Katalog

ve özlemi olduğunu söylemek yan- getirmeyen bu anlamsız savaş- AŞKIN VE DEVRİMİN ŞAİRİ: PABLO NERUDA! lış olur mu? lar hakkında neler söylemek is- n Denizin Uzun Taçyaprağı’nda büyük Bana göre Şili merkeziyetçi bir tersiniz? şair Pablo Neruda’yı da önemli karakter- ülke. Siyasi aşırılıkları hoş karşıla- Ataerkil bir düzende yaşadığımız lerden biri olarak okuyoruz. Ayrıca her maz. Aynı zamanda katı sosyal sı- sürece savaş olacak. Hırs, açgözlü- bir bölüm onun şiirlerinden seçtiğiniz di- nıfların ve büyük eşitsizliğin oldu- lük, güç gaspı, rekabet ve şiddetin zelerle açılıyor. ğu da bir ülke; gösterişli, zengin yönettiği bir uygarlıkta yaşıyoruz. bir elit kesimin karşısında kredi ile Bunun en yakın tarihli örneği de Franco rejiminden kaçanların Şili’ye getirilmesinde çok büyük paya sahip olan geçinip gizli yoksullukla yaşayan Putin’in Ukrayna’yı ataerkil bir ta- Neruda, dikkate değer bir politik figür de. büyük bir orta sınıf var. Bu durum vırla sergilediği sebepsiz işgali. Biraz da onun sizin yaşamınızdaki yerin- kızgınlık ve öfke yaratıyor. Ataerkilliğin yerini, dünyayı eşit den bahsedelim mi? sayıda kadın ve erkeğin yönettiği, Hayatımı Kaliforniya’da İngilizce konu- ‘BORIC’İN BAŞARILI sürdürülebilirliğin, adaletin, insan şarak sürdürüyorum ama sadece İspanyol- OLMASINI UMUYORUZ!’ ve doğa için barışın, diyaloğun ve ca yazabiliyorum. Pablo Neruda’nın ve di- Allende, Şilililere biraz adalet uzlaşmanın hüküm sürdüğü bir me- ğer bazı yazarların şiirlerini okumak bana ile kaynaklar ve fırsatların daha iyi deniyete bırakması gerekiyor. dilimin ritmini ve güzelliğini hatırlatıyor. dağılımını sağlamak için bazı Av- n Türkiye’de sizi seven ve kitap- Ben tüm romanlarıma 8 Ocak’ta başlarım. rupa ülkelerinin yolunda bir “de- larınızı ilgiyle takip eden okurları- Yani “içimdeki dili” hissetmek için Neruda mokratik sosyalizm” hayali kurdu. nıza neler söylemek istersiniz? okumaya başlamadan bir hafta önce. Neru- Ancak Soğuk Savaş zamanıydı ve Hikâyelerimi önemseyen sa- da, “aşkın ve devrimin şairi”dir ama en çok ABD, Latin Amerika’da hiçbir sol dık okuyucularıma teşekkür etmek küçük şeylerin, soğanın, zeytinyağının, ba- projenin başarılı olmasına izin ver- istiyorum. İlişkiler ve duygular hak- lığın, denizdeki fırtınanın, Şili’nin yerli or- medi. Ne olduğunu biliyoruz! kında yazıyorum; bunlar evrensel manlarının kokusunun şairidir... Yarım yüzyıl sonra Gabriel Boric’in konular. Hepimiz aynı temel insani n “Sosyalizm, çok uzakta yaşayan ve de benzer bir hayali var; daha iyi bir duyguları paylaşıyoruz. Hikâyeler; ülke için genç ve modern bir vizyon. mesafelere, kültürel farklılıklara ve barbar olan Sovyetler için iyiydi ama kendi vatanları için asla iyi olamazdı. Başarılı olabilir. Kesinlikle başarılı başka bir dilin engeline rağmen bizi Ölen başkanın laik ve demokratik ruhu, olmasını umuyoruz. birbirimize bağlar. Umarım kitabım bir daha tekrarlanmaması gereken tehli- insanların birbirlerini daha iyi anla- romanlarınız Kış Ortasında ve Aşktan ve keli bir örnekti.” ATAERKİL BİR DÜZENDE malarına yardımcı olur. Kitaplarımı açık yü- Gölgeden’de olduğu gibi. Başkan Pedro Aguirre Cerda’nın 1940’lar- SAVAŞIN KAÇINILMAZLIĞI… reklilikle okuduğunuz için teşekkür ederim Elizabeth Eidenbenz’in Victor’un sa- da ölümünün ardından sağ görüşlü muha- n Biliyorsunuz ki Doğu Avrupa’da de- sevgili Türk okurlarım. n vaştan sonra ne yapacağı sorusuna ver- lifleri bu sözleri dile getiriyorlar. vam eden bir savaş var. Milyonlarca in- diği yanıt ise kulaklarda çınlıyor: “Baş- 1970’te Salvador Allende’nin ya da gü- san yerinden yurdundan edildi ve baş- Denizin Uzun Taçyaprağı / Isabel Al- ka bir savaşa gitmeyin. Bir yerlerde hep nümüzde Gabriel Boric’in seçim zaferle- ka ülkelere göç etmek zorunda kaldı. Tıp- lende / Çeviren: İnci Kut / Can Yayınla- riyle Şili’de her zaman sosyalizm arayışı kı Denizin Uzun Taçyaprağı veya diğer bir savaş vardır.” Ölümden başka bir şey rı / 374 s. / 2022. GEORGE ORWELL’DEN ‘SAVAŞ GÜNLÜKLERİ’ Savaşın notları... Savaş Günlükleri (Çeviren: Levent Konca / Can Yayınları) adlı yapıtında korku ve umutsuzluk ikliminin bir süre sonra normalleştiğini gözlemleyen 20. yüzyıl İngiliz edebiyatının önde gelen yazarlarından, gazeteci ve eleştirmen George Orwell, aslında hem savaşın yıkıcılığına hem de insanın ne kadar yıkıcı da olsa her şeye alışabileceğine ilişkin izlenimlerini aktarıyor. Dünya tarihinin seyrini değişti- İngiltere’nin ise savaşın başından bu ya- “Ancak insanın bir sesi duyduğunda SEVDA FİDAN ren önemli olaylardan II. Dünya Sa- na, ufak totaliter güçlere ödün verdiğini ayağa kalkması ve silah sesi ya da başka vaşı, İtalya’da Mussolini faşizminin, ifade eder; kendini sorgulamaların içinde heyecanların yokluğunda sığınağa inmek- [email protected] Almanya’da Hitler Nazizminin saldırgan- bulduğu da olur zaman zaman. ten utanması normal görünüyor.” (s. 35) 0. yüzyıl İngiliz edebiyatının ön- lığıyla gelişerek altı yıl sürer. İtalya geri- “Dün aklıma bir fikir geldi: Nasıl olur “Bir gazeteden hava saldırı betimleme- de gelen yazarlarından, gazeteci ve lim istediğini, Almanya ise kaybetmiş bir da, dünyanın en küçük ordularından bi- si (ironik değil): Bombalar devlet kuşu 2 eleştirmen olarak da bilinen kalem- çocuk edasıyla “Hayat Sahası” politika- rine sahip olan İngiltere’de bu kadar çok misali yağıyordu.” (s. 74) lerinden George Orwell’in (Eric Arthur sını her fırsatta dile getirir. emekli albay olur?” (s. 29) Tüm bunlara rağmen ufukta zafer gö- Blair) kült eseri Hayvan Çiftliği’nde; hem Tüm bu koşulların eşliğinde gelişen ve “...aptalca kayıtsızlıktan ve şovenizmden rünmediği, aslında savaşın da bir zaferi- Stalin dönemi komünizmi hem de Nazi Al- Polonya’nın işgaliyle başlayan savaş, bü- kurtulma meselesi... Olağanüstü hal stre- nin olamayacağı; herkesin giderek daha manyası alegorik olarak eleştirilirken, bu tün Avrupa’ya yayılır. Hitler rejiminin si altındayken, zamanımız olursa aptalca da fakirleştiği, uzun, bunaltıcı, tüketici eleştiri ve ironi romanının yanında Savaş yükselmesiyle her gün yeni bir işgal ve it- vurdumduymazlıktan ve şovenizmden kur- bir yıkımla karşı karşıya kalındığı ifa- Günlükleri adlı güncelerinde de (Çeviren: tifak haberi çıkar, dünyanın dört bir ya- tulabiliriz ama buna zaman yok.” (s. 29) de edilse de umut, aradan ne kadar zaman Levent Konca / Can Yayınları), II. Dünya nında çatışmalar yaşanırken Orwell, tuttu- geçerse geçsin kendini göstermekten Savaşı’ndaki dünyanın durumuna ve Nazi ğu günlüklerinde gözlemlerini aktarır. İRONİ HARBİ! geri durmuyor: Almanyası’na dair notları mevcuttur. İktidarların insanları yönetmek için Tam anlamıyla bu tarihi olayları daha “Bu sabah Mısır’daki zaferi kutlamak başvurduğu kirli yollardan da sağcı gerili- yakından inceleme fırsatı sunan ve bizzat için kiliselerin çanları çaldı. İki yıldır bu ‘HAYAT SAHASI’! ğin hummalı olduğundan da bahseder. tanığıymış gibi hissettiren günceler, ironi onları ilk duyuşum.” (s. 176) Üstelik bu notlar çevirmenin ekle- BBC’de çalıştığı dönemlerde politikala- harbine de değiniyor: Savaş Günlükleri’nde korku ve umut- diği dipnotlarla zenginleşiyor, metne rın ne kadar kötü tanımlandığını, düzen- “Savaşın ironisine dair not alınmış suzluk ikliminin bir süre sonra normalleş- hâkimiyeti artırıyor. 28 Mayıs 1940 ve 15 sizliğin büyüklüğünü, planların değişme 6.6.40 tarihli otobüs üstünde dev bir rek- tiğini gözlemleyen Orwell, aslında hem Kasım 1942 tarihleri arasında yaşanan- sıklığını dile getirir. lam: Savaş zamanı sağlık, güç ve daya- savaşın yıkıcılığına hem de insanın ne ka- ların kayda geçirildiği eser, iki günlüğün Düşürülen uçaklara ve yaşanan nıklılık için imdadınıza Wrigley’s sakızla- dar yıkıcı da olsa her şeye alışabileceğine birleşiminden oluşuyor. bombardımanlara şahit olduğunu, rı yetişsin.” (s.18) ilişkin izlenimlerini sunuyor. n 6 19 Mayıs 2022