Katalog

DR. MAHFİ EĞİLMEZ’DEN ‘YAPISAL REFORMLAR VE TÜRKİYE’ Yapısal reformlar şart ama neden yapılmaz? Yapısal reformlar ülkeden ülkeye farklılık gösteriyor. Hukukun üstünlüğünü kabul etmiş ve uygulamasına da yansıtmış, demokratik düzeni işlerlik kazanmış, eğitimini bilimsel temellere dayandırmış, düşünce ve ifade özgürlüğünü içselleştirmiş toplumlarda yapısal reformlar ağırlıklı olarak ekonomik konuları kapsar. Türkiye gibi bu konuları çözümleyememiş ülkelerde ise ekonomik alandaki reformlar yapısal reformlar için yeterli olmuyor. Bu ülkelerde hukukun üstünlüğü konusunun öncelikler arasında olması gerekiyor. Dr. Mahfi Eğilmez de Yapısal Reformlar ve Türkiye (Remzi Kitabevi) adlı incelemesinde Türkiye’de sosyal, siyasal ve ekonomik alanda yapılması gerekenleri ve sorunların kaynağını tartışıyor. şürülmesi, yüksek oranlı zamlar onların yaptığımızda “20 yıl geriye gitsek, 50 yıl “Yapısal Reform İçin Ekonomi Politika Uy- KENAN MORTAN değişmez amentüsüdür. ileriye gitmiş olacağız”. gulama Rehberi” yazmış, niyeti olan politi- ÜLKEYİ ANLAMANIN YOLU! Milletvekilliği en fazla iki dönem olma- kacı için “al da uygula…” dercesine kitabın DEVLET, DEMOKRASİ, HUKUKUN Peki, ülkenin bir yapısal reform yap(a) lı. Siyasi liderlerin hegemonyasının kırılma- ekinde toplu ve özet bir gösterim yapmış. ÜSTÜNLÜĞÜ, GÜÇLER AYRIMI mama nedeni nedir? Dr. Eğilmez’in yanı- sı için siyasi partiler yasası değişmeli. Dün- Eğitim konusuna da ayrı bir yer vermiş çün- Kitabın yazarı Dr. Mahfi Eğilmez bir ik- tı ilginç: “Türkiye birçok alanda var olan ya endeksinde 194 ülke arasında 170. olan kü ülke PİSA sıralamasında 37 ülke içinde tisatçı. Ama Yapısal Reformlar ve Türkiye zorlukların anlaşılması kolay olmayan il- ülkenin siyasal yapı reformları bu nedenle (Remzi Kitabevi) başlıklı kitapta bir iktisat 31. sırada yer almakta. Dr. Eğilmez, “Eği- ginç bir ülkedir. Türkiye’yi anlamanın bel- bir anayasal değişiklikle başlamak zorunda. metni bekleyen okuyucuyu baştan uyara- tim sisteminde 1930’larda egemen olan sis- ki de en kolay yolu birçok şeyi tersten oku- yım, böyle bir durum söz konusu değil. teme geri dönüp revize etsek bile ciddi bir maktan geçer.” SİYASAL REFORMLARIN Eğilmez ilgi alanı geniş olan bir araş- reform yapmış oluruz” diyor. Sonra örnekliyor: “Hukukun üstünlü- TAMAMLAYICILARI… tırmacı. “Hitit uygarlığı” ilgileri arasın- ğü, ‘üstünlerin hukuku’, serbest faiz, ‘fai- Siyasal reformları tamamlayan ayak “ku- da öne çıkıyor. Bu alanda Anitta’nın Lane- RADİKAL VE KARARLI BİR ze müdahale’, para politikası, ‘politika pa- rumsal” oluyor. Öncelikle Merkez Banka- ti ve Hattuşa’dan Kaçış adlı iki kitabı var. DURUŞ ŞART! rası’, görev zararı ‘zarar göre- sı bağımsız olacak. Mevcut ya- İlgiyle okunan Sahte Sultan ve İnferis ad- Yapısal reform, aynı zamanda radikal ve vi’ şeklinde uygulanıyor. Siya- sası bunun için yeterli. Yeter ki lı iki romanını da ekleyeyim. Onu televiz- kararlı duruş gerektiriyor! İncelemeden bir set ‘Türkiye’de değiştirilmesi müdahale edilmesin… yonda uzun yıllar yaptığı ekonomi yorum- örnek vereyim: Garantili köprü ya da has- gerekenin ekonomik model ol- Kısa adı DPT olan Dev- culuğundan da tanıyorsunuz. tane türü büyük ölçekli yatırımlara “gayri duğunu’ anlasa bile önce nasıl let Planlama Kurumu yeniden Bu çalışmayı alışılagelmiş bir ekonomi meşru borç” adını veriyor Dr. Eğilmez ve yapılacağı konusunu çözemi- kurulsun. “Müsteşarlık” ma- metninin dışına çıkaran, onun özgün yak- yor, sonra hangi tercihe yöne- kamı yeniden oluşsun, siyasal öngördüğü önlem şu: Bu yatırımların ka- laşımı. Kolay okunan 168 sayfalık incele- leceğini bilemiyor, en önemlisi bakan yardımcılığı iptal edil- mulaştırılması en doğru çözümdür… menin 43 sayfalık girişi, devlet / demokra- yapısal reformları topluma ka- sin. TÜİK’in nesnel veri üret- Dış politika konusu bile yapısal reform- si / hukukun üstünlüğü / güçler ayırımı ko- bul ettirmenin mümkün olama- mesi için kamu-özel ortaklı- nusuna ayrılmış. lar kapsamında yer alıyor. İlke “Yurt- yacağını düşünüyor.” ğında bir şirket oluşturulsun, Kitap, “Hukukun bittiği yerde diktatörlük ta Sulh, Cihanda Sulh” olmalı. Ama bu- TÜİK personelinin maaşları başlar” diyen filozof J. Locke’un sözleriy- nun bile inandırıcılığı, demokrasi ve insan YARGI BAĞIMSIZLIĞI VE da bir havuzdan ödensin. le başlıyor. Yargısı “İdeal devlet konumuna hakları konusunda doğru adımların atılma- DEMOKRASİ AZLIĞI! Bütün bunlarda “hesap ve- ulaşmadan gelişmiş ülke konumuna erişmek sını gerektiriyor. Dr. Eğilmez’e göre “eko- rilebilirlik” temel ilke olmalı. pek kolay görünmüyor. Türkiye’de yapısal Hukuk devleti ile başlayan Dr. Mah- nomi” alanında yapılacak ve zorunlu olan Karar almak için “talimat beklemek” yerine reform ekonomi ile sınırlı kalamaz, sistemin fi Eğilmez’in incelemesi bir mitoloji öy- yapısal reformlar hukukun üstünlüğü ve “liyakat esas olmalı”. Zira “Aldığı karar- tümünü kapsamalı…” küsüyle bitiyor, öykünün içinde umut giz- yargı bağımsızlığını oluşturacak bir sosyal lar ve yaptığı uygulamalarda hesap sorul- Yapısal reform konusunun Türkiye’deki li. Onca zorlu “yapısal reform” başlığı ve programla başlamak zorunda. mayan bir iktidarın hatasını, yanlışını dü- şanssızlığı, reform konusunun çirkin poli- buna ayak süren siyasetçiye karşın, umu- tikacı tarafından bir “öcü” olarak takdimi. Bunun için yargı siyasetin emrinden çı- zeltme imkânı yoktur”. dun nasıl egemen olduğunu anlamak için, Politikacı, yapısal reformu bir IMF anlaş- karılmalı, laiklik ilkesi tartışmasız olma- ben / bana göre demeyen, zorlamalı eko- lı. Onun deyimiyle “ahbap çavuş demok- YAPISAL REFORM İÇİN masıyla özdeş takdim ediliyor. nomik tanımlar yapmayan, yer yer gizli Oysa Türkiye’nin IMF ile imzaladığı 19 rasisi” olarak uygulanan “demokrasi azlı- EKONOMİ POLİTİKA UYGULAMA mizah içeren Yapısal Reformlar ve Türki- anlaşmasında demokrasi ve hukukun üs- ğı” giderilmeli. REHBERİ Partili cumhurbaşkanlığı sistemi terk Dr. Eğilmez, bu çerçeve ile yetinmemiş. ye kitabını okumanızı öneririm. Dr. Mahfi tünlüğü ile ilgili tek bir sözcük bulamazsı- nız. IMF için ulusal paranın değerinin dü- edilmeli. Dr. Eğilmez’in sözleriyle bunu Kırk sayfalık reform yaklaşımının yanında Eğilmez’i bu eseri için kutluyorum. n ANADOLU UYGARLIKLARI SERİSİ’NDEN ‘BİZANS DÖNEMİ’NDE ANADOLU’ mparator I. Theodosius’un 395 yılın- cak bu kitapta bahsedilen in- Anadolu’nun kaybedilmesi, de İngilizce ve Türkçe hazırlanan 10. kita- sanlar kendilerini hep “Roma- bı Bizans Dönemi’nde Anadolu, alanların- da ölümünden sonra, Manş Denizi kı- kısa sürede imparatorluğun İ yılarından İran sınırına kadar uzanan lı”, devletlerini de “Roma İm- sonunu getirmiştir. da uzman yerli ve yabancı Bizans araştır- paratorluğu” olarak adlandır- macıların kaleme aldığı 32 makale aracı- geniş Roma toprakları Batı ve Doğu ola- 13. yüzyılın ortasında İmpa- rak ikiye ayrılır. mış; komşuları da onları “Ro- rator II. Theodoros Laskaris’in, lığıyla hem Bizans kültürüne hem de “Bi- malılar” olarak bilmiştir. zans Anadolusu”na ışık tutuyor. Her ne kadar imparatorluğun batı parça- mektuplarından birinde sı 5. yüzyılın ikinci yarısında tarihe karışsa Yaklaşık 11 yüzyıl boyun- Anadolu’ya “Kutsal diyar, Kitap siyasi, bürokratik, askeri, iktisadi ca varlığını sürdüren Bizans ve dini hayat hakkındaki makaleler, devlet da Roma İmparatorluğu varlığını doğuda- anam, Anadolu!” diye seslen- ki topraklarında 1453 yılına kadar sürdürür. İmparatorluğu, Anadolu’da mesi, bu toprakların imparator- aygıtı ve toplumsal yapı üzerine eğilirken en uzun süre hüküm sü- edebiyat, sağlık, sanat ve maddi izler te- Başkenti Roma’dan Byzantion kentine luk için ne denli yaşamsal ol- (yeni adıyla Konstantinopolis’e) taşınan, ren devletlerden biri olmuş- duğunu göstermektedir. malı makaleler, gündelik yaşamla ilgili de tur. Ağırlıklı olarak Yunan- değerli bilgiler sunuyor. n zaman içinde Hıristiyanlaşan bu impara- Yapı Kredi Yayınları ve torluk için “Bizans” adı ilk kez 16. yüzyıl- ca konuşulan ve Hıristiyan Tüpraş işbirliğiyle 2011’de olan Bizans dünyasının coğ- Bizans Döneminde Anadolu / Yay. da Alman hümanist ve filolog Hieronymus başlatılan 12 kitaplık Anadolu Wolf tarafından kullanılmış, 19. yüzyıl ve rafi, beşeri ve ekonomik be- Uygarlıkları Serisi’nin Engin Haz. Engin Akyürek, Koray Durak / şiği Anadolu’dur. 14. yüzyıl itibarıyla Yapı Kredi Yayınları, Tüpraş / 496 s. sonrasında bu terim yaygınlaşmıştır. An- Akyürek ile Koray Durak’ın editörlüğün- 14 19 Mayıs 2022