Katalog

MERHABA abri Gürses’in “Bakunin, Marx, Dostoyevski: Ecin- S niler (!)” başlıklı yazısıyla; devrim, Slav kardeşliği konusun- daki görüşleri, eylemleri ve yapıt- larıyla Avrupa merkezli dünyanın kaderini şekillendiren üç düşünür Masaldan romana... Mihail Bakunin, Karl Marx ve Borges, “Eğer dili kullanıyorsanız, sürekli metafor kullanmak zorundasınız.” diyor. Feridun Andaç da ondan Fyodor Dostoyevski kapağımızda. Üçüncü sayfamızda, Metin esinle, “Borges’in çağrısı, yazıda kendi olmaktır. Kendi sesini var ederek yazmak için yolunuzun Borges’ten Feyzioğlu’nun yıllardır Türk, Altay, geçmesi kaçınılmaz bence!” diyerek uyarıyor yazarları. Feyzioğlu yıllardır, Borges’in, dolayısıyla Andaç’ın Ermenistan, Mezopotamya, sözlerini gerçekleştirmeye çalışırcasına Türk, Altay, Ermenistan, Mezopotamya, Bulgaristan, Romanya, Bulgaristan, Romanya, Make- donya halklarının masallarını ye- Makedonya halklarının masallarını yeniden yazdı. O, şimdi bu yolda oluşturduğu otuz iki kitabın yazarı. niden yazdığını ve bu yolda oluş- turduğu otuz iki kitabın yazarı MASALA ADANAN olduğunu imlediği “Masaldan BİR YAŞAM romana...” başlıklı yazısıyla 1946 yılında Kars’ta doğdu Feyzioğ- Adnan Binyazar yer alıyor. lu. Cılavuz İlköğretmen Okulu’nu bitirin- Nazım Mutlu, hukukçu, yazar, ce öğretmenlik yapmaya başladı. Uzun eski milletvekili Rahmi Kumaş’ın, yıllardır Almanya’da yaşıyor. Goethe ülkemize özgü çok partili yaşa- Enstitüsü’nde dil öğrenimi gördü. An- mın en önemli dönüm noktala- dersen Yazarlık Akademisi’ni bitirdi. Ora- rından 1946-1960 yılları arasında da da uzun yıllar Türk işçi çocuklarına Menderes’in Meclis’teki iktidar- öğretmenlik yaptı. Şimdi emekli. Masal muhalefet çatışmasını yansıtan yazmayı sürdürüyor. konuşmaları dolaysız biçimde aktardığı incelemesi Meclis’ten İlkokuldan liseye, 1. ya da 2. yabancı Menderes Geçti’yi merceğe alıyor. dil yerine seçilebilen Türkçe dersinin ki- Esra Dicle, Zehra İpşiroğlu ve taplarını yazmak için gittiğim Berlin’de, Eylem Ejder ile insana, sanata, Feyzioğlu elinde çantasıyla okuldan oku- hayata incelikle, zarafetle, bilge- la dolaşarak işçi çocuklarına masallar likle, bakan iki dostun kalemin- anlatıyordu. Çeşitli dillere çevrilen Ke- den çıkan metinlerden oluşan loğlan Masalları dizisi o dönemin başa- İçinden Tiyatro Geçen Mektuplar’ı rılı ürünüdür. 1974’lerde Anadolu’da, ği benzetmelerin yeri çok önemli. Fey- ASENA konuşuyor. Mezopotamya’da Türk, Kürt, Sürya- zioğlu masal dilinde bunu gerçekleştiri- Feyzioğlu, Asena gerçeğine varışını kita- Sevrin Uysal, Ayşe Övür’ün tut- ni, Arap, Ermeni masallarını derledi. yor. Keloğlan Masalları’nda geçen cüm- bın önsözünde ayrıntıyla açıklıyor: “Yıllar- kulu bir aşkın odağında Yediku- 1982’den beri de Orta Asya’dan Avru- le, tarihi bostanlar ve Maslak’ta- lelerde karartılan yerler Feyzioğlu’na öz- dır hep yazmak istediğim bir efsane vardı: pa içlerine kadar Türklerin yaşadığı 24 gü buluşlardır: ‘Asena’! Ama uydurulmuş hayali bir efsane ki iş dünyası ile geçmiş ve bugü- ülkeden masallar üzerinde çalışmaya nüyle bileşik bir İstanbul’u anlattı- “Bir katar kuş, güneşin önünü kapa- miydi, yoksa hayatın içinde var olmuştu da başladı. Yazdığı masallarla ödüller alan ğı romanı Zamanın Kapıları’nı de- tarak gelmiş, Kanatları metrelerce uzun, biz mi büyüterek günümüze getirmiştik?” Feyzioğlu’nun yayımlanmış iki romanı, iki ğerlendiriyor. gagaları birer kılıç, dişleri kerpeten... Ke- Yazar bu soru doğrultusunda işe koyulu- de öykü kitabı bulunuyor. Mehmet Atillâ, Marian loğlan yerinde büzülmüş. Kuşlar, orada yor: Asena’ya yönelik ilk bilgiye Almatı’da ya- Izaguirre’nin Madrid’den Buenos yımlanan Uygur Folklorunun Antologyası’nda olduğunu fark etseler, etleri didik didik ESKİYİ YENİLEMEK Aires ve Hollywood’a götürerek ulaşıyor. Uygur asıllı Zamire Ahmed de ona edecekler.” (s. 43) Yeni, eskiden yapılanların uzantısıdır. edebiyat, moda ve sinema dünya- Asena’yla ilgili altı masal armağan ediyor. Eskiyi tümden atıp yeni kitaplar yazdı- sına davet ettiği, farklı sınıflardan O bilgiler ışığında, Göktürk devletinin ku- BİÇİM ARAYIŞLARI ğını sananlar yanılır. Sanatsal yapıtların iki genci olanaksız bir aşkın kıyı- rulduğu MS. 552 yılında Asena iki yaşında- Yücel Feyzioğlu, Borges gibi, anlatı be- özünde, eskiyle yeniyi uyumlu biçimde sında buluşturduğu romanı Pek dır. Kağan Mukan Bey, Hazar Denizi’nden ğenisi yüksek bir düşünürün “kendi olmak” kaynaştırmak yatar. Çok Kışın Ardından’ı inceliyor. Orhun düzlüklerine kadar bütün Orta As- önerisini, seçkin deneme yazarı Andaç’ın Y. Bekir Yurdakul, Michele Shakespeare, 76. Sone’sinde “Eskile- ya boylarını, beylerini birleştirerek Göktürk “kendi sesini var etme” uyarısını yerine ge- Serra’nın yaşlı bir adam ve sıs- ri yeniler benim şiirim,/ Nasıl ki güneş her devletini Çin’in uygarlık düzeyine çıkarıyor. tirmeye çalışıyor masallarında. ka bir köpeğin sıcacık öyküsü- gün hem yenidir hem eski.” dese de, oyun- Asena, Mukan Kağan’ın üç kızından bi- Asya’dan, Avrupa’dan devşirip yeni- nü anlattığı romanı Kemik’i mer- larında eskinin olaylarını güncel kılarken ridir. Öbür iki kardeşinin adı sanı anılmaz- den yazdığı masalları, Keloğlan’da top- ceğe alıyor. söylemi, çağının en yenisidir. ken, neden Asena Tanrıça düzeyine yük- Emek Yurdakul, Andersen lumun düşünce, algı, ironi gibi gelenek- Yahya Kemal, Divan şiirinin biçimleri- seltiliyor? Sorunun yanıtı için, Asena adlı ödüllü Gianni Rodari’nin üç fark- sel değerleri göz önünde bulundurarak ni benimsemiş ama dilini çağın gerekleri lı temada aktardığı hikâyeleriyle kitabın 8-46 sayfalarını okumak, Göktürk Türkçenin incelikli söylemiyle anlatıyor. doğrultusunda yenilemiştir. Masalda ye- şaşırtıcı bir anlatı kurduğu Hay- devleti tarihini incelemek gerekir. O zaman Bunu gerçekleştirirken, konuyu yalnızca nileştirme söylemde olmuştur. vanat Bahçesinden Şiirler ve kesinlikle anlaşılacaktır Asena masalından içeriğiyle değil, seslendiği kesimlerin on- Yenileştirme, güzel sanatların dalları olan Masallar’ı inceliyor. oylumlu bir roman çıkacağı. dan ne beklediğinin bilinciyle, gelenek- şiir, resim, müzikte kaçınılmazdır. Özellik- Sebla Kutsal, Guillaume sel değerleriyle sunmaya çalışıyor. le anlatı alanında yeni diye ortaya konu- Guéraud’nun aynı adlı roma- Keloğlan ile Kahkaha Hanım (Doğuba- EK lanların çoğu modadır, bir süre güncelle- nından (Je Mourrai Pas Gibi- tı, 2021), İrustu ile Ak Kağan (Doğu Batı, Feyzioğlu’nun Keloğlan ile Kahkaha Hanım şir, ama uzun sürmez, sonra silinip gider. er), Fransız çizer Alfred tarafın- 2021) masallarının nerdeyse roman oy- (2021), İristu ile Ak Kağan (2021), Asena (2022) Geçmişle bağlantısını koparmayan insa- dan çizgi romana uyarlanan; he- lumunda yansıtılışının özünde bu yatıyor. kitaplarını, çizim ustası Mustafa Delioğlu re- nın gözü gelecektedir. Anlatı okuru, ma- nüz ergenlik çağındaki bir genci, Feyzioğlu’nun Mirza Memed ile Ejderha salda da eski olanla yetinmemiş, yazardan simlemiş. Feyzioğlu Kars, Delioğlu Erzincan doğduğu ve büyüdüğü kasabada adlı (Nesin, 2000) kitabının önsözü sayı- doğumlu. İkisi de Doğu kültürüyle beslenmiş. hep yenilik beklemiştir. Yaşar Kemal’in es- bir kutlama gecesini katliama dö- lan “Masal Gibi Bir Gerçek” adlı yazısı, Yazar kaleminin duygu inceliklerine inen an- ki olayları anlatmasına karşın eskimeyişi, nüştürmeye götüren süreci anla- başlığında “masal” diye adlandırılsa da, romanda içeriği, olay örgüsünü, dilsel be- latışlar, içe işleyen buluşlarla, ressam fırça- tan Beni Avlayamazsınız’ı değer- özünde, olay örgüsü-içeriği-anlatısı-so- ğeniyi yenileştirmesindedir. sının ucundaki büyüleyici renk arayışlarıyla lendiriyor. Yazınsal yaratıların yeniliğini sürdür- runsal yönleriyle roman barındırdığı ka- okuru masalın gerçek dünyasında yaşatıyor. Mustafa Başaran’ın hazırladığı mesinde, Borges’in “metafor” dedi- nısındayım. (KİTAP, 30.02.22) Bulmaca ile düşün trafiği sürüyor! İyi okumalar... l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Genel Yayın Yönetmeni: Arif Kızılyalın l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş, Bahadır Çetinkaya, Burcu Dipli l Grafik: Mehmet S. Aman l Sorumlu Müdür: Özgür Soyer l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@ cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 KITAP Ekim Cad. No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.