Katalog

AYFER TUNÇ’TAN ‘OSMAN’ Farklı bir okuma... Ayfer Tunç’un romanı Osman’ın (Can Yayınları) son sayfalarını okurken satırlar arasında giderek artan iç müziğin okuru nasıl sürüklediğini düşündüm. Aslında olaylar helezoni bir düzen içinde yansıtılıyor. Olaylar gelişmiyor ama her okurun başka türlü algılayabileceği bir sarmal içinde yürüyor. Osman’ı okumadıysanız mutlaka okuyun. Okuduysanız da bilinç akımıyla yazılmışçasına, noktayı virgülü kaldırarak okuyun. Müzikte Schönberg’in geleneksel, tonal müzik cümlesine başkaldıran yapıtlarından Pierrot Lunaire’i dinleyin, “ay çarpmış” bir insanın ruh halindeki düzensiz cümleleri duyun. ni aklımdan sildim, onları ortadan “ay çarpmış” bir EVİN İLYASOĞLU kaldırdım. O zaman bilinç akımını insanın ruh halinde- daha iyi duydum. ki düzensiz cümlele- İÇ MÜZİK Nokta, virgül, nida, hiçbir im yok. ri duyun. Elinizdeki roman akıp gidiyorsa Siz kendi iç noktalamanızla durakları- romancının birkaç becerisi var demektir: nızı ya da nidayı gerektirecek hayretleri MİNİMALİZM Bir, konu sürükleyicidir. İki, konu Ayfer Tunç’un kendiniz yaratıyorsunuz. sıradandır ama anlatımdaki nefes sürük- James Joyce gibi, Virginia Woolf Osman’ında müzik- leyicidir. Üç, yazar bir dönemin yaşan- gibi. Ya da müzik dünyasında buna le bir başka koşutluk mışlıklarına sizi de tanık ediyordur. koşut 2. Viyana Okulu’ndaki Arnold da minimalist anla- Sürükleyebilmenin bir tekniği de Schönberg veya Anton Webern’in tım. Minimalizm akı- Fotoğraf: MUHSİN AKGÜN yazarın kurduğu cümlelerle bir iç yapıtları gibi. mındaki gibi küçük müzik örülmesidir. Geleneksel müzik cümlesinin sınırla- adımlarla ilerleyiş.Okur çok büyük, rim DVDlerim VHSlerim pek içmesem Akıcı kitap, okuru yormaz. Genelde rı ortadan kalkmış, 8 notaya bağlı cüm- çok sarsıcı bir olay beklemiyor. Zaten de purolarım ve makasıyla birlikte nem kısa cümleler hatta cümlecikler arasın- leler yerine 12 sesin getirdiği özgürlük başından beri işin sonunu biliyor. ölçerli karbon desenli puro kutum puro da görünmeyen bir nefes veya görün- ortaya çıkmış gibi. Ya da geleneksel Ama o bütün tanıkların olayı kendi çakmağım puro küllüğüm önemsizlerin meyen bir bağ oluşur. figürden kaçan soyut ressamlar gibi. açılarından bakarak anlatmaları mini- yanında babamdan kalan ve Teo’nun O görünmeyen noktalamayı siz okur Hiçbir yazar, “anlatımımda müzik mal bir döngü yaratıyor. olarak kendinize göre koyarsınız. Yazar bedeli karşılığında seve seve bana bı- yaratayım” diye yola çıkmaz. Zaten Bir yandan Osman’ın defterindeki raktığı biri Afgan öbürü Kazak iki ha- size o özgürlüğü tanımış demektir. çıksa zoraki olduğu kendini belli eder. anılarını okuyorsunuz, öte yandan Kitabın yapısı (biçim), konusunun lım saygınlığım sevilmişliğim önemsen- Ayfer Tunç’un deneyimli anlatımı tanıkların kendi minimal dünyalarında- (özünün) önüne geçmiştir. Sonunda mişliğim kristal karaflarımız gümüş ça- bana müzikteki 12 ton ki yorumlarını. kitaba öyle bir bağla- tal bıçaklarımız sedefli peçete halkala- özgürlüğünü sağlam bir nırsınız ki neredeyse siz rımız yıllanmış içkilerim yurtdışından altyapıyla bilinç akımına KAHRAMAN DA OKUR DA yazmış gibi olursunuz. aldığım İngilizce müzik sinema ve sa- SOLUK SOLUĞA! bağladığını Ayfer Tunç’un yeni ro- nat kitaplarım öteki kitaplarım yetene- düşündürdü. Kitabın son sayfalarında kahraman da manı Osman’ın son say- ğim bestelerim nota kâğıtlarım paha- Bir kaza veya bir inti- okur da soluk soluğa kalıyor. falarını okurken satırlar lı güneş gözlüklerim çok pahalı araba- har olayı ile başlıyor Ben bunun bir simgesi olarak bu an- arasında giderek artan iç larım umutlarım beklentilerim düşlerim kitap. Sonraki 504 sayfa latımın içindeki noktalamaları kaldıra- müziğin okuru nasıl sü- geleceğim Şebnemin ilk zamanlar çok içinde hiçbir olay artık tek rak okumayı denedim. rüklediğini düşündüm. yakındığı sonra sonra umursamaz ol- başına dikkat çekmiyor. Yazar da zaten sadece virgüller koy- Aslında olaylar helezoni duğu gamsızlığım kaygısızlığım rahatlı- Ölen Osman’ın tanıkla- muş uzun paragrafların içine. bir düzen içinde yansıtı- ğım Şebnemin bende en çok sevdiği şey Dolambaçlı anlatıma kendi kafanız- rı kendi açılarından, onla- lıyor. Olaylar gelişmiyor olan coşkum ve heyecanlarım şarkı söz- rın kişisel yaşamlarındaki da noktalamalar yerleştirebilirsiniz hat- ama her okurun başka lerim kısa öykülerim şiir denemelerim Osman’ı anlatıyorlar. ta metni, kendinize aitmiş gibi, kendini- türlü algılayabileceği bir pahalı mürekkepleriyle birlikte çok pa- Osman’ı okumadıysa- zi kaptırıp dilediğiniz bir ritimde sarmal içinde yürüyor: halı dolmakalemlerim sayısız defterim nız mutlaka okuyun. Oku- okuyabilirsiniz: “Yorgundu. Hiçbir şeye sayısız giysim pek çok mobilyam ve bu- duysanız da bazı sayfalara hali yoktu. Zoraki yaşı- zun üstünde kayarcasına yaşadığım ha- geri dönüp bilinç akımıyla yazılmışça- YAŞAMIN BİRER BİRER yor gibiydi. Depresyondaydı bence.” fif yaşamımın birer birer yok olan bü- sına, noktayı virgülü kaldırarak okuyun. YOK OLAN İNCELİKLERİ tün incelikleri” “Fazla olmasından yakınacak ka- BİLİNÇ AKIMI James Joyce’un Ulysses’i (1922), Noktalamayı kaldırınca müzikteki Portrait of an Artist as a Young Man’i dar çok şeyim vardı bir zamanlar duy- Kendini içine kapatmış, karamsar- gibi bir yöntemle somut ve soyut değer- (Bir Sanatçının Genç Adam ola- gularım düşüncelerim akustik elektro- lığın doruğunda bir insan anlatılıyor. ler Osman’ın yaşamını simgelercesine nik basgitarlarım Pioneer ses sistemle- Özellikle “o” harflerinin yinelenme- rak Portresi); Virginia Woolf’un art arda diziliyor. Mrs. Dalloway’i (1925); William rim ve hoparlörlerim neşem kahkahala- si ve kesik cümlelerin zincir gibi söz- Yazar artık Osman’ın nasıl öldüğüne cükleri bağlaması, derinde bir fırtınanın Faulkner’in Döşeğimde Ölürken’i rım Audermars Piguet saatim Leicke ve dönmüyor, zaten kitabın başından beri (1930) bilinç akımıyla yazılmış ve 20. Nikon fotoğraf makinalarım Tumi Al- uğultusunu yansıtıyor. biliyoruz bunu. Ama anlatımdaki soluk Sarmal, dönüyor dönüyor “o kaza- yüzyıl başındaki edebiyat dünyasında fa bavullarım özgüvenim yakışıklılığım soluğa yerleştirilmiş bir dizi sesin tüm yı” anlatıyor. Ayfer Tunç, eğer bu denli devrim yaratmış yapıtlardır. az kullandığımız Wilson tenis raketle- noktalamasını kaldırırsanız, ölümün özenli bir Türkçenin ezgisel anlatımını Müzikte Schönberg’in atonalite rimiz Laxcroix kayak takımlarımız pa- yaklaştığını duyabiliyorsunuz. n kullanmasaydı, kitabın tekdüze olması kavramını duyurduğu, belli bir tona ha biçilmez longplay koleksiyonum ta- kaçınılmazdı. bağlı olmayan ve geleneksel, tonal şınır Dual pikabım Bang&Olufsen mü- Ben Osman’ı okurken zaman zaman müzik cümlesine başkaldıran yapıtla- zik setim ilk gençliğimden kalma walk- Osman / Ayfer Tunç / Can Yayınla- rından Pierrot Lunaire’i dinleyin; rı / 504 s. nokta-virgül gibi tüm noktalama imleri- manim ilk portatif CD çalarım CDle- 4 2 Eylül 2021