Katalog

YEKTA KOPAN’DAN ‘BANA KUŞLAR SÖYLEDİ’ Çocukluğun yurt olduğu öyküler! Sonbaharda yayımlanan ve çizgi roman yapıtında okurla buluşan Sarmaşık’ın (Can Yayınları / Çizen: Levent Gönenç) ardından şimdi de tamamı çocukluğa adanmış ve büyük bir bölümü de çocuk karakterlerin gözünden anlatılmış yeni bir öykü seçkisiyle geldi Yekta Kopan: Bana Kuşlar Söyledi. Gerçekle gerçek ötesinin sınır çizgisinde yürürken dengesini bulmaya çalışan çocuklar bunlar. Yetişkinlerin sıkıcı ve yoz dünyasına sığamayan, hayata taptaze gözlerle bakan, yaralı olmasına karşın sorgulamaktan asla geri durmayan çocuklar… Cesaretlerini ceplerinde taşıyan çocuklar… Çocukların dünyasından bakınca hâlâ umut var. Çocuklar varsa umut var. Yekta Kopan ile Can Yayınları tarafından yayımlanan ve 12 öyküden oluşan kitabını konuştuk. deme gücü. Dünyanın ve kendi- EMRAH KOLUKISA sinin içine düştüğü halleri anla- ma çabası. ‘ÇOCUKLARIN GÖZÜNDEN BÜYÜDÜKÇE KAYBOLAN HESAPLAŞMAYI AMAÇLADIM!’ SAFLIK! n Tüm bir kitabı çocukluk mer- n Çocukluk tabii büyüme- ceğinden tasarlamanın özel bir se- yi de getiriyor yanı başın- bebi olmalı diye düşünüyorum… da. Günther Grass’ın “Tene- Uzun süredir düşündüğüm ve ke Trampet”indeki çocuk büyü- üstünde çalıştığım bir kitaptı bu. meyi reddediyordu bir noktada. Çocukluğu merkeze almak başın- Gerçek yaşamda böyle bir tercih dan verdiğim bir karar oldu. pek yok elbette. Bugüne kadar yayımlanmış ki- Peter Pan gibi bir türlü büyü- taplarımda, yüzünü çocukluğa çe- yemeyen erkekler var kuşkusuz virmiş öyküler vardı ama bu kez ama senin hikâyelerindeki ço- bir bütün olarak dünyaya çocuk- cuklar bir şekilde büyüyor. ların gözünden bakmak istedim. Büyümek ve çocukluktaki Ionesco, “Bizi hiçbir şey şaşırt- masumiyeti kaybetmek hakkın- mıyorsa çocukluk da sona ermiş” da ne düşünüyorsun? der. Çocukların dünyasından baka- Teneke Trampet’i anmak rak dünyanın haline şaşırmak, daha iyi geldi. Ben önce Volker doğrusu dünyayı ne hale getirdiği- Schlöndorff’un filmini izleyen- mizle yüzleşmek istedim. lerdenim. İzlediğimde 12-13 ya- “Çocuklarımıza iyi bir gelecek Muhsin Akgün şındaydım sanırım. Çok etkilen- bırakmadık” dertlenmesini her miştim, kimi sahneler uzun süre gün duyuyoruz. Ancak geleceği de çalışmaya başladığım bir öyküydü. aklımdan silinmedi. ler? Yani kimi ipuçları var ve 70’li, 80’li iyileştirmek için tek bir adım bile atmı- Önceleri sadece madenlerde çalışmak Oskar’ın büyümeyi reddetmesi ve yıllarda geçtiğini düşündürüyor bize… yoruz. Bu ikiyüzlülükle çocukların gö- zorunda bırakılan yetişkinler ve geride dünyayı paramparça eden o tiz çığlı- Senin çocukluğuna mı denk düşüyor, zünden hesaplaşmaktı amacım. kalan çocuklar vardı. ğı… Belki de bu kitaptaki öyküleri ya- o yüzden mi o yıllara dönüşün? Yetişkinlerin yerin altına mahkûm zarken o çığlık kulağımdaydı, sen sora- Aslında birkaç öyküdeki netlik dışın- ‘DÜNYA HER YIL DAHA ÖFKELİ!’ edildiği, çocukların da anne-babaları ol- na kadar hiç düşünmedim bunu. da bu kitaptaki öykülerin zamansız ve n Çocukluk korkularımız hayatımızı mayan bir dünyada görünmez duvarlarla Grass’ın kitabını çok sonra okudum. mekânsız olmasını istedim. Bu neden- nasıl şekillendiriyor sence? kuşatıldığı bir evren. Aynı derecede etkilendim. Peter Pan’ı le tam olarak kendi çocukluk yıllarımı Pedagogların, psikologların alanında Hani biraz önce çocukluğuma dair ha- ise o kadar sevmezdim, onunla ilgi- mercek altına aldım diyemem. laf etmek boyumu aşar. Ayrıca bir genel- tırladıklarımı sordun ya, ister istemez ai- li düşüncelerim de Robert Wilson yo- Zamanı, iki ucundan tutup uzatmak is- leme yapmak da doğru olmaz; çocukluk tedim. Çocukluğu, bu uzamış zamanın lemle yaşadıklarımı andım. rumuyla Berliner Ensemble sahnesinde korkularının da çok farklı boyutları var. Oysa yaşadığımız dünyaya dair izlediğimde biraz değişmişti. içinde farklı yönleriyle görmek istedim. Ama şunu söyleyebilirim: Korkularla öyle yıkıcı anılar var ki… Maden kaza- Çocukların masumiyetine gelince… Bana Kuşlar Söyledi, çocukluğun bir büyüyen bireyler, kendilerini tamamla- yurt olduğu öykülerin toplamı. ları gibi… Soma’da yitip giden 301 Masumiyet yerine saf olma hali makta hep zorlanıyor. Her zaman bir canın hesabının verilmediği bir dünya- demeyi tercih ederim. Büyüdükçe koruma ve destek kalkanına ihtiyaç da yaşıyoruz. kaybolan bir saflık. Biz büyüklerin kes- duyuyor, cesur adımlar atamıyor. Daha ‘ÇOCUKTUM AMA ANLAMIŞTIM’ DEME GÜCÜ! Öykü bu çerçevede ilerlerken için- tiği, biçtiği, törpülediği bir saflık. O kötüsü asabi, saldırgan ve şiddete eği- den geçtiğimiz salgın dönemiyle başka limli bireyler oluyorlar. n Bir iki hikâyede de distopik bir saflıkla birlikte merak duygusu da yok atmosfer var. İlk hikâye örneğin “Şar- bir yere doğru yürüdü. Devreye ölüm- oluyor, azalıyor. Dünyanın bu kadar öfkeli, kızgın, sal- dırgan olmasının bir nedeninin de ço- kısı Çocukluğun”. cül bir rüzgâr girdi. Ne zaman eseceği, Bizden önceki kuşaklar böyle Maden kazaları gerçi bizim bitmeyen nereden eseceği, ne kadar güçlü olduğu cuklukta maruz kalınan şiddet ve korku büyüdü, biz böyle büyüdük ve bizden olduğunu söyleyebiliriz. gerçeğimiz ve geçmişte de bugün de (ve belli olmayan hatta bir süre sonra muk- sonraki kuşakların da böyle olmasını Gallup Küresel Duygular Araştırması belki gelecekte de) benzerini yaşadığı- tedirlerin elinde bir kontrol gücüne dö- istiyoruz. Bir gün bir çocuğun içindeki dünyanın her yıl kendisini daha öfkeli his- mız durumları anlatıyorsun. nüşen rüzgâr. o ham çığlığı dünyaya bırakmasından, settiğini gösteriyor bize. Son verilere gö- Ama burada bir de maskesiz sokağa Ama öykü ilerledikçe bütün bunlar- camı çerçeveyi indirmesinden korku- re dünyanın yüzde 22’si kendisini öfkeli çıkılmamasını gerektirecek denli dan daha önemsediğim bir duygu öne yoruz çünkü. hissediyor. Bu tabloya çocukluğumuzdan güçlü bir rüzgâr da var. Rüzgâr güçlü çıktı benim için: öykünün anlatıcısı Büyümekte bir sorun yok, zaten ka- bağımsız bakmak mümkün değil tabii ki. bir metafor… olan çocuğun direnci. Onun çınılmaz bir durum. Sorun büyürken o n Nasıl bir Türkiye’de geçiyor bu öykü- “Şarkısı Çocukluğun” salgın öncesin- “Çocuktum ama anlamıştım” çığlığı kaybetmekte… n 8 10 Haziran 2021