Katalog

MERDAN YANARDAĞ’DAN ‘İÇTİHAD KAPISI’ ‘İslam Dünyasının Ortaçağı’ Kamuoyunun gazeteci, televizyon programcısı olarak tanıdığı Merdan Yanardağ, kapsamlı ve iddialı bir akademik çalışma olan doktora tezini kitaplaştırdı. Yanardağ’ın kitabının adı İçtihad MERHABA Kapısı, kitabın alt başlığı İslam Dünyasının Süren Ortaçağı (Kırmızı Kedi Yayınevi). Çalışma, din-devlet-toplum ilişkilerindeki önemli bir tartışmayı, tarihsel bir hesaplaşmayı, 9 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve tarihsel maddeci yöntemle ele alıyor. Bu teziyle sosyoloji doktoru olan Yanardağ, Spor Bayramımızın bugün 103. ya- 1şını kutluyoruz. Kurtuluş Savaşı- kitabında tarih, toplumbilim, siyaset, din, kültür, felsefe meraklıları için kapsamlı bilgiler mız 19 Mayıs 1919’da, 9. Ordu Müfetti- veriyor, kışkırtıcı sorular soruyor. şi Mustafa Kemal’in Bandırma Vapuru ile Samsun’a ulaşmasıyla fiili olarak başla- mıştır. Nâzım Hikmet’in dediği gibi, “ateşi odaklanmıyor, yalnızca tarih çalışması Gazali’nin dini yorumlarıyla nasıl bir- ve ihaneti görmüştük”. yapmıyor, asıl güncele ilişkin önemli birini tamamladığını ortaya koyuyor. Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 1919’da, sorular sormamızı sağlıyor. Samsun’a çıkışından 10 Ocak 1921’de I. İslam dünyasının günümüzde yaşa- POLİTİK, İDEOLOJİK VE İnönü Zaferi’ne kadar geçen zaman dili- dığı bunalımın, kargaşanın sebep ve GÜNCEL BİR HESAPLAŞMA mini ele aldığı ve Kuvayı Milliye’nin en zor sonuçlarını ele alıyor. “İmam Gazali’yi, Nizamiye Medrese- dönemi olduğunu imlediği 19 ayın bel- Akıl ve bilimden kopmanın, aynı za- lerinin başına getiren Nizamü’l Mülk’ün gelere dayalı siyasal tarihi niteliğinde- manda gerçeklerden ve hayattan kop- bu kararı, İslamın ortaçağını başlatan ki iki ciltlik incelemesi Samsun’dan Sonra mak olduğunu vurguluyor. tarihsel kırılmanın en belirleyici adımı- En Zor 19 Ay: İşgal, İç Savaş ve Diriliş’e dır” diyen Yanardağ, 364 sayfalık ki- (Cumhuriyet Kitapları) ilişkin yaptığımız İSLAM DÜNYASININ EGEMEN tabında örtük biçimde, sosyolojizm söyleşide Alev Coşkun’un dediği gibi GÜÇLERİ VE GÜNÜMÜZ! eleştirisi de yapıyor. “19 Mayıs 1919’da, Samsun’a çıktığın- Kitapta, Büyük Selçuklu Çünkü çalışma, her ne kadar, ta- da kafasında oluşturduğu kurtuluş planının Devleti’nin Vezir-i Azamı Nizamü’l rihsel sosyoloji, siyasal sosyoloji, ayrıntılarından hemen hiç kimsenin bilgisi yoktu. ‘Bir direniş örgütü kuracağım, dü- Mülk’ün devlet ve siyaset felse- din sosyolojisi kapsamında ele alın- zenli ordu oluşturacağım, bu yolla ülke- fesi önemli yer tutuyor. Onun, İs- sa da, asıl olarak politik, ideolojik ve nin dört bir yanını işgal etmiş olan İngiliz, lam dininin siyasallaşması sürecin- güncel bir hesaplaşmayı içeriyor. Fransız, İtalyan ve Yunan askeri güçlerini Bu yönüyle Marx, Weber ve de ne denli kritik rol oynadığının al- yurttan kovacağım, padişahlığa son vere- tını çizen Yanardağ, İslamdaki fark- Althusser’in görüşlerine yer veriyor. ceğim, hilafeti kaldıracağım, sonunda ba- lı ekolleri ve mezhepleri de araların- ğımsız bir Cumhuriyet kuracağım’ dese de daki politik rekabet üzerinden tah- KENDİ ÜZERİNE KAPANAN kimse inanmazdı. Hatta padişaha karşı çık- BARIŞ DOSTER lil ediyor. TOPLUM tığı için hemen vatan haini ilan edilirdi. (...) Bu bağlamda özellikle Eş’arilik Doktora çalışması kapsamında bir di- Mazlum milletlerin ilk antiemperyalist des- ORTAÇAĞIN NEDEN OLDUĞU ve Mu’tezile arasındaki büyük fark, zi tarihçi, siyaset bilimci, toplumbilim- tanı adım adım gerçekleşiyordu.” İmam Gazali ve İbn YOKSULLUK, ÇÜRÜME VE ci ve ilahiyatçıyla yaptığı Atatürk’ün “Doğum günüm” dediği 19 BAĞNAZLIK! Rüşd arasındaki bü- görüşmelere, mülakatla- Mayıs 1919, Türkiye Cumhuriyeti’nin ku- yük uçurum üzerinde Kamuoyunun gazeteci, televizyon ra da kısa süre sonra çı- ruluşuna giden yolun ilk durağı, milli ba- programcısı olarak tanıdığı, Türk si- duruyor. İslam dünya- kacak olan kitabında yer ğımsızlığa, çağdaşlaşma ve demokratik- yasal yaşamıyla ilgili on iki kita- sındaki egemen güç- vereceğini duyuran Ya- leşmeye giden yolun ilk adımıdır. ba imza atan Merdan Yanardağ kı- lerin, tercihlerini kim- nardağ, kitabını şu sap- Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal sa süre önce yayımlanan ve dokto- den yana yaptıklarını tamayla bitiriyor: Atatürk’ü, aziz şehitlerimizi ve gazilerimi- ra tezine dayanan İçtihad Kapısı: İs- anlatıyor. “Süreç sonunda, din zi rahmetle anıyor, başta gençlerimiz ol- mak üzere tüm yurttaşlarımızın 19 Ma- lam Dünyasının Süren Ortaçağı ad- İmam Gazali’nin, İç- devletin değil, devlet di- yıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor lı eserinde, akademik birikimini ve tihad Kapısı’nın ka- nin kontrolü altına giriyor. Bayramı’nı yürekten kutluyorum. ideolojik tercihlerini net biçimde or- palı olduğunu biz- Din-devlet-toplum ilişki- Dergimiz bu hafta da yetkin yazı ve taya koyuyor. zat ilan etmesinin so- lerinde din, diğer iki alanı söyleşilerle doldolu: Yedi bölümden oluşan kitap, İslam nuçlarının, günümüz- belirleyen bir rol üstleni- Üçüncü sayfamızda Merdan dünyasının geri kalmışlığının nedenle- yor. Toplum içine, daha de de yaşandığını be- Yanardağ’ın İçtihad Kapısı: İslam Dünya- rine ve sonuçlarına odaklanıyor. Uzun lirten Yanardağ; Sele- doğrusu kendi üzerine ka- sının Süren Ortaçağı’nı incelediği yazısıy- süren bu ortaçağın neden olduğu yok- panıyor. Ülke, akıl ve bi- fi akımları, Müslüman la Barış Doster yer alıyor. sulluğu, çürümeyi, bağnazlığı inceliyor. Kardeşler örgütünü, limden uzaklaşıyor. Ege- Deniz Burak Bayrak, Isabel Allende ile ye- Düşünsel geriliğin ürettiği terör ör- men İslam anlayışı, de- IŞİD, El Kaide, Taliban ni romanı Denizin Uzun Taçyaprağı ve mül- gütlerinin tarihsel, siyasal, kültürel, gibi terör örgütlerini, bu kapsamda ğişim olgusunun idrak edilmesini, an- teci dünya üzerine konuşuyor. İlyas Tunç, dinsel, toplumsal arka planını mer- laşılıp kavranmasını engelliyor. yorumluyor. Hayati Baki ile 2022 Ceyhun Atuf Kansu Şiir cek altına alıyor. Dört yüzyıldır süren yaygın ve de- Ödüllü kitabı Patetik Senfoni’yi konuşuyor. rin bir yenilmişlik duygusunun yarat- SİYASALLAŞAN DİNİN ETKİSİ Sevda Fidan, George Orwell’in Sa- İNSANLIK TARİHİNİN Yanardağ çalışmasında “İslam tığı aşağılık kompleksi, yaşamın bü- vaş Günlükleri’ni; Şahin Tüfekçi, Metin EN BÜYÜK İNTİHARI! tün alanlarında kendisini dışavuru- dünyası neden ortaçağını aşamadı” Cengiz ile Yavuz Özdem’in Yakın Dönem Aklın, bilimin, felsefenin dışlanma- yor. Hamaset, geçmişin yüceltilmesi, ve “Müslüman toplumlar niçin ge- Türk Şiiri’ni; Kenan Mortan, Dr. Mah- sının yarattığı büyük felaketin boyut- ri kaldı” sorularını sorarken, dinin, maziye kaçış edebiyatı, gerçeklerin fi Eğilmez’in Yapısal Reformlar ve Tür- larını araştırıyor. Yanardağ bu duru- üzerini örten bir şal işlevi görüyor”. kiye’sini; Samet Altıntaş, Ali Çimen’in devleti yönetenlerin elinde çok etki- mu, “insanlık tarihinin en büyük inti- Kremlin’in Gözleri-KGB’sini; Y. Bekir Yur- li, güçlü, örgütlü, işlevsel bir ideolo- Kısacası, Dr. Merdan Yanardağ, Ah- dakul, Hanzade Servi’nin Uçan Hipopota- harı” olarak niteliyor. met Hamdi Tanpınar’ın ifadesiyle “müp- jik aygıt olduğunu vurguluyor. mı Düşünme’sini merceğe alıyorlar. İslamda yorum ve güncelleme yo- Dinin siyasallaşırken, siyasetin de hem bir mazi hasreti” içinde olanla- 19 Mayıs 1919 temasıyla hazırladığımız lunun kesilmesinin, yaygın kullanım- dinin etkisine daha çok girdiğini be- rın gerçekte ne büyük bir yanılgı ve dolu dolu Vitrindekiler, Güncel ve Musta- la “İçtihad kapısının kapatılmasının” lirtiyor. Nizamü’l Mülk’ün, günümü- yenilgi yaşadıklarını ortaya koyarken fa Başaran’ın hazırladığı Bulmaca ile dü- sebeplerini tartışıyor. ze dek süren etkisinin, siyaset fel- akademik ve ideolojik olarak da ufuk şün trafiği sürüyor. Yanardağ; kitabında sadece geçmişe sefesinin ve devlet kuramının, İmam açıyor. n İyi okumalar... l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Genel Yayın Yönetmeni: Arif Kızılyalın l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Grafik: Mehmet S. Aman l Sorumlu Müdür: Özgür Soyer l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet. com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim KITAP Cad. No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.