Katalog

BİR HARRY SINCLAIR LEWIS KLASİĞİ MERHABA 20. yüzyılın en önemli başya- pıtlarından Kayıp Zamanın İzin- ‘Babbitt’ 100 yaşında! de’siyle edebiyat tarihine ismini kazıyan, yaşamını yapıtına ada- Nobelli yazar Harry Sinclair Lewis orta sınıf yaşamın çılgınlığını anlattığı, 34 bölümde orta sınıf maktan öte yaşamıyla yapıtını Amerikan yaşamının ve kültürünün kapsamlı bir fotoğrafını çektiği 1922 tarihli romanı Babbitt’i takas etmiş, yazmak için yaşa- mış Marcel Proust (10 Temmuz (Çeviren: Gamze Öncül / Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları), 1. Dünya Savaşı’nın ardından 1871-18 Kasım 1922) ölümünün ülkesini saran rahatlık ve özgüven dalgası içinde saplanıp kalınan çıkarcı ilişkiler döneminde 100. yılında kapağımızda. yazar. Yapıtta kısır rekabet, ikiyüzlü ilişkiler, reklam amaçlı dindarlık, burjuva toplumunun Zeynel Kıran ve Ayşe Eziler Kıran’ın yazıları... büyük duvarlar arasında sıkışıp kalmasını, önce sistemin kurallarına uyarak ışıltılı Zenith’e Üçüncü sayfamızda, No- çıkmaya çalışan, sonra kendini anlamsızlık evreninde bulan arketipik Babbitt ile canlandırır. bel Edebiyat Ödüllü Patrick Modiano’nun 1975’te yayımla- nan, hatırlama eyleminin ger- de fantastik bir kent olan Zenith kentinde- Z. DOĞAN KORELİ çeklerle yüzleşmede oynadı- ki bir emlak şirketinin sahibi orta sınıf iş ğı kilit role dikkat çeken; zaman, adamı George Babbitt’i tanıtır. ACIMASIZ HİCİVLERİYLE mekân, kimlik ve bellek üzeri- Romanda kahraman, sürdürdüğü adeta ÇAĞININ VİCDANI ne bir kayıp zaman arayışı nite- ritüelleşmiş, konformist yaşamdan mutsuz 1920’ler “Amerikan Edebiyatı liğindeki romanı Hüzünlü Ev’i in- olur ve onu daha tatmin edici bir hale ge- Rönesansı”nın öncülerinden Harry Sinc- celediği “Melankoli, nostalji, şüp- tirmeye çalışır. Bunu başarmak ise olduk- lair Lewis (1885-1951), yapıtlarında he!” başlıklı yazısıyla Deniz Bu- ça zordur. Yaşadığı ortama o kadar sapla- Amerikan kapitalizmi ve materyalizmine rak Bayrak yer alıyor. nıp kalmıştır ki Zenith’in boğucu ortamını ilişkin eleştirel görüşleri ile tanınır. Kır- Adnan Binyazar, “Üç temel ki- fark ettikten sonra bile yazgısını değiştir- sal, tarımsal bir toplumdan giderek kent- tap...” başlıklı yazısında, Kemal mek için harekete geçmez. sel ve endüstriyel bir topluma geçişin ge- Kocabaş’ın Köy Enstitüleri, Ah- Burada tanıtılan kent soylu adam, tam tirdiği değişiklikleri romanları ve kısa öy- met Bozkurt’un Evvel Zaman da yazarın okuyucuya göstermek istedi- İçinde İstanbul ve Şiirlerle İstan- küleri aracılığıyla yansıtır. ği kişidir: Egemen orta sınıf bul adlı kitaplarını irdeliyor. Dar görüşlü yaşam tarzı için- standartlarına sorgulamadan Sabri Gürses, “Tolstoy ve Bah- de çırpınan iş dünyasına, aç- uyan, tüm düşünceleri bağ- tin” başlıklı yazısında, “Tols- gözlü tüketim ruhuna isyan lı olduğu sosyal sınıf tarafın- toy, Rus edebiyatını uluslarara- eder ve küçük burjuva düşü- dan kontrol edilen ve yaşa- sı bir basın olayı haline getirdi nüşü agresif bir bilinçle gös- mını başkalarının ideallerine ama Bahtin’e (17 Kasım 1895 / termeye çalışır. Hicivleri acı- göre biçimlendiren iş insanı 7 Mart 1975) göre geleceğin ro- masızdır. Amerikalılara za- yani Babbitt. manı Dostoyevski’nin romanıyla rar verdiğini hissettiği ve ül- Tolstoy’un romanının bileşimin- Roman, iş dünyasına tapın- kesinin demokratik idealle- den doğdu” vargısını açımlıyor. ma, yükselen materyalizm ve rine ulaşmasını engellediği- Gamze Akdemir, Elçin Poyraz- tüketim çılgınlığı, yaşlı-genç ni düşündüğü belli kurumları liği, okuyucunu Zenith’in parıldayan ofis lar ile sekiz kadının çevresinde kuşaklar arasındaki çatışma da ve bunların işleyişlerinin sa- kulelerinin ötesini görmesine olanak tanır. dönen bir kadın polisiyesi niteli- dahil olmak üzere zamanının kıncalarını ortaya koymaktan Bir süre sonra Tanis’in yaşamının da ğindeki, toplumsal gerçekçi yak- başlıca eğilimlerinin çoğunu çekinmez. birçok yönden onunki kadar sıkıcı ve ge- laşımla kaleme aldığı kara femi- gerçekçi ayrıntılarla yakalar. Kasaba taşracılığın- leneksel olduğunu anlayan Babbitt hayal nen romanı ve kahramanı Komi- 46 yaşındaki iş insanı Ge- dan kökten bağnazlığa ka- kırıklığına uğrar. Bu arada arkadaşları es- ser Suat Zamir’in ikinci macerası orge Babbitt, eşi Myra ve üç çocuğu Ve- dar birçok alışkanlığı “kuşağının vicda- ki düzenine dönmesi için sıkıştırır. An- Kayıp Yüz’ü konuşuyor. rona, Ted ve Tinka ile gökdelenler, fabri- nı” olarak eleştirel betimlemelerle su- cak bunu reddettiği için dışlanır ve sonuç- Y. Bekir Yurdakul, “Hoş geldi- kalar ve otomobillerden oluşan ışıltılı Ze- nar. İnsanının birçok kusurunu sorgula- niz çocuklar!” başlıklı yazısında, ta işleri zarar görür. Bir gün eşi Myra has- nith kentinde yaşar. Sadece kendi iyiliği masına yardımcı olur. Amacı, henüz za- Jesse Goossens’in olağandışı bir talanır. Eşinin iyileşmesi için dua eden için başarıya ulaşmak ister. man varken yurttaşlarını uyarabilmektir. hayat bilgisi dersi niteliğindeki, Babbitt yaptıklarından pişmanlık duyar, Onun için ne kaleler ne kiliseler, yal- Ayrıca feminizm, ırkçılık, faşizm gibi ko- bir yandan doğal felaketleri ele iyi bir eş ve baba olmak için kendine söz- nız lüks ofisler ve evlerle dolu bir kentte- nulara değinişi Lewis’e Nobel Edebiyat alırken diğer yandan insanın ler verir. Sosyal çevresi de bu konuda onu ki banliyö yaşamıdır gerçek olan. Rutin- Ödülü’nü alan ilk ABD’li sanatçı unvanı- neden olduklarını sıraladığı, te- destekler ve eski statüsünü yavaş yavaş lerinden vazgeçemez. İşe gidip gelir, golf nı da kazandırır. dirgin değil tedbirli, telaşlı de- geri kazanmaya başlar. oynar, kulüp sohbetlerine katılır ve yerel Lewis orta sınıf yaşamın çılgınlığını an- ğil bilgili, dolayısıyla hazırlık- Bu arada oğlu Ted, komşu kızı Eunice ile siyasete karışır. Ancak yaşamından hiç de lattığı 1922 tarihli romanı Babbitt’i (Çe- lı ve sakin olmaya çağırdığı kita- gizlice evlenmiştir. Babbitt, oğlu Ted’e ha- memnun değildir. viren: Gamze Öncül / Türkiye İş Ban- bı Volkanik Patlamalar ve Taşan yallerinin peşinden gitmesini öğütler ve ya- En yakın arkadaşı Paul Riesling de ya- kası Kültür Yayınları) Birinci Dünya Okyanuslar’ı merceğe alıyor. nız belli bir kesimin alışkanlıklarından kur- şamından memnun değildir ve bunu sü- Savaşı’nın ardından ülkesini saran rahat- Merve Okçu, Mindy tulmanın bir yolunun olabileceğini söyler. rekli dile getirir. Eşiyle mutsuzdur ve bo- lık ve özgüven dalgası içinde, Amerikan Thompson’ın sihirli kitapçı çev- halkının çoğunluğunun saplandığı çıkar- şanmaktan söz eder. Riesling bir gün ka- SEVİLMEYEN BİR KARAKTERİN resinde gelişen, insanlığın sava- rısı ile ciddi bir tartışma yaşar ve onu vu- PİŞMANLIKLARI şın karanlığına ve yaşamın tüm cı ilişkiler döneminde yazar. Onu romanı zorluklarına karşı ayakta kal- rur. Üç yıl ceza alır. Babbitt bu olaydan Belki de yazarın buradaki zaferi, kim- yazmaya iten nedenlerden biri de hiç kuş- masını sağlayan, onları bir ara- çok etkilenir ve savunduğu bazı değerleri senin sevmeyeceği bir karakterin pişman- kusuz çocukluğunun geçtiği ve aynı za- ya getiren şeyin hikâyeler, kitap- sorgulamaya başlar. lıkları üzerinden birtakım insani durumla- manda “yapmacık insanların kalesi” ola- lar ve kitapçılar olduğunu vur- rak düşündüğü Orta Amerika’daki yüksek Hayallerinin peri kızı olduğunu düşün- rı uyandırmasında yatar. guladığı romanı Toz ve Hayaller düğü Tanis’e gönlünü kaptırır ve gizli bir Önce sistemin kurallarına uyarak ışıltı- zümrenin çürümüş davranışlar ağıdır. Kitapçısı’nı inceliyor. ilişki yaşar. Tanis’in bohem arkadaşlarıy- lı Zenith’e çıkmaya çalışan, sonra kendi- Mustafa Başaran’ın hazırladı- la takılır. Sosyal çevresinden uzaklaşır. ni boşlukta ve anlamsızlık evreninde bu- 1900’LER AMERİKAN YAŞAMININ ğı Bulmaca köşemizde de düşün ELEŞTİRİSİ! Önceki yargılarına karşıt kimi insanlarla lan bir arketipin yaşamıdır Babbitt. Lewis, trafiği sürüyor! 1900’lerin ilk dönem Amerikan ya- dostluk kurar, büyük bir döneklik içinde 34 bölümde orta sınıf Amerikan yaşamı- şamını ustaca eleştiren romanda Lewis; düşünceleriyle çelişir. Burada Babbitt’in nın ve kültürünün kapsamlı bir fotoğrafı- İyi okumalar... Ohio, Indiana ve Michigan’ın bitişiğin- değerler açısından savruluşu ve kimliksiz- nı çeker. n l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Genel Yayın Yönetmeni: Arif Kızılyalın l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Editör: Mehmet S. Aman l Sorumlu Müdür: Özgür Soyer l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet. com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim KITAP Cad. No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.