Katalog

SİBEL ÖZ VE İSMAİL AFACAN’DAN ‘ARABESK YENİDEN’ ‘2000’li yıllar arabeski içeriksiz olanı politikleştirdi’ Arabesk Yeniden (NotaBene Yayınları), 2000’li yıllarda arabesk kültürün müzik, sinema ve edebiyatta kendini nasıl ürettiğini ve mevcut politik iklimden nasıl beslendiğini ele alıyor. Derlemede, Z. Tül Akbal Süalp, Aydın Çubukçu, Yasemin Yazıcı, Naim Dilmener, Uğur Küçükkaplan, Yetgül Karaçelik, Anıl Sayan, İrem Elbir, Onur Serdan Çarboğa, F. Serkan Acar, Oya Yağcı, Pınar Fontini, Nil Sakman, Sibel Öz, Hakan Güngör, İsmail Afacan ve Arzu Eylem makaleleriyle, arabeskin bugününü tartışıyor. yaptığımız tartışmanın temelinde yaşadığı KADİR İNCESU duygu kırıklığından kaynaklı arabesk mü- zik dinleyenler yok. Mesela arabesk mü- n Kitabınızda arabeskin 2000’li yıllar- ziğin klasik temsilcileri siyasal iktidarlar- daki serüvenine odaklanıyorsunuz. Ne- la hep içli dışlı oldu. Şarkılarındaki gibi den 2000’ler? bir hayat sürmedi. SİBEL ÖZ - Arabeskin 1970’li ve 80’li 2000’lerdeki arabeskin müzik, sine- yıllarda revaçta olduğu biliniyor. Konuy- ma ve edebiyattaki restorasyonunda sol- la ilgili bazı teorik çalışmalar ise daha çok entelektüel çevreler aktif bir rol üstlen- 1990’larda yapılmış. di. Arabesk, bu kesimlerin düşünce dün- 2000’lerde özellikle müzik alanında hem yasını yansıtmasa da duygu dünyası- eski şarkıların yeniden yorumlanmasıyla hem nı okşayan bir kültüre dönüştü. Bazı sol- de arabesk söz ve tınıların popüler müziğe entelektüel çevreler bu restorasyon sıra- sızmasıyla birlikte arabeskin yeniden yük- sında içeriksiz olanı politikleştirdi, politik selişe geçtiğini hatta sinema ve edebiyata olanı içeriksizleştirdi. da yansıdığını gözlemledik. n Kitaptaki makalelerin toplamında Peki neden? 2000’lerle birlikte değişen arabeske dair eleştirel bir içerik hâkim… neydi ki, toplumun haleti ruhiyesi arabeske Hiç mi olumlu tarafı yok arabeskin? dönmüş ve müzikte, sinemada ve edebiyatta ÖZ - Aslında kitapta yer alan makale- arabesk unsurlar yeniden popüler olmuştu? lerin hiçbirinde arabesk yargılanmıyor an- Arabesk Yeniden’in ilgilendiği en temel muz kitapları ve izlediğimiz filmleri de n Arabesk denince ilk akla gelen, mü- cak savunusu da yapılmıyor. Daha çok sorulardan biri de arabeskin hangi ekono- bu kapsamda değerlendirmek gerekir. Ki- zik… Bugüne kadar yapılan çalışmaların arabeskin bugününü anlama çabası için- mik-politik iklimden beslendiği oldu. tapta edebiyatın, popüler kültürle belki de çoğu müzikoloji ve sosyoloji merkezliydi. de olduğumuzu söyleyebilirim. Kendimi- n Yazarlar arabeskin 2000’lerdeki dö- tarihinde ilk kez bu denli yakıcı bir sınav Kitabınızda bunların yanı sıra sinema ve zi anlamak, geleceğe dönük kültürel bir nüşümünü çeşitli açılardan tartışıyor. Ara- verdiğinden bahsediliyor. Afili erkek ede- edebiyata da ayrı parantez açılıyor. Ede- refleks geliştirmek adına konuyu didikle- besk 2000’lerde nasıl bir dönüşüm yaşadı? biyatı, market dergileri, çok satan kitap- biyat ve sinemanın arabeskle olan ilişki- me söz konusu. İSMAİL AFACAN - Arabeskin sosyo- lar, hepsi bu kulvara dahil. sine dikkatinizi çekenler nelerdi? n Arabeskin geleceğini nasıl görüyor- lojisine ilişkin çalışmalarda köyden kente Sıkıntının sinemasından melodramın ÖZ - Popüler kavramı genellikle sunuz? göç eden, kentin kültürel dokusuna uyum içeriksiz sularına uzanan son otuz yıllık “halk” kavramıyla ilişkilendirilir. Ancak AFACAN - Arabesk, Doğu toplumları- sağlayamayan gecekondu mahallelerinde popüler kültür kitle kültürüdür, çağımız- sinema tarihimiz ise bir anlamda Ertem na özgü bir kültürel form… Bugün 60 ile yaşayan emekçilerde karşılık bulduğuna Eğilmez’in 1989 tarihli “Arabesk” filmin- da ise dolaysız olarak tüketim kültürünü 90 arasındaki gibi arabesk üretiminden ve dikkat çekilmiştir. 2000’lere gelindiğinde ifade eder. Bir anlamda kitlenin tüketimi den 2018 tarihli “Müslüm” filmine uza- kültüründen bahsetmek zor. Kadercilik, ça- ise arabesk küçük burjuva kesimlere ses- nan kesitte değerlendirilebilir. için üretilen her şey bu kategoriye girer. resizlik, gelecek kaygısı yoğun olduğu dö- lenen bir kültürel form haline geldi. Kitlenin kültürel kodları, gelenekleri te- Bu, bir döngü. Popülerleşmek ya da po- Arabeskin, müzik alanında rock ve rap püler kültür alanında görülür olmak için nemlerde arabesk duygu ve düşünce dünyası mel alınır ancak gereksinimleri de yabana zaman zaman gündeme gelecektir. ile yaşadığı flörtte, edebiyatta kaybeden atılmaz. Çünkü popüler kültür, gündelik arabeske kaymak, bazı dönemler kitleler- yüceltisinde, popüler kültür dergilerinin Nasıl bugün soylulaştırılıp, nostaljiyle yaşamın kültürüdür. Gündelik yaşamın le buluşmanın bir kavşağı. nostaljiyle kurduğu ilişkide bunu görebi- yeniden üretilmesinin tüm gereksinimleri n Peki arabeski üreten ile tüketen ara- soslanıp, diğer türlerle melezleştirilip kültür endüstrisinin ihtiyaçları doğrultusunda yeni- liriz. İktidara muhalif küçük burjuva ke- popüler kültürce karşılanmak zorundadır: sındaki ilişkiyi geçmiş ve bugün bağla- simlerin bu düzen değişmez hissine kapıl- Umut, neşe ya da isyan da buna dahil. mında nasıl değerlendirirsiniz? den üretiliyorsa arabesk başka bir dönemin ması bu kesimi arabeskle barıştırdı. Dinlediğimiz müzik kadar okuduğu- AFACAN - Bizim arabeske ilişkin ihtiyaçlarına göre yeniden üretilecektir. n SANATÇI METİN BELGİN’DEN KIRK YILLIK ANILAR: ‘SİNE’MASAL’ lk kez, 1971 yılında sahneye çıkan Metin katılıyorum. Bu arada Çolpan İlhan’ın konuk- Kulaklarıma inanamıyorum: ‘Atatürk!’ Belgin, o tarihten beri oyuncu ve yönet- severliğini de unutamam, yıllar sonra yapaca- Atatürk rolü benim... İ men olarak tiyatronun içinde. ğımız sohbetleri de... İlk kez bir dizide, yine Gazi’nin Kurtuluş Sa- Yanı sıra, kırk yıldır da seslendirme yapıyor; Hulki Saner, Sezer Sezin, Ekrem Bora, Sev- vaşı yıllarını canlandıracağım, şansımın ikinci dizilerde oynuyor; oyuncu, yapımcı ve senaryo da Ferdağ, Selim İleri, Neriman Köksal, Dev- kez döndüğünün farkındayım, heyecandan ba- yazarı olarak da sinemanın içinde yer alıyor. let Devrim... Daha kimler, kimler...” caklarım titriyor ama çaktırmıyorum, bu sefer İşte bu kırk yıllık anılar, Metin Belgin’in (...) tamam galiba... Tabu yıkılacak...” n Sine’masal’ında “modern bir meddah”ın “Ziya Öztan beni görüşmeye çağırıyor, kaleminden dile geliyor... Ateşten Günler dizisine hazırlandığını biliyo- Sine’masal / Metin Belgin / Literatür “Bir süre sonra Sadri Abi beni evine davet rum. Herhangi bir rol teklif edeceğini düşü- ediyor, Nişantaşı’ndaki pazar buluşmalarına nüyorum, olsun, o dizide oynamak bile yeter... Yayınları / 144 s. 14 1 Temmuz 2021