Katalog

GEORGE ORWELL’DEN ‘BİR İDAM’ Savaşla şekillenen denemeler Bir İdam, kitaba ismini veren denemenin yanında Yazma Sebebim, Sanat ve Propagandanın Sınırları ve Aslan ile Tek Boynuzlu At: Sosyalizm ve İngiliz Dehası gibi George Orwell’in 1931-1946 yılları arasında yayımladığı, savaşın şekillendirdiği denemelerden oluşuyor. ğu, ilk gençlik yılları, mesle- zırvalık olduğunu savunuyor. lıklar gösterir. Son denemesinde daha çok DENİZ BURAK BAYRAK ki yaşamı, yazarlığı ve sava- Edebiyat eleştirisi ve yet- Britanya halkları, ulusal özellikleri, Avru- [email protected] şa tanıklığı üzerinden zaman kinliği tartışması günümüz- pa halklarından farkları gibi başlıklara de- bilimsel bir sıra izliyor. de de tartışılan konularından. ğiniyor George Orwell. “Son on yıldır en çok yapmaya çalış- Orwell bu konuya, kendi dö- Sosyalizm, yazarın kitabında geniş yer bu- tığım şey siyasi metin yazmayı bir sana- POLİTİK HEDEF neminde Avrupa’da yetkin bir lan konu diyebiliriz. Sınıflı yapının birbirini ta dönüştürmek” diyor George Orwell, Yazar bir otobiyografi ta- eleştiri anlayışının olmaması- etkilemesi, işçilerin ve orta sınıfın benzeş- “Yazma Sebebim” isimli denemesinde. dındaki verimiyle yazarlık se- nın yanına “edebiyat-propagan- meye başlaması başlıca irdelediği bağlamlar. Daha çok romanları ile tanınan usta yaza- rüvenini anlatarak okuruyla da bağıntısı”nı da eklemliyor. Savaşla birlikte özel mülkiyet kapitaliz- rın deneme seçkisi Bir İdam, alıntıladığım sohbetine başlıyor. Küçük- Ve T.S. Eliot, Ezra Pound, minin işlemediğine değinen Orwell, sosya- bu sözünü doğruluyor. ken hikâyeler uydurup hayali Virginia Woolf, D.H. Lawren- lizm ile faşizm tanımlamaları ve tartışmala- Orwell başta olmak üzere, roman ya da kişilerle sohbetler ediyor -bu, ce ve James Joyce gibi önem- rında bulunmasının ardından devrimi işaret öykü gibi kurgu temelli yapıtları ağırlık- yazarlık adına onu geliştiren li yazarların teknik ve biçem- ediyor: “İngiliz halkının yerel dehası ancak lı olarak kaleme alan yazarların kurgu dışı en önemli özellik-. lerine mercek tutuyor. devrimle özgür kalabilir. Devrim kırmı- ya da öğretici metin türünde yayımladıkları Edebiyatına en yoğun yan- “Biçim mi önemli konu mu?” zı bayraklar ve sokak çatışmaları anlamı- yazıları da ilgi çekici ve ufuk açıcı oluyor. sıyanların başında terk edilmişlik duygusu sorgulamasına girişiyor. na gelmiyor, devrim temel bir güç değişimi Okurlarını hayali ülkelere götüren ya da gelen George Orwell, yazarları özellikle Burma’da yaşadığı dönemde tanık oldu- anlamına geliyor. Bunun kan dökülerek mi bilinmeyen zamanlarda yaşatan Orwell düzyazıya iten güdüleri sıraladıktan sonra ğu bir idam olayını anı-hikâye bireşimi bir dökülmeden mi olacağı çoğunlukla yere ve gibi büyük bir yazarın gerçekçi ve politik kendisiyle ilgili verdiği bilgilerin nedenini biçemle yazıyor Orwell. Ölüm ile öldür- zamana bağlı bir şans meselesi.” yazıları yazarı, yapıtlarını ve devrimciliği- de bir yazarın ilk gelişim dönemine ilişkin menin normalleştirilmesini ele aldığı Bir George Orwell’in özellikle sosyalist bir ni daha sağlam çözümleyebilmemize fikir sahibi olunması gerektiği düşüncesi İdam isimli bu denemenin ardından yazar; İngiliz devletinde olabileceklerin teorilen- yardımcı oluyor. olarak açıklıyor. İngiltere, sosyalizm-faşizm ve İkinci Dün- dirilmesi döneminin ilerisinde bir bakışın Bir İdam, Orwell’in kitaba ismini ve- Orwell olur da politika olmaz mı? “Hay- ya Savaşı tartışmalarına yoğunlaşıyor. yansıması. İnsan okurken hem heyecan- ren denemesinin yanında Yazma Sebebim, van Çiftliği, ne yaptığımın bütünüyle farkın- lanıyor hem de sormadan edemiyor: Aca- Sanat ve Propagandanın Sınırları ve As- lan ile Tek Boynuzlu At: Sosyalizm ve İngi- da olarak siyasi emellerimle sanatsal emel- BRİTANYA, SOSYALİZM ba İngiltere’de bir gün sosyalist bir devrim lerimi birleştirmeye çalıştığım ilk kitap.” TARTIŞMALARI, DEVRİM! gerçekleşir mi, ne dersiniz? n liz Dehası gibi 1931-1946 arasında yayım- ladığı, savaşın şekillendirdiği denemelerin- Usta kalem politik hedefin önemine dik- Her ülkenin ya da ulusun kendine özgü den oluşuyor. Denemeler Orwell’in varo- kat çekiyor. Politik hedefinin olmadığı ya da yaşam tarzı ve dinamikleri vardır. İngilte- Bir İdam / George Orwell / Çev. Berrak luş yolculuğunun bir yansıması. Çocuklu- bu hedef olmadan yazdıklarının genel olarak re de bu açılardan birçok ülkeden farklı- Göçer / Can Yayınları / 117 s. / 2021. KEMAL ANADOL’DAN ‘SON DURAK’ İşçi hareketinin belgesel romanı Beş dönem milletvekilliği, CHP Grup Başkanvekilliği yapmış ve Türk solunu en iyi bilen politikacılardan Kemal Anadol, Son Durak romanını, ülkenin ve işçi sınıfının yaşadığı gerçekleri, 1977-1980 arasındaki siyasal ve sendikal olayları unutan topluma anımsatmak için kaleme almış. Demokrasinin ürünü olan sendikaların demokrasiyi yaşatmak gibi bir borçları vardır. Bu kitap bu gerçeği işçi sınıfına anımsatmak için de yazılmıştır. Roman işçi sınıfının 1 Ma- bu konudaki sorumluluğuna maddelik bir talep listesi ile açıklıyordu. ENGİN ÜNSAL yıs 1977’de yaşadığı en kala- dikkat çekiliyor. Bu açıklamada DİSK, ceza yasasında- balık ama en kanlı günün ay- Geçimini emeğiyle sağla- ki 141 ve 142. maddelerin kaldırılmasını, iyasal kimliğinin yanında iyi bir rıntılı dökümü ile başlıyor. yan insanların bakmakla NATO, CENTO gibi askeri blokların 29 kişinin ezilerek, 5 kişinin yükümlü olduğu aile birey- karşılıklı olarak feshedilmesini, nükleer yazar olan Kemal Anadol, 10 belgesel nitelikli roman yazmış, kurşunlanarak öldüğü o Kanlı leri ile sayısının 60 milyona silahların yasaklanmasını da istiyordu. 1 Mayıs’ta olayların nasıl ge- ulaştığı ülkemizde sendika- Atatürk dönemi başbakanlarından STürkiye’nin ve Türk solunun sorunlarını, tanığı olduğu siyasal olayları liştiğini, sorumluların kimler ların siyasetten uzak duruşu Fethi Okyar, Yalova’nın bir mahallesinde olduğunu sorguluyor. demokrasinin aksamasının sade ve yalnız bir hayat yaşarken kendisi ayrıntılı ve akıcı bir dille yazarak geçmişte yaşanan çok önemli olaylara Kurgu DİSK, İnşaat-İş Sen- en önemli nedenlerinden ile görüşmeye gelen ve bu sade ve dikası Başkanı Metin Korkmaz, biri olarak anlatılıyor. yalnız yaşamının nedenini soran tarihçi ışık tutmuştur. Genel Sekreteri ve siyasal ideo- Cemal Kutay’a kurduğu bir cümle de loğu Engin Usta ve Avukatı Gü- DİSK’İN TUTUMU Son Durak’ın önemli bir vurgusu: 1 MAYIS 1977 MİLADI! Anadol, salgın döneminde iki yeni ler Aksoy çevresinde gelişiyor. Bu ilişkinin nasıl olması “Toplumun hafızası yoktur.” O dönemde CHP’de yaşa- gerektiği konusunda Toplum 1977-1980 arası siyasal ve romanla okuyucularla buluştu: 1960’tan günümüze kadar yaşanan siyasal olay- nanlar, Milliyetci Cephe hükümetlerinin 5 Haziran 1977 seçimlerinde DİSK’in sendikal olayları çoktan unutmuştur. yarattığı sorunlar ve 12 Eylül darbesinin tutumu günümüz sendikacılarına örnek Son Durak ülkenin ve işçi sınıfının ların gerçek yüzünü anlatan En Uzun Gün (Pankuş Yayınevi) ile işçi sınıfı- gelişinin işçi sınıfı tarafından nasıl değer- olacak kadar önemli: yaşadığı gerçekleri topluma anımsatmak lendirildiği anlatılıyor. DİSK Başkanlar Konseyi, 5 Haziran nın ve ülkenin 1977-1980 arası yaşadığı, ve geçmişte yapılan yanlışların bir Anadol’un da tanığı olduğu olayları sendi- Günümüze kadar neden hukukun üstün- seçimlerinde CHP’yi destekleme kararı- daha yaşanmaması için yazılmıştır. lüğüne dayanan bir düzen kurulamadığı kacılara yorumlattığı, sendikacılığımızın nı, sendikal hak ve özgürlüklerle işçilerin Sendika yöneticilerinin, işyerlerindeki ilk belgesel romanı niteliğindeki Son ortaya konuluyor, sendika yöneticilerinin insan onuruna yakışan bir çalışma sendika temsilcilerinin bu kitabı mutlaka Durak (Kırmızı Kedi Yayınevi). siyasetten uzak duruşuna ve işçi sınıfının yaşamı sürmesi için gerekli on yedi okuması gerekir. n 9 Eylül 2021 10