Katalog

NEDİM GÜRSEL’DEN ‘SON FASIL’ ‘Acı hayatların izini sürdüm!’ Nedim Gürsel, Doğan Kitap etiketiyle yayımlanan, gezi-deneme türündeki yeni kitabı Son Fasıl’da, Rilke, Van Gogh, Leonardo da Vinci, Rubens, Tolstoy, Sartre, Semprun, Nâzım Hikmet gibi büyük ustaların yapıtlarını etkilemiş kentleri ve coğrafyaları anlatırken onların son yıllarına da ışık tutuyor. komünizmi sorgulayan romanım Şeytan, GAMZE AKDEMİR Melek ve Komünist’te de bu konuyu, daha geniş boyutlarda ele almıştım. [email protected] Gerçek anlamda otobiyografi olarak nitelendirilebilecek kitabım çocukluğumu Nedim Gürsel, Bern’in “son faslı”nın anlattığım Sağ Salim Kavuşmak’tır. mekânı olduğunu imlediği yeni kitabı n Bu kitabınızda da ‘Prag’da Nâzım Son Fasıl’da, İsviçre dağlarının kuytu- Hikmet’le’ isimli ayrı bir bölüm yer sunda Rilke’nin son yıllarının izini alıyor. sürerken başlayan yolculuğunda batı- Son Fasıl’daki Prag, Nâzım’ın çok dan doğuya tüm Avrupa’yı kat ediyor. sevdiği, sürgündeki en güzel şiirlerini Son nefesini verirken “Yaşamayı yazdığı Prag’dır. Kentin eşsiz barok öğrendiğimi sanıyordum, meğer mimarisi üzerinde başka kitaplarımda da ölmeyi öğreniyormuşum” diyen da durmuştum, burada Prag daha çok siyasal Vinci’nin tablolarında, Van Gogh’un geçmişiyle yer alıyor. aklın sınırlarını zorlayan dünyasın- Yapıtlardan çok hayatların anlatımı da, Tolstoy’un bir istasyonda ölüm- yer alıyor kitapta. Bu açıdan biyografik le buluşmak üzere terk ettiği Yasnaya öğelerin ağır bastığı söylenebilir. Ama Polyana’da, Semprun’un eşsiz üslubuy- tabii asıl kentler ve mekânlar ön plânda. la dile getirdiği Buchenwald Toplama Dolayısıyla yapıtlardan söz etmekle Kampı’nda ve Nâzım Hikmet’in sürgün birlikte (özellikle de Van Gogh’un yaşadığı kentlerde unutulmaz bir tablolarından) acı hayatların izini yolculuğa çıkarıyor. sürdüğümü söyleyebilirim. “‘Son fasıl’ nasıl geçerse geçsin, Bir gezi kitabımın adını Acı Hayat- ‘ölüm nereden ve nasıl gelirse lar koymam boşuna değildi elbette. Son gelsin’ aslolan yaşamaktır. Öyleyse Fasıl’da da “acı hayatlar”a gönderme- yola devam!” diyen Nedim Gürsel ler var. ile Son Fasıl’ı konuştuk. ‘OSMANLIYLA ÖVÜNMEK ‘VAROLUŞSAL BİR KİTAP!’ DOĞRU DEĞİL!’ n Sizi etkilemiş yazarların ‘son n Kitabınızda Molière’in Kibarlık fasıl’larının izini sürmek, ömürleri- Budalası’nda olduğu gibi Türklere atfedi- nin ve yaratılarının önemli aralıkların- len ve gerçekle bağdaşmadığını imlediği- da seyretmenin sizde yarattığı varoluşsal niz imgeler de yer alıyor? karşılığı ve kitabınıza yansıdığı vargıları Chambord Şatosu’ndaki bir akşam sorarak başlayalım söyleşimize. yemeğinde Molière’in Kibarlık Budalası Evet, yeni kitabım (umarım son kitabım olmaz!) Son Fasıl’ı çok güzel özetlediniz. oyununun ilk kez bu ilginç mekânda sahnelendiğini öğrenmiştim. Denemeyle gezi türlerini harmanlayan, Yazarın Osmanlı’ya alaycı yaklaşımı her ikisinden de izler taşıyan ama özünde dikkatimi çekmişti. varoluşsal bir kitap söz konusu. bilirim. Savaş da önemli bir izlek, daha konusu. Ülkesinden uzakta yaşadığı Aslında son romanım Aşk Ve İsyan’da, Yazarların iç dünyalarını ve ölümle doğrusu soykırım. on üç yıl boyunca Moskova’da kalmış, ilişkilerini çözümlemeye yönelik bölüm- cumhurbaşkanımızın yaptığı gibi Buchenwald Toplama Kampı izlenim- ama en sevdiği, üzerine en güzel şiirlerini Osmanlıyla övünmemizin doğru olmadı- lerin de söz konusu olduğu yazınsal lerimi Büyük Yolculuk romanını dilimize yazdığı kent Prag. bir kitap. ğını, gerçekte ecdadımızın despotik bir çevirdiğim Jorge Semprun üzerinden Abidin Dino, Nâzım’ın aslında Paris’te yönetim biçimini bize miras bıraktığını Beni etkilemiş, Rilke, Nâzım Hikmet, anlatırken bu insanlık suçunun günümüz- yaşamak istediğini ama Moskova’daki belirtmiştim. Tarihsel bir anlatı Tolstoy, Leonardo da Vinci, Van Gogh deki izdüşümlerine de değindim. uygun koşulları “Işıklar Kenti”nde gibi bazı yazar ve ressamların hayatları- bağlamında elbette. n Kimi inzivaya varıyor, kimi ezberi- bulamayacağından endişe ettiğini Burada daha çok mekân üzerinde nın son yıllarını yaşadıkları kentlere ni bozacağı yerleri özellikle seçiyor, kimi söylerdi. ve coğrafyalara götürüyor okuru ama durdum, Loire şatolarından söz ederken ise akışa bırakıyor kendini... Kimi sey- Bir de bu düşünün gerçekleşmesini anlatıcının, yani bendenizin “son fasıl” Chambord ve Vinci’yi üç yıl boyunca yah, kimi sürgün... engelleyen siyasi nedenler var tabii. konuk eden Amboise’ı ön plana çıkardım. duygularını da yansıtıyor. Bu bağlamda kendiniz de dahil olmak Bir de İran’da gördüğüm Kerbela Yolum oralara düşmüştü çünkü. üzere, kitapta yol hikâyelerine tanık etti- ‘KENDİMİ NÂZIM HİKMET’LE Son Fasıl’daki yolculuklar, genelde, törenlerinin betimlemesi var ki, Şii inan- ğiniz yazar ve sanatçıları başlıcalarıyla, ÖZDEŞLEŞTİRDİĞİM OLDU’ cının merkezindeki bu acıyı, peygamberin rastlantılardan ve katıldığım bazı davet- “son fasıl” güzergâhları, belli başlı n Yazınsal otobiyografinizdeki yerleri torunu Hz. Hüseyin ve ailesinin “son”unu lerden kaynaklanan yolculuklardır. uğraklarıyla örnekler misiniz? de önemli kuşkusuz. kendimce anlatmaya kalkıştım. Rilke, İsviçre’nin Sierre kasabası- Otobiyografik anımsayış ve yapıtları- ‘YOLCULUK ESKİSİ GİBİ nı, Van Gogh Paris’in kuzey banliyösü nıza sağladığı esinlerle en önce hangi SÜRMÜYOR NE YAZIK Kİ...' AŞK, ÖLÜM, SAVAŞ! n Avrupa’nın ve belli başlı dönemlerin Auvers-sur-Oise’ı, Tolstoy Tula kenti yazarla özdeşleştiğinizi duyumsadınız? n Yolculuk nasıl sürüyor? yakınındaki malikânesinin bulunduğu Kendimi, yer yer, Nâzım Hikmet’le yazarlara, sanatçılara etkilerinde en Eskisi gibi sürmüyor ne yazık ki. önce hangi duygular ve temalarla Yasnaya Polyana’yı seçmiş. özdeşleştirdiğim oldu ama kendimden Pandemi nedeniyle yolculuklarımı ertele- karşılaşılmaktadır? Leonardo da Vinci Fransa kralı çok, büyük şairimizin sürgün yıllarını mek durumunda kaldım, eve kapandım. I. François’nın davetine icabet ederek anlatmak istedim. Kısaca elbette. Temalar çok çeşitli, aşk ve ölüm Öyle olmasaydı son iki yılda, ikisi başta olmak üzere. Bu iki temanın da Loire Irmağı kıyısındaki Amboise’ı. Yalnızca Son Fasıl’da da değil, Nâzım yayımlanan, kalan ikisi de sırada bekle- kitapta önemli bir yer tuttuğunu söyleye- Nâzım Hikmet için de bir seçim söz Hikmet üzerinden yirminci yüzyılı ve yen tam dört kitap yazmazdım sanırım. n 6 9 Eylül 2021