnesi olmuş Hasanpaşa Gazhanesi, bu se- Belediyesi Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun ka- la yakın süren ortak bir çalışmanın ürünü olan fer başka bir anlatıya mekân oluyor. leme aldığı Gazhane Belleği Öyküleri kitabı Gazhane Belleği Öyküleri’nde, Gazhane’de Tüm bu tarihsel ve ilişkisel süreci görünür İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlık- çalışmış kişilerin ve mahalle sakinlerinin ger- kılmak için sözlü tarih ve anlatılarla besle- ları tarafından okuyucularla buluşturuldu. çek yaşam öykülerinden yola çıkılarak kale- nen bir çalışmayı hayata geçirdik. İstanbul’a gaz sağlayan ve 130 yıllık bir ya- me alınan 27 öykü ve bir şiir yer alıyor. Burada yazılanlar mekânsal ve zaman- pı olan, pek çok kişinin yaşamına değen, Gaz- 308 sayfalık kitap, hem fabrikanın hem de sal bir yolculuğun ve onu yaratan iklimin hane çalışanlarının ve mahallelinin anlatıla- Hasanpaşa semtinin belleğini oluşturuyor. n hikâyesidir.” rı ile tanıklıklarından yola çıkılarak kaleme İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı alınan kurmaca öykülerin yer aldığı kitapta, Gazhane Belleği Öyküleri / Neyya Edebi- Ekrem İmamoğlu Gazhane’nin onlarca yıllık belleğinin pano- yat / İBB Kültür Varlıkları / 308 s. / 2022. MINDY THOMPSON’DAN ‘TOZ VE HAYALLER KİTAPÇISI’ Savaşın karanlığında ışığı arayan sihirli bir kitapçı! Mindy Thompson, Toz ve Hayaller Kitapçısı (Timaş Yayınları, Çev. Ömer Anlatan) adlı romanında, 1943 New York’unda yaşayan Poppy ve ailesi, kuşaktan kuşağa aktarılan sihirli kitapçı Göz ve İzan’ın sahibidir. Poppy’nin dünyası II. Dünya Savaşı’nın etkileriyle paramparça olsa da dükkâna geçmişten ve gelecekten gelen müşteriler ve kitap sevgisi sayesinde yaşama tutunmayı başarır. maddi ve manevi yıkım ortamında bir kitapçı- Ağabeyinin eylemlerinin yıkıcı sonuçları olabileceğini bilen MERVE OKÇU nın ancak böyle bir “sihirle” direnebileceğine Poppy, ailesi ve kitapçıyı karanlığa karşı korumak için müca- dikkat çeken Mindy Thompson, bu nedenle ko- dele eder fakat bu bazı fedakârlıkları da gerektirecektir. Çün- üm kitapçılar büyülü hissettirir ama bu nuyu başka çağlardan gelen okuyucularla ayak- kü kitapçılar “aydınlığı” koruyordur ama “karanlık” her za- kitapçı bir başka: Toz ve Hayaller Kitap- ta kalabilen bir kitabevi üzerinden kurgulamış. T çısı, diğer adıyla Göz ve İzan. Bu kitap- man geri dönmenin bir yolunu bulmaya çalışır. “Göz ve İzan”a sahiplik eden ailenin en kü- çıya, II. Dünya Savaşı döneminde yaşayan Full- Ne olursa olsun ışığın izini sürmek acı ve öfkeden kurtul- çük üyesi 13 yaşındaki Poppy, bir gün baba- bright Ailesi sahiplik ediyor. manın bir yoludur. Genç ve cesur Poppy de ışığın izini sü- sı gibi dükkânın sahibi olmayı hayal eder. Ki- Geçmişten ve gelecekten ziyarete gelen müş- rerek kitapların izinde yoluna devam eder. Kitapçı betimle- tapçının kuşaktan kuşağa aktarılan kurallarının terileriyle ünlü ve sihirli kitapçı, nerede olduk- ri, müşteriler için kara tahtada beliren alıntılar, kitapçı o gün arasında en önemli olanı sihri asla kendileri için kendini iyi hissediyorsa içeriyi çiçeklerle ve ateş böcekleriyle ları veya hangi yılda yaşadıkları gözetilmeksi- kullanamamalarıdır. zin, en çok ihtiyaç duydukları anda kitapsever- donatması, korkuları varsa bir anda ortalığı buzhaneye çevir- Bu sıralarda Poppy’nin ağabeyinin en iyi arka- lerin karşısına çıkıyor. mesi, kitapçıda gürültü yaparak tartışan müşterilerin sandal- daşı savaşta öldürülür ve ağabeyi arkadaşını kur- Kitabında, II. Dünya Savaşı’nın getirdiği tarmak için dükkânın büyüsünü kullanmak ister. yelerini kaydırmasını okumak da oldukça keyifli. n 16 12 Ocak 2023