Katalog

ONUR ÖYMEN’DEN ‘ÇÖKÜŞTEN ZAFERE LOZAN: OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E 200 YILLIK MÜCADELE’ ‘Lozan Antlaşması Türkiye Cumhuriyeti’nin geleceğine ışık tutan bir metindi!’ Onur Öymen, Çöküşten Zafere Lozan: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e 200 Yıllık Mücadele (Remzi Kitabevi) adlı incelemesinde; Osmanlı İmparatorluğu’nun gerilemeden çöküşüne kadar geçen süre içinde iç sorunlar ve yönetim zaafları nedeniyle nasıl çağının gerisinde kaldığını, aynı dönemde büyük devletlerin hangi baskılara, entrikalara ve tertiplere giriştiklerini, devletin iç işlerini nasıl yönlendirmek istediklerini örnekleriyle anlatıyor. Emperyalizme karşı yürütülen Ulusal Kurtuluş Savaşı’nı zaferle sonuçlandıran Atatürk, İnönü ve arkadaşlarının Lozan’da Dünya Savaşı’nın galiplerine karşı Türkiye’nin egemenliğini ve eşitliğini kabul ettirmek ve Misakı Milli’de çizilen hedeflere ulaşmak için ne büyük bir mücadele verdiklerini ayrıntılarıyla ortaya koyan Onur Öymen, Lozan Barış Antlaşması’yla nasıl başarıya ulaştıklarını da belgelerle gözler önüne seriyor. kapitülasyonların kayıtsız şartsız kal- GAMZE AKDEMİR dırılmasını sağlamıştır. gamze.akdemir@cumhuriyet.com.tr İSMET İNÖNÜ’NÜN n İncelemenizde irdelediği- YILDIZININ PARLADIĞI EN niz Lozan Barış Antlaşması’nın ÖNEMLİ ANLAR! sömürülen ve sömüren ulusla- n Lozan Konferansı’nda İsmet ra topyekûn emsal özellikleri- İnönü’nün büyük devlet adamlığı- ni burada da anlatır mısınız? Lo- nın, yıldızının parladığı en önem- zan Barış Antlaşması nasıl bir li anları burada da anarsanız neler “mühür”dür, Atatürk’ün tarihe söylersiniz? geçen sözlerini burada da anarsa- İsmet İnönü’nün yıldızının parladı- nız neler söylersiniz? ğı en önemli anlardan biri konferan- Atatürk, “Lozan Antlaşması, sın şubat ayı başında kesilmesinden Türk milletine karşı yüzyıllardan hemen önce Lord Curzon ile yaptığı hazırlanmış ve Sevr Antlaşması’yla görüşmedir. Orada Lord Curzon’un tamamlandığı sanılmış büyük bir “Türkiye’ye dönünce Meclis’e ve suikastın sonuçsuz kaldığını bildi- halka ne söyleyeceksiniz” sorusuna ren bir belgedir. Osmanlı tarihin- karşılık “Konferans Lord Curzon yü- den benzeri görülmemiş bir siya- zünden sonuçsuz kaldı. Çünkü o kon- si zafer eseridir” diyor. Lozan Ant- feransı sonuçsuz bırakmak için mü- laşması, Türkiye’nin emperyalizm- cadele etti ve bir bahane bularak her le mücadele ederek kazandığı bir talebimize karşı çıktı” dedi. siyasi zafer olmuştur. İsmet Paşa’nın başarılı mücadele- n Türkiye, Lozan’da özellikle si konferansın sonunda diğer ülkele- ülkemizin bugününe ibret şekilde rin heyet başkanlarınca da saygıyla nasıl bir devlet yapısı ve iradesiyle temsil edilmiştir? Mondros Mütarekesi’nin Türkiye’nin düşman orduları- karşılandı. Konferansın kapanış konuşmasını yapan Fransız Lozan’da Türkiye ulusal egemenliğinden ve bağımsız- nın işgali altında kalan bölgelerinin geleceği halkın oyla- başdelegesi General Pelle, “İsmet Paşa mükemmel bir as- lığından hiç biz taviz vermemiştir. Lord Curzon’un İs- rıyla belirlenmelidir. Batı Trakya’nın durumu da halkın oy- ker olduğu kadar mükemmel bir diplomattır” dedi. met Paşa’ya: “Şimdi kabul etmediğiniz tavizleri cebimi- larıyla belirlenmelidir. İtalya baş delegesi de “Lozan konferansında Türk heye- ze koyuyoruz. İleride bizden borç istediğiniz zaman bun- İstanbul ile Marmara Denizi’nin güvenliği her türlü saldıra tinin temsilcisin üstünlüğü kesindi. İsmet Paşa her açıdan ları birer birer çıkaracağız,” demesi emperyalist ülke- karşı dokunulmaz olmalıdır. Akdeniz ve Karadeniz boğazla- konferansa hâkimdi. Büyük askeri başarısından sonra Türk lerin Lozan Antlaşmasını içlerine sindiremediklerinin rının dünya ticaretine ve ulaşımının açılması konusunda bi- tarihinde örneği olmayan bir siyasi zafer kazandı. Şahsen bir işareti olmuştur. zimle birlikte diğer müttefik devletlerin birlikte verecekleri onun bu konferansta oynadığı büyük siyasi role hayranım” 1950’li yıllardan itibaren Türkiye’nin hızlı kalkınma karar geçerli olacaktır. diyerek takdirlerini belirtti. amacıyla aşırı bir borç yükü altına girmesi sırasında ya- Azınlıkların hakları komşu memleketlerdeki Müslüman bancı ülkelerin ülkemize yönelik siyasi amaçlarını ger- halklarının aynı haklarda istifade etmeleri ilkesine uygun ATATÜRK VE İNÖNÜ’NÜN DİLİNDEN LOZAN! çekleştirme arzusunda oldukları görülmüştür. Bugün de olarak benimsenip güvence altına alınacaktır. n Atatürk’ün ve İnönü’nün Lozan Antlaşması’yla ilgili bazı devletlerin aynı siyasi baskılarla Türkiye’yi etki al- Milli ve iktisadi gelişmemizi sağlamak için tam bir özür- değerlendirmelerini burada da anarsanız neler söylersiniz? tına almaya çalıştıkları görülmektedir. lüğe ve bağımsızlığa kavuşmamız varlığımızın ve gelece- Atatürk Lozan’la ilgili değerlendirmelerini Nutuk’ta an- ğimizin ana ilkesidir. Bu nedenle siyasi, adli, mali ve ben- latıyor. Sevr’i, daha sonra Türkiye’ye önerilen ve Sevr’in LOZAN VE MİSAKI MİLLİ! zeri alanlarda gelişmemizi önleyici kapitülasyonlara karşı- yumuşatılmış şekli olan iki tasarıyı ve Lozan’ı madde n Çöküşten Zafere Lozan: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e yız. Belirlenecek borçlarımızın ödeme koşulları da bu ilke- madde kıyaslayarak Lozan Antlaşması’nın niçin bir zafer 200 Yıllık Mücadele (Remzi Kitabevi) adlı incelemeniz- lerle çelişmeyecektir. olduğunu kanıtlıyor. Atatürk, Lozan’ın Türk milletine kar- de ortaya koyduğunuz gibi İsmet İnönü’nün her vesileyle İsmet Paşa Lozan’da, Misakı Milli hedeflerinin büyük şı yüzyıllardan beri hazırlanmış suikastı engellemiş oldu- vurguladığı Misakı Milli’nin ana hatları nelerdir? çoğunluğunu gerçekleştirmeyi başarmıştır. Bu çerçevede ğunu ve Osmanlı tarihinde örneğini görülmemiş bir >> 10 4 Ağustos 2022